۱۰ پژوهشکده فعال در دانشگاه شهید بهشتی/ از اعجاز قرآن تا پژوهشکده‌ای برای خانواده

 

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، دانشگاه شهید بهشتی  که در بهمن ماه سال ۱۳۳۸ تأسيس شده، یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران است که دارای  ۱۹ دانشکده ، ۱۰ پژوهشکده و  ۹ مرکز تحقیقاتی می باشد.

این دانشگاه  دارای ۱۷۷۷۷ دانشجو  می باشد و در مقاطع  تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دوره های روزانه، شبانه و مجازی دانشجو می‌پذیرد و تاکنون بیش از ۴۳٬۳۳۴ دانشجو از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.

پژوهشکده های این دانشگاه به  دو قسمت پژوهشکده علوم کاربردی و پژوهشکده علوم انسانی و رفتاری تقسیم می شود.

 

درادامه به معرفی این پژوهشکده ها می پردازیم:

پژوهشکده لیزر و پلاسما

پژوهشکده ی لیزر در سال ۱۳۷۲ در دانشکده علوم فعالیت خود را آغاز نمود. در سال ۱۳۷۴ این پژوهشکده مجوز اصولی و در سال ۱۳۷۷ مجوز قطعی تأسیس خود را از شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت نمود و در سال ۱۳۸۳ به دنبال گسترش فعالیتها در حوزه پلاسما و کاربردهای آن، به پژوهشکده لیزر و پلاسما تغییر نام یافت.

 

اولین دوره رشته کارشناسی ارشد فوتونیک در سال ۱۳۸۱ در پژوهشکده راه اندازی شد. دوره دکتری رشته فوتونیک در سال ۱۳۸۳ و  دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی پلاسما نیز در سال ۱۳۸۴ شروع به فعالیت و جذب دانشجو نمودند، همچنین این پژوهشکده در سال ۱۳۹۳ برای نخستین بار در کشور اقدام به جذب دانشجو در مقطع دکتری رشته مهندسی پلاسما نموده است.  این دوره ها به منظور فعالیت حرفه ای و دقیق علمی در موضوعات مرتبط ایجاد شده اند و فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد، غالبا" به ادامه تحصیل در مقطع دکتری پرداخته و یا در مجموعه های مختلف تخصصی و علمی مرتبط مشغول به کار می شوند.  

هدف اصلی این پژوهشکده گسترش علم لیزر، اپتیک، فوتونیک و پلاسما و استفاده از کاربردهای این علوم در حوزه مختلف مورد نیاز کشور می باشد.

 

پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی

 

ایران از مناطق خاص دنیا است که دارای تنوع آب و هوایی بسیار بالایی بوده و این امر سبب شده که ذخیره عظیمی از گیاهان، قارچ ها، جلبک ها، میکروارگانیسم ها به همراه گستره وسیع ذخایرطبیعی دارای ترکیبات فعال بیولوژیک  را در این سرزمین دارا باشیم. امروزه ایران را به عنوان یک نقطه داغ برای مطالعات داروهای با منشاء زیستی در دنیا می شناسند.

مشکلات داروهای سنتزی سبب شده تا رویکرد به سمت داروهای طبیعی افزایش یابد. گران ترین و موثرترین داروهای موجود در بازار جهانی متعلق به داروهای با بستر طبیعی است و داروهای درمانی برای سرطان تا بیماری های عفونی و یا عصبی (ALS) دارای منشائ طبیعی هستند. این رویکرد به سمت مواد داروئی با منشائ طبیعی به شدت درحال افزایش بوده و هم اکنون با تغییر خطوط صنایع دارویی از مواد سنتزی به مواد طبیعی مواجه هستیم. از سوی دیگر وجود بانک عصاره های طبیعی (گیاه، قارچ و ...) از ارزشمندترین قسمت هادر مسیر کشف دارو برای شرکت های دارویی بین المللی است که در این زمینه به خاطر کاربرد راهبردی هیچگونه مشارکتی با هیچ بخش دانشگاهی و یا صنعتی درخصوص آن نخواهند داشت. که در تهدید و حمله بیولوژیک می تواند با غربالگری سریع  عصاره های موجود در بانک که به صورت آماده برای تست ذخیره در جهت مهار و پیدا کردن پادزهر عامل حمله کننده بیولوژیک (از ویروس سرما خوردگی تا کرونا)، توسط ترکیبات فعال بیولوژیک استخراج شده از منابع طبیعی نقش بسیار موثری داشته باشند.

 

پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی با دارا بودن بخش های گیاه شناسی، میکرو بیولوژی، بیوشیمی، کشاورزی، داروسازی،مهندسی شیمی و فیتوشیمی،  در پی تحقیقات در زمینه کشف دارو، تهیه مواد اولیه و تولید داروهای جدید با خواص بیولوژیک خاص و یا داروهای موجود در بازار با شاخصه های تولیدی داخل به همراه نوآوری های جدید در تهیه است.

 

پژوهشکده با دارا بودن بخش های علمی مناسب، پایش بسیار خوبی از بستر گیاهان دارویی کشور داشته و بهترین و تخصصی­ترین هرباریوم گیاهان دارویی کشور را دارا می باشد از سوی دیگر تست های متعدد بیولوژیک در آزمایشگاه های پژوهشکده صورت می گیرد. دارا بودن دانش تولید ترکیبات طبیعی (گیاهان)  در عرصه و یا فرمانتورها، تولید بسیاری از آنها را سبب شده است. خالص سازی در مقیاس های مختلف (آزمایشگاهی تا صنعتی) برای گیاهان و ترکیبات طبیعی به همراه شناسایی مواد با کمک دستگاه های بسیار پیشرفته سبب شده که پژوهشکده بعنوان قطب علمی این امر در کشور انتخاب شود و آن را به عنوان یک بخش شاخص کشور در دنیا بشناسند و مراجعات بین المللی متعدد برای همکاری های مشترک با پژوهشکده صورت گیرد. سنتز مشتقات جدید دارویی به همراه فرمولاسیون ها ی نو، توان بالایی را برای مطرح کردن ترکیبات فعال بیولوژیک سبب گردیده است.

 

پژوهشکده علوم محیطی

پژوهشكده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۷۹، با توجه به نیاز روز افزون کشور به پژوهش و تحقیقات علمی در زمینه محیط زیست و برای اجرای بخشی از وظایف پژوهشی دانشگاه و همچنین به منظور توسعه نگرش‌های عمیق نسبت به اثرات متقابل انسان، طبیعت و محیط زیست، بازشناسی چالش‌های محیطی و ارائه راه‌حل‌های واقع‌گرایانه برای رسیدگی به مسائل زیست‌محیطی، فعالیت خود را با شش گروه برنامه‏ریزی و طراحی محیط، حقوق محیط زیست، تنوع زیستی و مدیریت اكوسیستم‎ها، اقتصاد و منابع محیط زیست، آلاینده‎های محیط زیست و كشاورزی اكولوژیك آغاز کرد. 

 
                                                                           
این پژوهشکده علاوه بر پژوهشگران، صاحب‎نظران و متخصصان دانشگاه شهید بهشتی در زمینه علوم محیطی، از حضور استادان دیگر دانشگاه‎ها، مراکز و سازمان‏های تحقیقاتی و همچنین متخصصان و مسئولان اجرایی کشور بهره‎ مند است. تأسیس این پژوهشکده بعد جدیدی از پژوهش‎های علمی (اعم از کاربردی، توسعه‎ای و بنیادی) را در دانشگاه ایجاد کرده و فعالیت‎های علمی دانشگاه را در گروه‏های پژوهشی بین رشته ای، هماهنگ با پیشرفت علم و فناوری‏‏‎های جدید در تمامی سطوح علمی، فنی، کشاورزی، پزشکی و غیره در راستای بهبود محیط زیست انسانی و طبیعی سامان می‎بخشد. امید است با حفاظت صحیح و پایدار از محیط زیست، حیات کره زمین برای برخورداری نسل های آینده تداوم یابد.

​

پژوهشکده علوم شناختی ومغز

علوم شناختی یک حوزه بین رشته­ای برای مطالعه ذهن و فرآیندهای آن است که چیستی فرآیندهای شناختی و کارکرد و نحوه جریان آن را بررسی می­نماید. علوم شناختی پژوهش در رابطه با هوش و رفتار مخلوقات دست بشر در حوزه رایانش و ماشین­های هوشمند و نیز موجوداتی نظیر پستانداران بویژه انسان را با تمرکز بر نحوه بازنمایی اطلاعات در نواحی مختلف مغز و پردازش و انتقال آن در سیستم اعصاب مرکزی را بر عهده دارد تا سازوکارهای درک و تولید زبان، حافظه، استدلال، عواطف و بروز هیجانات، و ادراک را برملا سازد.

 

 

علوم شناختی حاصل مطالعات متنوع و البته همگرا در چندین حوزه مختلف از جمله فیزیولوژی، بیولوژی، روانشناسی، ریاضیات، هوش مصنوعی، برق و کامپیوتر، علوم اعصاب، فلسفه، زبان­شناسی و انسان شناسی است آنچنان که دانشمندان بزرگی از Gerald Edelman و Donald Hebb گرفته تا Ramon y Cajal و Huxley و Hudgkin تا Claude Shannon و  Alan Turing را به عنوان بنیان­گذاران خود می­شناسد و به کمک انواع نظریات چنین بزرگانی سعی در تحلیل سطوح مختلف فرآیندهای شناختی از تصمیم­گیری و یادگیری تا منطق و طراحی مسیر در سطوح بالاتر دارد. چنین فرآیندهای پیچیده­ای مدارهای عصبی بویژه نورون­ها را درگیر کرده، به واسطه فعالیت شیمیایی و الکتریکی این مدارات در مغز و فرآیندهای همراه حاصل می­شود.

 

از موسسات و مراکز دانشگاهی معروف در این زمینه می­توان به انستیتو ماکس-پلانک در آلمان و طیف وسیع دانشگاه­های آمریکا بویژه در کالیفرنیا و نیویورک اشاره کرد که در بسیاری از موارد بصورت مشترک بر روی پروژه­های مغزنگاری و علوم شناختی و اعصاب جهت پیشبرد منافع دارپا متعلق به وزارت دفاع آمریکا عمل می­ نمایند.

 

پژوهشکده فضای مجازی

پژوهشکده فضای مجازی یکی از پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی است که فعالیت خود را از بهمن ماه ۱۳۹۱ آغاز نموده است. ویژگیهای متمایز کننده این پژوهشکده،  پوشش ابعاد مختلف حوزه فضای مجازی از یک سو و از سوی دیگر موقعیت آن در دانشگاه شهید بهشتی به عنوان یکی از مهمترین دانشگاههای مادر در کشور میباشد. اعضای هیئت علمی علاقمند به حوزه فضای مجازی از دانشکده های مختلف دانشگاه شهید بهشتی با همکاری با پژوهشکده به غنای فعالیت های آموزش و پژوهشی آن کمک مینمایند. به منظور پوشش ابعاد مختلف پژوهشی در حوزه فضای مجازی ۳ گروه پژوهشی در پژوهشکده تشکیل شده است.

 

گروه امنیت شبکه و رمز نگاری با همکاری اعضای هیئت علمی دانشکده های علوم ریاضی و مهندسی برق-کامپیوتر،گروه فناوری انتقال محتوا با همکاری اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی برق-کامپیوتر،گروه مدیریت و حقوق فضای مجازی با همکاری اعضای هیئت علمی دانشکده های مدیریت و حسابداری، حقوق، ادبیات و علوم انسانی و علوم تربیتی و روانشناسی فعالیت خود را آغاز نمودند.
 

 

 انجام پژوهشهای بنیادی، توسعهای و کاربردی و آموزش با کیفیتی جهانی  در حوزه فضای مجازی به منظور تولید دانش و تربیت نیروی انسانی برای دستیابی به فضای مجازی امن، مدیریت شده، کارا (به جهت ساختارهای نرم افزاری، سخت افزاری و محتوایی) مطابق با موازین و استانداردهای بین المللی است. این فعالیتها با اولویت بومی سازی برای توسعه همه جانبه فناوری اطلاعات و ارتباطات و استفاده حداکثری از ظرفیتهای این فناوری در ارتقای علمی، دینی، فرهنگی و سطح زندگی مردم ایران انجام می‌​شود.

 ارزش‌های بنیادی پژوهشکده عبارتند از:

 

    احترام به اخلاق و کرامت انسانی به ویژه حریم خصوصی افراد

    توجه به ارزشهای اسلامی و ملی

    احترام و رعایت قوانین جمهوری اسلامی

    رعایت اخلاق علمی و حرفه‌ ای

    توجه ویژه به امور زیست محیطی و فناوریهای سبز

 

پژوهشکده شبکه برق

 

پژوهشکده ی شبکه های انتقال و توزیع برق در سال ۱۳۹۴ در دانشگاه شهید بهشتی و در پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور  فعالیت خود را آغاز نمود. هدف از ايجاد پژوهشكده شبکه های انتقال و توزیع برق  مشاركت در جنبه­هاي مختلف مطالعاتي و فن­آوري در شبكه­هاي برق و  پاسخ به نيازمندي­هاي تحقيقاتي شركت­هاي وابسته به وزارت نيرو با ایجاد مراکز تخصصی پاسخگو در اين حيطه مي­باشد. از اهداف دیگر این پژوهشکده تربیت نیروهای متخصص و کارآزموده در مقطع تحصیلات تکمیلی و در رشته های خاص صنعت برق و همچنین آموزش های تخصصی کوتاه مدت می باشد. در اين راستا سه گروه پژوهشي " نظارت، امنيت و حفاظت شبكه"، "برنامه­ریزی، کنترل و مديريت شبکه­هاي برق" و " تجهیزات شبكه هاي برق"  گستره عمده­اي از اين نيازمندي­ها را پوشش مي­ دهد.

 

همچنین این پژوهشکده شامل ۵ آزمایشگاه فعال می باشد. هم اکنون تعداد ۲۱ عضو هیأت علمی وابسته در پژوهشکده فعالیت دارند

 

 پژوهشکده خانواده

 

 

رسالت پژوهشکدة خانواده سامان دهی پژوهشهای بنيادين و کاربردی در جهت توليد و توسعه علمی و خدماتی پاسخگو به نيازهای اساسی خانواده ایرانی با توجه به تحولات جهان معاصر است. این پژوهشکده  که زير مجموعه دانشگاه شهيد بهشتی است با هدف توليد و اشاعه علم و زمينه­سازی برای سياستگذاری در حوزه خانواده با رويکرد بين رشته­ای و متمرکز بر فرهنگ ايرانی ـ اسلامی فعاليت می­کند و سعی دارد با انجام پژوهش­های مرتبط با حوزه خانواده و تربيت نيروی انسانی متخصص در مقطع تحصيلات تکميلی و جذب هيأت علمی از رشته­های مختلف و مرتبط با خانواده در اين راه قدم برمی­دارد و در اين راستا از همکاريهای ملی و بين المللی استفاده می­ کند.

 

پژوهشکده خانواده دارای چهار گروه پژوهشی شامل مطالعات بنيادی، خانواده با نيازهای ويژه، بهداشت خانواده، تربیت فرزند (فرزندپروری)، دو رشته کارشناسی ارشد روانشناسی خانواده درمانی و حقوق خانواده، دو مرکز بالينی شامل کلینیک تخصصی خانواده و کودک، مرکز توانبخشی و آموزش کودکان اتيستيک به ­آرا و  یک مرکز مطالعات هنردرمانی می­باشد. همچنین موفق به اخذ عنوان قطب علمی خانواده شده است.  نشريه خانواده پژوهی توسط پژوهشکدة خانواده منتشر می­شود که دارای امتياز علمی ـ پژوهشی می ­باشد.

 

 پژوهشکده خانواده داراي کتابخانه تخصصي، آزمايشگاه مجهز به آئينه يکطرفه و تلويزيون مدار بسته جهت مشاهدات خانواده و کودک، آزمايشگاه هنر درماني با تجهيزات و هنر درمانی، نقاشي و نمايش و موسیقی درماني، اتاق تست و آرشيو آزمونهاي رواني، اتاق کامپيوتر، سالن اجتماعات و فضاهاي ديگـر متناسب با فعاليتـهـاي پژوهشي، آموزشـي و اداري مي­باشد. با توجه به اينکه دانشگاه شهيد بهشتي يکي از معتبرترين دانشگاههاي جامع کشور مي­باشد، امکانات مختلف موجود در دانشگاه نظير کتابخانه­هاي تخصصي متعدد، آزمايشگاهها، سايت کامپيوتري و فضاهاي پژوهشي آموزشي، ورزشي و تفريحي به تناسب نياز در دسترس مي ­باشد.

 

پژوهشکده مطالعات بنیادین علم وفناوری

پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ دانشگاه، پژوهشکده‌‌ای است میان‌رشته‌ای، نظریه پرداز و الهام‌بخش در جهان اسلام در حوزه‌ی سیاستگذاری علم و فناوری مبتنی بر پژوهش‌های بنیادین، دارای نظام آموزشی پژوهش‌محور مبتنی بر الگوی اسلامی- ایرانی، توانمند در پژوهش‌های بنیادینِ حوزه‌ مطالعات علم و فناوری، ارائه‌ دهنده‌ ساز و کارهای بومی در جهت حل مسائل بنیادین و سیاستی علم و فناوری کشور، مروج نگاه بنیادین به حوزه‌ علم و فناوری و بهره‌مند از اعضای هیئت علمی متعهد و متخصص.

 

از اهداف کلی پژوهشکده می توان به پژوهش برای بازشناسی تمام ساحت‌های علم و فناوری نوین،پژوهش‌های انتقادی در نگرش‌ و جهت‌گیری علم و فناوری نوین،پایش مستمر تحولات بنیادین علم و فناوری دنیا و واکاوی ابعاد معرفتی و اجتماعی آن،پژوهش‌های میان رشته‌ای ناظر بر مسایل ایرانی و با استانداردهای جهانی،نظریه پردازی و ارائه الگو برای تصمیم‌گیرندگان حوزه علم و فناوری،ترویج تفکر انتقادی در حوزه علم و فناوری و تربیت نیروی انسانی متخصص اشاره کرد.

 

پژوهشکده اعجاز قرآن

 

قرآن معجزه پیامبر خاتم (ص)، معجزه‌ای برای همه اعصار است. تدبر و تامل در قرآن و بهره گرفتن از آیات آن از مهم ترین تاکیداتی است که در خود قرآن سفارش بسیار شده است. تدبر و تامل در قرآن دارای ابعاد و وجوه مختلفی است، که یکی از آنان بررسی معجزاتی است که در کلام خدا وجود دارد.

 

بيان اعجاز قرآن به عنوان پژوهشي مستمر باعث خواهد شد تلاش‌هايي که براي خدشه‌دار کردن قرآن و وحي صورت مي‌گيرد و همچنين شبهاتي که در رابطه با بعضي آيات قرآن مطرح مي‌شود از مسير ديگري که همان اثبات استناد آن آيات به خداوند است عقيم گردد و راه را براي محکم نمودن ايمان معتقدان به اين کتاب الهي هموار سازد. همچنين قلب و دل انسان‌هاي پاک سرشتي را که در سايه جهل و ناداني قرار گرفته‌اند، به اين کتاب مقدس و لزوم تأمل و تدبر در آن، برای استفاده عملی در زندگی معطوف گرداند.

 

 

پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی با این اهداف، از شهریور ماه هشتاد و شش فعالیت خود را آغاز کرده است. این پژوهشكده اولین پژوهشكده میان رشته‌ای در حوزه اعجاز قرآن بوده و در سه گروه اعجاز علمی، اعجاز لفظی و سیستم‌های قرآن فعالیت می‌كند.

 

فعالیت‌های علمی پژوهشكده تحت نظر شورایی متشكل از ۲۰ نفر از اساتید رشته‌های مختلف علوم تجربی، پایه، مهندسی، علوم انسانی و روحانیون متخصص علوم قرآنی انجام می‌شود تا همه علوم و فنون و دانش بشری به یاری فهم و درک این کتاب مقدس درآیند.

 

به دلیل حضور این پژوهشکده در دانشگاه شهید بهشتی، تخصص‌های گوناگون در ۱۴ دانشکده و پژوهشکده این دانشگاه به کمک این تحقیقات خواهند شتافت و پایان‌نامه‌های متنوعی که در دانشکده‌ها وبه واسطه علاقه دانشجویان در رابطه با قرآن تصویب می‌شد با مشاوره پژوهشکده اعجاز، مدیریت خواهد شد.

 

پزوهشکده مطالعات منطقه ای

 

 

پژوهشکده مطالعات منطقه‏ای در راستای تحقق سند چشم‎انداز ۱۴۰۴ کشور و همچنین سند چشم‎انداز دانشگاه شهید بهشتی در افق ۱۰ ساله تا پایان سال ۱۴۰۴ به دنبال تبدیل شدن به یک اندیشکده دانشگاهی در سطح ملی و منطقه‏ ای است. این نقش به ‏واسطه موقعیت و جایگاه مهم کشور در منطقه خاورمیانه و روبه‏ رو شدن با مسایل و پیچیدگی‎های روزافزون منطقه‏ ای، جهانی، نوظهور و فناورانه در نظر گرفته شده است. در این راستا پژوهشکده به دنبال انتشار متون دانشگاهی معتبر، انتقال اندیشه‏ ها و پرداختن به مسایل سیاستگذاری منطقه‏ ای، تسهیل درک عمومی از سیاستگذاری منطقه‏ ای کشور در داخل و خارج، تسهیل و ایجاد شبکه‏ های موضوعی برای انتقال مباحث روزآمد و بهنگام به فضای دانشگاهی و سیاستگذاری، ارتباط با مراکز خارجی و در نهایت گسترش مطالعات آینده‏پژوهی منطقه ‏ای است.

 

مرکز علمی و تحقیقاتی دانشگاه و همچنين قطب‌هاي علمي جغرافيا، کاتاليست، مطالعات خاورميانه و جهاني شدن، فوتونيک با گرايش ليزر، تاريخ ادبيات فارسي، خانواده، برنامه‌ريزي شهري و طراحي شهري در بافت‌هاي با ارزش و قطب ساختارهاي جبري و منطقي در رياضيات گسسته و کاربردهاي آن، از واحدهاي تخصصي هستند که در زمينه‌هاي مورد علاقه خود بطور گسترده فعاليت مي‌نمايند.

 

 

تربيت بيش از ۵۰۰۰۰ دانش آموخته در مقاطع مختلف تحصيلي، تقديم ۱۳۰ شهيد بزرگوار دفاع مقدس و شهید شهریاری به انقلاب اسلامی، برگزاري ده‌ها کنگره، کنفرانس، سمينار و همايش علمي بين‌المللي، منطقه‌اي و کشوري، برگزاري اولين جشنواره فرهنگ ملل، معرفي ده‌ها استاد، پژوهشگر، مدير پژوهشي مخترع و مکتشف نمونه در سطح کشور، ابتکار برگزاري جشن‌هاي ازدواج دانشجوئي، اعطاي دکتراي افتخاري به مرحوم استاد بيرشک و....  از فعالیت های دانشگاه شهيد بهشتي هستند.