نگاهی گذرا به مذاکرات هسته‌ای ایران در یکسال گذشته

 به گزارش خبرنگار سیاست خارجی «خبرگزاری دانشجو»، توافق‌نامه ژنو  در سه آذرماه سال 1392 میان جمهوری اسلامی ایران با گروه 1+5 امضا شد. در این توافق طرفین به صورت داوطلبانه متعهد ‌شدند تا اقدامات متقابلی را به عنوان گام اول یک راه‌حل جامع انجام دهند.

در این توافق‌نامه غرب متعهد می‌شود که فعالیت در سایت‌های هسته‌ ای اراک، نطنز و فردو به شکل کنونی ادامه پیدا خواهد کرد و تحریم‌ها افزایش نخواهد یافت و همچنین قرار شد برخی تحریم‌ها در زمینه‌ طلا و فلزات گرانبها، خودرو سازی و صادرات پتروشمی ایران را به حالت تعلیق در آید و حدود ۱/۵ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده بازگردانده شود.

اما  در مقابل ایران باید همه‌ ذخایر اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد خود را پیش از به پایان رسیدن فاز اولیه به زیر ۵ برساند.

 اواخر بهمن  سال گذشته بود که اولین دور از مذاکرات ایران و 1+5 بعد از توافق ژنو و برای رسیدن به توافق نهایی در وین برگزار شد و در این دور از مذاکرات، مذاکره کنندگان ایرانی و 1+5 تصمیم گرفتند تا در چهار ماه آینده مذاکرات را برای رسیدن به یک راه‌حل نهایی ادامه دهند و در واقع این نتیجه اولین مذاکرات ایران و 1+5  در وین شد. 

مذاکرات وین 2

مذاکرات وین2 در روزهای پایانی سال 92 برگزار شد که در این دور از مذاکرات محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه  کشورمان اظهار داشت:  نتیجه مهم این مرحله از مذاکرات این بود که در مورد غنی سازی، تحریم ها، همکاری های بین المللی هسته ای و آب سنگین اراک صحبت شد و امروز دیدگاه ها روشن شده است .

ظریف همچنین وین2  را یکی از جلسات بسیار موفق توصیف کرد.

مذاکرات وین 3

سومین دور مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 در وین  بعد از تعیلات عید نوروز و از 18 تا 20 فروردین در وین برگزار شد.

این دور از مذاکرات سه روز طول کشید و محمدجواد ظریف وزیرامور خارجه کشورمان درپایان این مذاکرات با خبرنگاران اظهار  داشت: مذاکرات با قدرت تا گرفتن تمامی حقوق مردم ایران ادامه پیدا می کند. در 24 اردیبهشت در جلسه رسمی مرحله تدوین و  نگارش توافق بین ما و 1+5 انجام خواد شد و ما برای تدوین توافق نهایی سه ماه فرصت داریم.

سیدعباس عراقچی هم در مورد زمان بعدی مذاکرات  گفت: روز 23 اردیبهشت با یک شام کاری بین آقای ظریف و خانم اشتون گفتگوها آغاز می‌شود و  برای مذاکرات بعدی از 24 اردیبهشت سه روز زمان قرار داده شده است و در واقع وین3 هم نتیجه ای مفیدی نداشت.

مذاکرات وین 4

در مذاکرات ایران و 1+5 در وین4 ، به گفته مقامات آمریکایی مرحله نگارش توافق آغاز شده است. اما به گفته مقامات ایرانی تقربیا در تمامی موارد اختلاف بوده است و حتی یک سطر از توافق نهایی نوشته نشده است.

سیدعباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان در پایان در جمع خبرنگاران گفت: در این مرحله بحث های جدی بسیار خوبی از سوی طرفین مطرح شد اما این انتظار که در اولین دور از مذاکرات رسمی پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته باشیم.

اما این  دور از مذاکرات پس از سه روز بدون اعلام نتیجه مشخصی از سوی دو طرف و همچنین بدون برگزاری نشست مطبوعاتی مشترک  میان محمدجواد ظریف٬ وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون٬ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا٬ پایان یافت. اما به طور کلی طرفین  این دور از مذاکرات را کند و دشوار معرفی کردند.

مذاکرات وین 5

 در مذاکرات وین 5 گفته شد که بخش عمده ای از متن توافق در این دور از مذاکرات نوشته خواهد شد. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان تیز در پایان این دور از مذاکرات گفت: در این دور از مذاکرات وارد مرحله نگارش شدیم. البته هنوز نمی‌توانیم بگوییم متن مشترکی وجود دارد. در بعضی موارد ممکن است روی قسمت‌هایی از متن توافق وجود داشته باشد، اما در بسیاری از موارد، اختلاف نظر هم در مورد محتوا و هم در مورد نحوه نگارش وجود دارد.

مذاکرات وین6

دور ششم مذاکرات ایران و گروه 1+5 درباره راه‌حل جامع هسته‌ای از روز 11 تیر ماه در شهر وین برگزار شد که 17 روز  طول کشید.

یکی از اختلافات اساسی در این دور از مذاکرات،  بحث غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها، و کارکرد راکتور آب سنگین اراک بود.

تیم های مذاکره کننده ایران و 1+5 روز جمعه 27 تیر توافق کردند که مذاکرات با هدف دست یابی به یک توافق جامع، 4 ماه دیگر تمدید شود.

سید عباس عراقچی؛ عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان افزود: این برای چهار ماه دیگر تمدید شد و لذا این فضای مناسبی که در 6 ماه گذشته داشتیم که بتوانیم در آن مذاکره کنیم، 4 ماه دیگر هم ادامه پیدا می کند. ما البته امیدوار بودیم که در همین فاصله 6 ماه مذاکرات توافق نهایی به پایان برسد تا بتوانیم به یک توافق برسیم ولی به دلیل اختلاف نظرهایی که کماکان در موضوعات و مسایل مختلف وجود داشت، این اتفاق نیفتاد.

همچنین کاخ سفید در این خصوص اعلام کرد: مذاکره کنندگان ما در برخی زمینه ها پیشرفت کردند و در حالی که اختلافات جدی باقی است، اما چشم انداز خوبی برای یک معامله جامع وجود دارد.

مذاکرات نیویورک

مذاکرات نیویورک  9 روز بدون نتیجه به پایان رسید و حضور حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان در این دور از مذاکرات بسیار تاثیر گذار قلمداد شد و نقش جدی در این مذاکرات بازی کرد. مذاکرات نیویورک در مجموع از سوی طرفین  مفید و سازنده اعلام شد اگرچه پیشرفتی حاصل نشد.

حسین موسویان عضو سابق تیم مذاکره کننده  اعلام کرد که مذاکرات در نیویورک 20 درصد پیشرفت داشته است.

اما یک نماینده بلندپایه ایرانی که نام او ذکر نشده، به خبرگزاری‌ها گفته است: با وجود ساعت‌ها دیدار و گفت‌وگو مواضع دو طرف همچنان دور از هم باقی مانده است و ما حتی ذره‌ای به هم نزدیک نشدیم.

مذاکرات وین 7

مداکرات وین 7 نیز سه روز به طول انجامید و  در واقع این مذاکرات از اهمیت ویژه ای برخوردار بود چراکه طبق گفته خبرگزاری‌ها این دور از مذاکرات به دلیل نزدیک شدن به ضرب العجل 3 آذرماه به پیشرفتی دست پیدا کرد و راهی را برای رسیدن به توافق را باز کرد اما با وجود برخی اختلافات  اساسی اما طرفین خواهان به نتیجه رسیدن مذاکرات هستند.

وزیر امور خارجه کشورمان در این مورد این مذاکرات گفت: همه بحث ها نیاز به مذاکره دارد، یعنی ما به سمت طرح راه حل های مختلف پیش رفتیم ولی روی راه حل مشخصی برای هیچ کدام از این موارد توافق صورت نگرفته است.

مذاکرات عمان

محمدجواد ظریف و جان کری وزرای خارجه ایران، آمریکا و کاترین اشتون هماهنگ کننده گروه 1+5 روزهای یکشنبه و دوشنبه 18 و 19 آبان ماه در مسقط  در مورد رسیدن به راه حل جامع هسته ای به مذاکره پرداختند.

عراقچی در پایان در مصاحبه با خبرنگاران گفت:  مذاکرات بسیار پر کاروفشرده بود وچهار جلسه سه ساعته در بالاترین سطح ممکن و در کنار آن ساعتها مباحث جانبی برگزار شد.

وی تاکید کرد: مذاکرات از ابعاد بسیار زیادی برخوردار است اما بعد ازساعتها بحث هنوز در موقعیتی نیستیم که بگوییم پیشرفت داشتیم ودر موقعیتی هم نیستیم که بگوییم پسرفت داشتیم.

 همچنین محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان عصر امروز -دوشنبه- در جمع خبرنگاران در عمان درباره حصول پیشرفت در مذاکرات جاری گفت: در نهایت پیشرفت خواهیم کرد..

در حالیکه تنها چند ساعت از آغاز مذاکرات ایران و 1+5 برای رسیدن به توافق نهایی مانده است، رسانه‌های غربی جو سازی جدیدی را علیه مذاکرات هسته‌ای آغاز کرده‌اند. بسیاری از رسانه‌ها بر تمدید مذاکرات هسته‌ای تایید می‌کنند در حالیکه مقامات ایرانی و طرف غربی بارها بر عدم تمدید مذاکرات تاکید کرده‌ اند.

همچنین چندی پیش شاهد سفر یک روزه وزیر خارجه عمان به ایران و دیدار با مقامات کشورمان بودیم. به عقیده برخی کارشناسان و تحلیلگران سفر غیر منتظره وزیرخارجه عمان به ایران حکایت از خبری جدید و پیامی از سوی دولتمردان غربی به ایران است و احتمال رسیدن به توافق را بیشتر می‌کند، چراکه عمان همواره به عنوان حافظ منافع ایران در طول سالهای  اخیر عمل کرده است.

همچنین برخی از منابع در داخل خبر از پشت پرده توافق ایران با  1+5 در مذاکرات هسته‌ای را می‌دهند و تنها در برخی موارد جزیی اختلاف نظر وجود دارد.