حجت الاسلام روح الله شریعتی در گفتگو با خبرنگار اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، ضمن تبریک ایام ولادت پرخیر و برکت امام رضا(ع) ابراز داشت: بی شک زندگانی و سیره نورانی ائمه اطهار(ع) واجد ابعاد گوناگون فردی، اخلاقی، عرفانی، سیاسی، اجتماعی و ... است که هر کدام از این حوزه ها برای ما بهترین و کاملترین الگوها برای بهتر زندگی کردن است.
وی افزود: یکی از حوزه هایی که کم و بیش بدان پرداخته شده، اندیشه سیاسی ثامن الحجج(ع) و بررسی و شناخت شاخصهها و مولفههای سیاستورزی اسلامی از منظرگاه آن حضرت است که البته در این خصوص کتاب هایی نگاشته شده و مقالات خوبی به همایش های علمی ارائه گشته است.
شریعتی با بیان این که اندیشه سیاسی امام رضا(ع) دارای چند محور و شاخصه مهم است، گفت: محور اول در اندیشه سیاسی امام رضا (ع) مشروط بودن دین به ولایت امر است که این مساله در ماجرای حدیث سلسله الذهب از سوی حضرت در منطقه نیشابور بیان شده است.
وی با اشاره به تاکید امام رضا (ع) بر ضرورت برقراری حکومت عدل گفت: کسی که در رأس حکومت قرار می گیرد باید در راستای برقراری عدالت، یار امام معصوم (ع) باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه از منظر آموزههای شیعی، دین بدون ولایت قبول نمی شود، اظهار داشت: محور مهم دیگر در اندیشه سیاسی حضرت، تاکید بر نقش مهم مردم در اداره جامعه است که امام رضا (ع) در دوران زندگانی خویش به ویژه ولایت عهدی، در عمل این حقیقت را نشان دادند.
وی با تاکید بر این نکته که لازم است بزرگترین شاخص سیاسی امام رضا(ع) که همان ولایت عهدی است، مورد بررسی دقیق و علمی قرار گیرد، افزود: یکی از اهداف شوم مامون عباسی از پیشنهاد ولایتعهدی به امام رضا(ع) اهدافی همچون خارج کردن امام از میدان مبارزه انقلابی به میدان سیاست بود تا بدین وسیله کارآیی نهضت تشیع را که روز به روز در حال گسترش بود را به صفر رسانده و یا به نقطه حداقلی نزدیک کند.
شریعتی همچنین خاطرنشان کرد: علاوه بر مساله لزوم ورود اخلاق اسلامی به سیاست، ارتباط بیشتر با مردم و استفاده از جایگاه ولایتعهدی در راستای بیان نظرات و اعتقادات اسلامی از دیگر دلایل پذیرش ولایتعهدی مامون توسط امام رضا(ع) بود؛ در واقع ثامن الحج(ع) از اجباری که در پذیرفتن ولایتعهدی برای ایشان به وجود آمد، نهایت استفاده را جهت ترویج و تثبیت تشیع، همچنین شناساندن ماهیت پلید و مزورانه مامون و خاندان عباسی به عموم مردم ممالک اسلامی بُرد و در این راستا موفق هم بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امام رضا(ع) در ماجرای اقامه نماز عید فطر که مامون دستور داده بود امام آن را اقامه کنند به همراه مردم و در اجتماع بزرگ و تکبیر گویان به سمت محل نماز رفتند که این اجتماع تکبیر گو، مامون را وحشت انداخت و در واقع امام ثابت کرد که مردم با وحدت جمعی دارای چه قدرتی هستند.
این محقق و پژوهشگر حوزوی همچنین بیان داشت: حضرت امام خمینی (ره) نیز در جریان پیروزی انقلاب اسلامی به درستی از قدرت مردم در برابر رژیم طاغوت استفاده کردند و بنیان نظام نوپای اسلامی را در سرزمین پهناوران قرار دادند.
وی در ادامه یادآور شد: محور سوم ناظر به استفاده امام رضا (ع) از عبادات جمعی است به این معنا که امام (ع) حتی به عبادات جمعی همچون نماز عید، نمازهای جمعه و جماعات، نگاه سیاسی داشتند و این که میتوان با بهره گیری از آن قدرت مردم را در برابر حکام جور نشان داد.
عضو پژوهشکده اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: محور و مساله مهم دیگر در عرصه رفتارهای سیاسی امام رضا (ع)، لزوم عدم سواستفاده از وجهه شخصیت رهبر و حاکم اسلامی است و خود حضرت نیز در ماجرای ولایت عهدی اجازه ندادند که حکومت از جایگاه والای امامت ایشان در راستای اهداف خود سوء استفاده کرده و اهداف و برنامه های خود را جلو ببرد.
وی همچنین با بیان این که توجه عمیق و جدی به سخنان و فرمایشات گهربار امام رضا(ع) نیز میتواند به ما در شناخت شاخصه های سیاست ورزی اسلامی از نظرگاه آن حضرت (ع) کمک کند، گفت: یکی از مسایل بسیار کلیدی در عرصه سیاست اسلامی، لزوم عقلانیت ورزی است.
شریعتی اضافه کرد: عقلانیت در اندیشه امام رضا(ع) جایگاه ویژه ای دارد تا بدانجا که حضرت می فرماید؛ «دوست هرکس عقل او و دشمنش جهل اوست».
وی در خاتمه سخنان خود بیان داشت: در واقع عقلانیت سیاسی چنانچه در مسیر اطاعات از خدا و خدمت به خلق او باشد، بهترین ابزاری است که سیاست مداران را در مسیر اهداف مقدس اسلامی و الهی یاری می کند.