به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه جام جم از بحران در صنایع روغن خوراکی گزارش داده است:در حالی وجود تنگناهای مالی در صنایع روغن نباتی کشورمان و تعطیلی برخی از این واحدهای تولیدی توجه بسیاری از مشتریان این کالای اساسی و مسئولان را به خود جلب کرد که ظاهرا با توجه به سیاست‌های یک بام و دو هوای موجود در بخش‌های مربوط این روند ادامه خواهد داشت و در صورت نادیده گرفتن نیازهای اصلی، ممکن است اخبار نگران‌کننده‌تری هم در آینده به گوش برسد.
کارشناسان و فعالان صنعتی در این زمینه می‌گویند، ورود شرکت‌های دولتی به بحث واردات کنجاله و روغن به بهانه تنظیم بازار، باعث شده توازن موجود در بازار برهم خورده و به نوعی کارخانه‌های روغن‌کشی از دانه با زیان‌های گسترده مالی مواجه و کم کم از مدار تولید خارج شوند که این موضوع در صنایع کشورمان اتفاقی ناگوار است. از سوی دیگر فعالان صنعتی با اشاره به روند تعطیلی کارخانه‌های کوچک‌تر که توان مالی کمتری دارند به دلیل نبود ماده اولیه، نگران آن هستند
که طرح خودکفایی دانه‌های روغنی به دلیل حذف حلقه‌های واسط یا همان صنایع تبدیلی، آفتی جدی در خودکفایی دانه‌های روغنی باشد، چون کشاورزان از آینده تولید خود مطمئن نیستند.
دبیرخانه انجمن صنایع روغن‌کشی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر مشکل صنایع روغن‌کشی، گفت: مشکل اصلی این است که واردات محصول – کنجاله - نسبت به واردات مواد اولیه دارای مزیت است. بنابراین با شرایطی که مهیا شده باتوجه به تعرفه‌ها اگر شخصی هم واردات داشته باشد، تمایل به واردات کنجاله دارد و به دلیل مشکلات مختلف تولید در دانه‌های روغنی از این نوع فعالیت صرف‌نظر خواهد کرد.
به گفته انجمن صنایع روغن‌کشی، خطوط نصب شده موجود در ایران نزدیک به 6/4 میلیون تن است در حالی که توان تولیدی دانه‌های روغنی بسیار پایین‌تر از آن است که همین روند وابستگی به خارج از مرزها را تسریع کرده و باعث بروز چنین مشکلاتی هم شده است.
کارشناسان انجمن می‌گویند در صورت ادامه چنین روندی در صنعت روغن ایران نمی‌توان امیدواری زیادی به فعالیت برخی از کارخانه‌ها داشت و روند تعطیل شدن آنها تسریع خواهد شد، چون کارخانه‌ها با مشکل تامین مواد اولیه روبه‌رو هستند و نمی‌توانند نیازهایشان را تامین کنند.
برآوردهای انجمن حاکی از آن است که سال گذشته 5/1 میلیون تن انواع کنجاله وارد کشور شده که اگر درنظر داشته باشیم کارخانه‌ها به 5/2 میلیون تن واردات نیاز داشته باشند،می‌بینیم عملا نیاز کارخانه‌ها با واردات محصول نهایی یا کنجاله تامین شده است به جای این‌که دانه‌های روغنی به عنوان ماده اولیه وارد کشور شده باشد.
در همین حال سید راضی نوری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس به خبرنگار ما گفت: باتوجه به شرایط موجود، متاسفانه باید گفت دولت تعادل بازار را برهم زده و مشکلات ایجاد شده به نوعی در عملکرد و سیاست‌گذاری‌های مسئولان بوده است. وی افزود: پایین آوردن تعرفه‌ها و ورود برخی نهادهای دولتی به این زمینه، عامل‌های نابسامانی در صنعت روغن‌کشی بوده که در نهایت مانع ورود بخش خصوصی به این بخش شده است. به همین دلیل در کمیسیون بارها به مسئولان تذکر داده شده است و در این مورد اخیر نیز از مسئولان وزارتخانه‌های جهاد، صنعت، معدن و تجارت و وزارت اقتصادی سوال خواهیم کرد.
عضوکمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد، مسئولان به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در این زمینه توجهی نداشتند و با کاهش تعرفه به گونه‌ای باعث سوء‌استفاده گروهی خاص برای وارد کردن کالاهای مختلف از جمله مواد مصرفی شده‌اند و در نهایت تولید را داخل کشورمان با چالشی جدی مواجه کرده‌اند.
از سوی دیگر علی‌دانا، کارشناس صنعت روغن‌کشی با اشاره به نیاز سه میلیون تنی کنجاله ایران به جام‌جم گفت: برای ریشه یابی مشکلات و معضل صنعت، لازم است یک دهه به عقب برگردیم و طرح مربوط به خودکفایی تولید دانه‌های روغنی را بررسی کنیم. در آن دوره برای خودکفایی تصمیم‌گیری‌هایی نسبی شد تا وابستگی 90 درصدی صنعت به خارج از مرزها تقریبا به 50 تا 60 درصد کاهش یابد، اما اجرا نشدن اصولی این برنامه، مشکلات فعلی را افزایش داد.
وی افزود: قرار شد تولید دانه‌های روغنی ایران تا یک میلیون و 700 هزار تن افزایش یابد که با این حجم تولید تقریبا خودکفایی 70 درصدی محقق می‌شد که کاملا بجا و قابل قبول است، اما مشکل زمانی ایجاد شده که وزارت صنعت، متناسب با همین میزان تولید، موافقت‌نامه‌های اصولی ایجاد کارخانه را صادر کرد درحالی که امروز این میزان تولید محقق نشده و بسیاری از این کارخانه‌ها بدون مواد اولیه مانده‌اند.
وی تاکید کرد: در شرایط فعلی اگر به حجم واردات غلات کشور توجه داشته باشیم که دانه‌های روغنی هم در این بخش قرار دارند، می‌بینیم تقریبا پنج تا شش شرکت که ظاهرا نام دولتی نمی‌توان به آنها داد، واردکنندگان اصلی بازار شده‌اند و به نوعی تعیین‌کننده بازار هستند و بخش خصوصی نقش قابل توجهی برای تامین دانه‌های روغنی مورد نیاز کارخانه‌ها ندارد. به این ترتیب، خود دولت واردکننده بزرگ کنجاله و محصول نهایی شده که امروز مشکل صنعت را دامن زده است. بنابراین به‌جای این‌که دولت به بهانه تنظیم بازار خود اقدام به واردات کند، بهتر است اجازه دهد بخش خصوصی وارد عمل شود و با نظارت دولت تامین‌کننده بازار باشد.
وی با اشاره به خروجی کارخانه‌های روغن‌کشی به خبرنگار ما خاطرنشان کرد: فعال شدن این کارخانه‌ها و واردات دانه‌های روغنی دقیقا سیاست‌های مورد نظر مقام معظم رهبری در مدیریت واردات است، چون خروجی این کارخانه‌ها، روغن خام یعنی ماده اولیه کارخانه‌های روغن‌کشی است و کنجاله هم برای پرورش دام و طیور استفاده می‌شود، در حالی که امروز چنین نشده است.
علی فاضلی، مدیرعامل شرکت سبوس مازند با اشاره به سیاست حمایت از دانه‌های روغنی ایران به خبرنگار ما گفت: قرار بود کارخانه‌هایی که از دانه‌های روغنی داخلی خرید می‌کنند، بخشی از مالیات قانونی واردات کنجاله و روغن را نپردازند که سیاست مناسبی برای حمایت از تولید داخلی بود، اما این قانون دقیق و صحیح اجرا نشد.
وی افزود: تصمیم‌گیری‌های یک‌شبه و بدون درنظر گرفتن تبعات اقتصادی آن به گونه‌ای بوده که تولید این کالای اساسی و حیاتی، بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک را با چالش جدی مواجه کرده است.