اوباما همچنان با مخالفت‌های جمهوریخواهان مواجه است/ دسترسی آژانس به قرارگاه‌های نظامی ایران برای بررسی PMD

به گزارش گروه بین الملل «خبرگزاری دانشجو» ؛ روزنامه گاردین نوشت در حالی که مخالفت جمهوری خواهان با توافق هسته ای همچنان شدید است، اوباما آن را تفاهمی تاریخی توصیف کرد.

این روزنامه انگلیسی امروز در پایگاه اینترنتی خود در مقاله ای به قلم لورن گامبینو نوشت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در حالی که همچنان با مخالفت شدید جمهوری خواهان مواجه است، روز شنبه در نطق هفتگی خود بار دیگر توافق هسته ای با ایران را توافقی خوب توصیف کرد.

از هجده ماه پیش که مذاکرات آغاز شد، مخالفان در واشنگتن به توطئه پرداختند. اما از زمانی که احتمال توافق نهایی زیاد شده است، جمهوری خواهان و برخی از دموکرات ها خواستار اعمال نظر در تصمیم گیری برای کاهش تحریم ها شده اند.

این روزنامه نوشت اوباما بارها گفته است هر زمانی که ایران توافقنامه را نقض کند، این توافق باطل خواهد شد. وی افزود این توافق بر اساس اعتماد نیست بلکه بر اساس راستی آزمایی است.

روز شنبه مایک هاکابی، فرماندار سابق آرکانزاس و نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2016 به جمهوری خواهان پیوست و از جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و دولت اوباما در این زمینه انتقاد کرد.

اوایل این هفته نیز جب بوش، فرماندار سابق فلوریدا که وی نیز ممکن است یکی از نامزدان انتخابات آمریکا باشد گفت: «هیچ چیزی در توافقی که دولت آن را توصیف کرد نمی تواند لغو تحریم های آمریکا و تحریم های بین المللی را که محصول سال ها تلاش هر دو حزب بوده است توجیه کند. من نمی توانم از چنین توافقی حمایت کنم.»

از زمان امضای این توافقنامه در روز پنج شنبه تا کنون اوباما برای بیان امتیازات این توافق با شماری از قانونگذاران مهم دیدار کرده است.

کاخ سفید همچنین تلاش کرده است طرح های پیشنهادی را که ممکن است مذاکرات را تضعیف کنند از میان بردارد. در طرحی که باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنا از حزب جمهوری خواه ارائه کرده است، ممانعت از کاهش تحریم ها تا شصت روز پیشنهاد شده است و بدین ترتیب کنگره فرصت خواهد داشت این توافق را که قرار است تا پایان ماه ژوئن نهایی شود، بررسی کند.

کاخ سفید گفته است اوباما در صورت تصویب این طرح آن را وتو خواهد کرد اما اگر دو سوم اعضای کنگره به آن رای مثبت دهند، وتوی اوباما بی اثر خواهد بود و با توجه به قدرت حاکم در کنگره این مسئله غیرممکن نیست.

روزنامه انگلیسی گاردین در این یادداشت نوشته است که پس از اجرای تعهدات ایران در توافق جامع هسته‌ای، اغلب تحریم‌های ایران برداشته می‌شود، اما این امر می‌تواند ۶ تا ۸ ماه زمان ببرد. 

گاردین به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشته است که بر اساس تفاهمی که هفته گذشته در شهر لوزان سوئیس میان ایران و ۱+۵ شکل گرفت، ایران از همه تحریم‌های اقتصادی و مالی رها خواهد شد، اما این اتفاق تنها زمانی روی می‌دهد که تهران به لیستی شامل شرایطی دقیق عمل کند؛ امری که انتظار می‌رود دستکم ۶ ماه زمان ببرد. 

به نوشته گاردین، این دیپلمات‌های غربی هم‌چنین اذعان کردند، فرآیند اجرای این شرایط می‌تواند طولانی‌تر هم بشود و این خطر را دارد که عموم مردم ایران نسبت به این تفاهم دچار سرخوردگی و ناامیدی شوند.  

گاردین افزود: تفاهم لوزان که روز پنج‌شنبه اعلام شد، شامل تعدادی مولفه برای یک توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران است که قرار است تا آخر ماه ژوئن در شهر وین امضا شود. گاردین یادآور می‌شود این تفاهم از ایران می‌خواهد اقداماتی را انجام دهد تا زمان گریز هسته‌ای خود - زمان مورد نیاز برای تهیه مواد شکاف‌پذیر کافی برای کلاهک هسته‌ای - را افزایش دهد. 

گاردین تعدادی از این شرایط را ذکر می‌کند که در بیانیه مربوط به این تفاهم که تحت عنوان مولفه‌های برنامه اقدام مشترک جامع ایران و ۱+۵ توسط کاخ سفید منتشر شده بود: 

- ایران موافقت کرده رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک را بر اساس طراحی مورد توافق با ۱+۵، بازطراحی و بازسازی کند، به نحوی که دیگر پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نکرده و تحقیقات و تولید رادیو ایزوتوپ را امکان‌پذیر کند. 

- پایبندی ایران به پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از جمله دسترسی قابل توجه و تعهدات شفاف‌سازی، دائمی خواهد بود. بازرسی‌های قدرتمند زنجیره تأمین اورانیوم ایران برای دستکم ۲۵ سال، ادامه خواهد داشت.

- تعداد سانتریفیوژهای ایران از ۱۹۰۰۰ کنونی به ۶۱۰۴ دستگاه میرسد، که در ۱۰ سال آینده تنها ۵۰۶۰ عدد از آن‌ها اورانیوم غنی‌سازی خواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها از نوع IR-۱ خواهد بود. 

- ایران موافقت کرده دستکم به مدت ۱۵ سال، بالای ۳.۶۷درصد غنی‌سازی نکند. ایران موافقت کرده است که به مدت دستکم ۱۵ سال، ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را از مقدار ۱۰۰۰۰ کلیوگرم کنونی، به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش دهد.

- آژانس بین‌المللی به تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله به تأسیسات غنی‌سازی این کشور در نطنز و تأسیسات غنی‌سازی پیشین آن در «فوردو» دسترسی منظم خواهد داشت و در این راستا از پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین فناوری‌های نظارتی استفاده خواهد کرد. 

گاردین افزوده است، زمانی که این شرایط اجرا شوند، تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا و کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی این اتحادیه علیه ایران برداشته خواهند شد.

هم‌چنین تحریم‌های بانکی علیه ایران در استفاه از سیستم بین‌المللی بانک الکترونیک برداشته خواهد شد. 

این یادداشت یادآور می‌شود، در کنار اتحادیه اروپا، باراک اوباما رییس جمهور آمریکا نیز تحریم‌های مشابه آمریکایی را لغو خواهد کرد؛ تحریم‌های آمریکایی و اروپایی باید با هم برداشته شوند چراکه اقدامات آمریکا ورای مرزهای خودش است و در صورتی که شرکت‌های اروپایی با ایران تعاملاتی داشته باشند، از آمریکایی‌های آسیب خواهند دید.

گاردین همچنین نوشته است: «در طول ۱۸ ماه مذاکره، مشخص شد که رفع تدریجی تحریم‌ها، موثر نخواهد بود. تا زمانی که برخی از محدودیت‌ها هم وجود داشته باشد، بانک‌ها از تجارت یا سرمایه‌گذاری در ایران نگران خواهند بود.

تحریم‌ها همه با هم برداشته می‌شوند، اما این امر حد آستانه‌ای را نیز که ایران باید رعایت می‌کرد، افزایش داد.» 

یک مقام اروپایی در این رابطه به گاردین گفته است: «بخواهیم واقع‌بین باشیم، باید بگوئیم که حداقل چندین ماه لازم است تا ایران گام‌های هسته‌ای را بردارد که به ما اجازه دهد تحریم‌ها را کاهش دهیم. وقتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کند که ایران این اقدامات لازم را انجام داده است، اتحادیه اروپا فورا به تحریم‌های اقتصادی و مالی خود پایان خواهد داد.» 

گاردین نوشته است مقامات غربی تخمین زده‌اند اجرا کردن این لیست شرایط در تفاهم لوزان باید ۶ تا ۸ ماه به طول انجامد اما بازهم طول این زمان تا حدی به سرعت عملکرد ایران برای رقیق کردن و برنامه‌ریزی برای فروش اورانیوم خود با غنای پایین بستگی دارد. 

در ادامه یادداشت به مساله پیچیده‌تری اشاره شده که بازرسی‌های آژانس در مورد مسئله ابعاد نظامی احتمالی (PMD) است.

گاردین نوشته است بازرسان آژانس برای این کار می‌بایست به قرارگاه‌های نظامی و سپاه پاسداران دسترسی داشته باشند و با افرادی در این سازمان‌ها گفت‌وگو کنند. امری که به اذعان گاردین، می‌تواند با مخالفت شدید در داخل ایران مواجه شود. از سوی دیگر بخش زیادی هم به تفسیر آژانس از سطح اطاعت پذیری ایران بستگی دارد. 

گاردین هم‌چنین یادآور شده است بر اساس تفاهم لوزان، زمان گریز هسته‌ای برای ده سال اول،‌ یک سال در نظر گرفته شده اما مقامات غربی تاکید کرده‌اند که حتی بعد از آن هم می‌خواهند اقدامات محتاطانه انجام بگیرد که این زمان گریز چیزی حدود ۱۰ ماه باشد. به همین خاطر هم هست که کار بر روی توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته حتی بعد از دهه اول توافق، خصوصا در مورد سانتریفیوژهای IR-۶ که در حال حاضر در نظنز وجود دارد، محدودیت‌های بیشتری وجود خواهد داشت. 

جولیان بورگر نویسنده این مطلب افزوده است: مذاکره کنندگان غربی تایید کردند که امیدوارند در طول دورانی که این توافق اجرا می‌شود، جامعه و رویکردهای ایران دچار تحول شود.  یک مقام اتحادیه اروپا در این مورد می‌گوید: «امید ما این است،  که در این ۱۰ سال که زمان بسیار زیادی هم هست، بتوانیم نوع جدیدی از همکاری را با ایران شکل دهیم.»