بلایی که قاچاق بر سر صنعت پوشاک کشور می‌آورد؛ صنعت«مظلوم» پوشاک

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، وحید بلالی در روزنامه رسالت نوشت: اقتصاد نفت محور یا اقتصاد نفتی بزرگترین معضل صد ساله کشور بوده و بعد از انقلاب و شکوفا شدن بسیاری از زمینه‌های علمی، هنوز اقتصاد ایران نتوانسته وابستگی خود را به نفت قطع کند. رهبر معظم انقلاب و بسیاری از دلسوزان کشور در سال‌های اخیر، مدام بر این نکته تاکید کرده اند که تنها راه نجات کشور از معضل بیکاری، خارج شدن از اقتصاد نفتی و سرمایه گذاری بیشتر بر روی صنایعی است که ارزش افزوده بالا دارند. صنعت پوشاک یکی از آن صنعت‌هایی است که دنیا برای اشتغالزایی و ارزش افزوده بیشتر بر روی آن تمرکز کرده ولی در ایران جایگاه این صنعت آن گونه که باید باشد نیست.

بعد از انقلاب تمرکز زیادی از طرف دولت‌ها بر صنایعی نظیر راه‌سازی، ساختمان سازی، خودروسازی، داروسازی و تجهیزات پزشکی، صنایع الکترونیک و صنایع دیگر ایجاد شد ولی هیچ‌گاه بر روی صنعت پوشاک کشور، تمرکز جدی نشد.

حال اینکه صنعت پوشاک به مانند صنعت ساختمان سازی وابسته به صنایع مختلفی است و می‌تواند بسیاری از صنعت‌های دیگر نظیر صنعت نساجی را احیا کند. نکته قابل تامل این است که جامعه هنوز قدرت این صنعت را باور نکرده و این صنعت از دانشگاه‌های خلاق و دانشجویانی که با انگیزه فراوان در صف ورود به این صنعت باشند بی بهره است، به عبارت دیگر جوانان در ۱۵ سال پیش بر روی رفتن به رشته‌های مهندسی به عنوان رشته‌های دارای بازار کار سرمایه گذاری کرده بودند و امروز بر روی رشته‌های پزشکی، اما هیچ گاه دانشگاه‌های معتبر نتوانستند رشته‌هایی برای تولید پوشاک ایجاد کنند.

ویژگی دیگر منحصر به فرد صنعت پوشاک نسبت به صنایع دیگر این است که این صنعت می‌تواند در سه سطح کوچک، متوسط و بزرگ در کشور فعال باشد، یعنی از تولیدکننده با دستگاه کوچک در یک زیرپله تا یک کارخانه با سوله‌های بزرگ تولید. می‌توانند این صنعت را شامل شود.
پاک بودن این صنعت نسبت به صنایعی که آلودگی‌های زیست محیطی فراوان تولید می‌کنند نکته حائز اهمیتی است. دولت‌های مختلف با مدیریت غلط منابع آب باعث هدر رفت بسیار آب در کشور شده اند و کشور را با بحران آب روبه‌رو کرده اند. حال آنکه صنعت پوشاک نیاز به آب چندانی نداشته و می‌تواند از این نظر نیز ارزش افزوده بسیاری برای کشور داشته باشد.

فعالان صنف پوشاک چه می‌گویند؟
اعضای صنف پوشاک از حمایت نکردن دولت از این صنعت بسیار ناراحتند. تولیدکنندگان این صنف بار‌ها گفته اند دولت به عنوان پدر باید چشم یکسانی به صنایع داشته باشد، زیرا تمام صنایع باعث اشتغالزایی و تولید ثروت برای کشور می‌شود. اما دولت به عنوان پدر صنایع به صنعت پوشاک مانند فرزندی ناتنی نگاه می‌کند ولی برخی از صنایع مانند خودروسازی را فرزند تنی دانسته و تمام و کمال از آن‌ها حمایت می‌کند. یکی از دغدغه‌های بزرگ تولیدکنندگان صنعت پوشاک، واردات بی رویه کالای قاچاق است. جالب اینجاست که بدانید برند‌های مختلفی که در بسیاری از فروشگاه‌های لاکچری در شهر تهران فعال است، قاچاق بوده و با توجه به اخطار‌های متعدد وزارت صنعت مبنی بر قانونی وارد کردن این کالاها، برند‌های مشهور آدیداس، نایکی، زارا و نزدیک به ۲۷ برند دیگر حاضر نشدند تا به امروز به صورت رسمی و قانونی اجناس خود را به کشور وارد کنند، زیرا مبارزه با قاچاق پوشاک را در ایران بسیار ضعیف دیده اند.

اما گویا این بار با گذشته متفاوت بوده و ستاد مبارزه با قاچاق کالا به صورت ویژه به این پرونده وارد شده است.عزم جدی ستاد مبارزه با قاچاق کالاستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، خبر «برخورد جدی با موارد محرز در پوشاک قاچاق» را بر روی سایت خود قرار داد و ابتدای دی‌ماه را زمان جمع‌آوری کامل اجناس قاچاق از بازار و پلمب واحد‌های متخلف اعلام کرد.

در اطلاعیه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آمده است: «با عنایت به پایان یافتن مهلت چند ماهه اخیر برای جمع آوری و عدم عرضه پوشاک خارجی فاقد شناسه کالا در سطح عرضه، بر اساس دستوالعمل ماده (۷) آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارزمطابق دستور العمل «نحوه صدور گواهی فعالیت نمایندگان و شعب شرکت‌های خارجی عرضه کننده پوشاک در ایران»، از ابتدای دی‌ماه سال۱۳۹۷ عرضه پوشاک در واحد‌های تجاری عرضه کننده پوشاک خارجی فاقد نمایندگی رسمی ممنوع است.

بدیهی است مطابق قانون از این تاریخ نسبت به جمع آوری کامل و پلمب واحد‌های متخلف، از طریق نهاد‌های متولی اقدام جدی صورت می‌پذیرد». بهرام شهریاری نایب رئیس اتحادیه پوشاک در گفتگو با رسالت درباره آخرین وضعیت برخورد با فروشگاه‌های عرضه کننده برند‌های علنی قاچاق گفت: اخطار‌های جدی به ۱۵۰ فروشگاه عرضه کننده برند‌های قاچاق داده شده و این فروشگاه‌ها تا ۸ دی فرصت داشته اند که کالای قاچاق را جمع آوری کنند. متاسفانه عده‌ای از توزیع کنندگان صنف پوشاک در حال لابی با مراکز قانونی بوده تا ستاد مبارزه با قاچاق کالا از این تصمیم خود کوتاه بیاید، اما ستاد با پافشاری بر وظیفه خود مصمم است با این فروشگاه‌ها برخورد کند.

به گفته شهریاری، ۱۵۰ فروشگاه وجود دارند که حدود ۳۰ برند قاچاق را عرضه می‌کنند. حربه متخلفان این است که می‌گویند با جمع آوری کالا‌های برند قاچاق، نظم بازار به هم می‌ریزد. این افراد نزد برخی مسئولان رفته و خود را به آب و آتش می‌زنند که این قانون اجرا نشود. ما نمی‌خواهیم جلوی واردات قانونی گرفته شود و باور داریم واردات باید تا حدی وجود داشته باشد، تا جایی که به تولید ایرانی صدمه نزند. ما تنها مخالف کالای قاچاق هستیم تا حقی از مصرف کننده ایرانی ضایع نشود. مصرف کننده باید بداند کالایی که پول زیادی برای آن پرداخت می‌کند اصل است یا تقلبی.

نرخ بیکاری با حمایت ویژه از صنعت پوشاک به شدت کاهش می‌یابد
رامین جوانرود یکی از تولیدکنندگان مشهور صنف پوشاک و صاحب برند بادی اسپینر در گفتگو با رسالت با بیان اینکه در دهه چهارم انقلاب اسلامی، تولید پوشاک در ایران به بلوغ خاصی رسیده است، گفت: کار‌های فرهنگی برای مصرف محصولات ایرانی، باعث شده مردم پذیرای پوشاک ایرانی باشند. اغلب مردم می‌دانند که با حمایت از کالای ایرانی وضعیت کشور بهتر شده و دیگر کالای با کیفیت را تنها کالای خارجی نمی‌دانند.

به گفته جوانرود، در ۱۰ سال گذشته شرکت‌های مختلف ایرانی در حال تجربه جدیدی به نام برندسازی پوشاک ایرانی بوده اند. خوشبختانه دید تولیدکنندگان از «محصول محوری» به «مشتری محوری» تغییر کرده است. چراکه برند‌های هر کشور به سان فرزندان آن کشور هستند.

رامین جوانرود با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته به علت عملکرد غلط مسئولان، تولیدکنندگان پوشاک ضربه‌های بسیاری از واردات بی رویه پوشاک خارجی به ویژه واردات کالا‌های بی کیفیت دیدند، تصریح کرد: کالای قاچاق خارجی، امکان رقابت را از تولیدکنندگان سلب کرد. افراد سودجو با این کار خیانت بزرگی به تولید این کشور کردند. با همکاری انجمن پوشاک ایران، اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان و اتحادیه پوشاک، افراد سودجو که به دنبال واردات کالای قاچاق بودند، شناسایی شده و به مراجع ذی صلاح معرفی شدند. باید تشکر ویژه‌ای از اعضای ستاد مبارزه با قاچاق کالا انجام داد که ما را در این امر یاری کردند. گمرکات کشور امروز هوشیار شده و وزارت صنعت با ایجاد کارگروه‌هایی متشکل از دولت، اتحادیه‌ها و صنعت، مثلث خوبی را برای مبارزه با پوشاک قاچاق شکل داده‌اند.

جوانرود در بخش دیگری از مصاحبه خود به رسالت گفت: نرخ بیکاری در ایران بسیار بالا بوده و صنعت پوشاک بسیار اشتغالزاست. نوید می‌دهیم در چند سال آینده تولیدکنندگان پوشاک بخش عمده‌ای از بیکاری را از بین خواهند برد. در بخش طراحی و مد اقدامات خوبی انجام گرفته و جهت دهی مناسبی انجام شده و در صورت استمرار می‌توانیم بازار داخلی را از کالای با کیفیت ایرانی پر کرده و به بازار خارجی به ویژه کشور‌های حاشیه خلیج فارس و کشور‌های همسایه پوشاک صادر کنیم.

به گفته این تولیدکننده پوشاک، صنعت پوشاک کاملا خصوصی بوده و هیچ اتکایی به دولت نداشته و دولت نیز تا به امروز هیچ هزینه‌ای برای این صنعت انجام نداده است. تنها حمایت مردمی برای پوشاک ایرانی کافی است تا پنج سال آینده این صنعت منجی حل مشکل بیکاری در کشور باشد.

جوانرود در پایان گفت: برند بادی اسپینر در حال حاضر یکی از بهترین مجموعه‌های تولید پوشاک بوده و به کیفیت و طراحی اعتقاد ویژه‌ای داشته و در حال حاضر ۳۵۰ کارگر به صورت مستقیم در آن شاغلند. امیدواریم در چند سال آینده این تعداد را به چندین برابر برسانیم.

محسن خاضع یکی دیگر از تولیدکنندگان و صاحب برند سارک در این باره به خبرنگار رسالت گفت:کشور‌های پر جمعیت دنیا نظیر هند، فیلیپین، چین و ترکیه توجه ویژه‌ای به صنعت پوشاک دارند، زیرا این صنعت زیرمجموعه‌های اشتغال دیگر نظیر کشت پنبه، ریسندگی، بافندگی و پارچه بافی دارد. صنعت دوم هند پوشاک بوده و در چین نیز این صنعت، رتبه سوم را دارد. این صنعت ماشین محور نبوده و نیاز به انسان، رکن اول آن است و تکنولوژی هر چقدر هم که در آن پیشرفت کرده، جای انسان را نتوانسته بگیرد، تنها سرعت تولید محصول را بالا برده است.

خاضع در مورد ضعف طراحی در پوشاک ایرانی گفت: متاسفانه خروجی دانشگاه‌هایی که بر محور مد و طراحی کار کرده اند مناسب نبوده و دانشجویان و فارغ التحصیلان خبره‌ای را به صنعت پوشاک تحویل نداده اند، دانشگاه به صنعت نزدیک نیست و فاصله این دو بسیار است. صنعتگران نیز در این ضعف مقصر هستند زیرا به سراغ دانشگاه نرفته اند.
خاضع ادامه داد: چند ماه پیش به رئیس وقت سازمان توسعه و تجارت گفتم پدرم در سال ۶۰ دستگاه‌های روز دنیا را وارد می‌کرد و با آن دستگاه‌ها، پوشاک تولید و به کشور‌های آلمان و روسیه صادر می‌کرد، در حالی که امروز تمام دستگاه‌های ما فرسوده است. چرا نباید بودجه‌ای برای این کار باشد؟ مجبور هستیم ماشین آلات فرسوده و دست دوم ترکیه را خریداری کنیم در حالی که ترکیه هر پنج سال یک بار دستگاه‌های خود را به روز می‌کند و دولت ترکیه کمک‌های بسیاری به تولیدکنندگان کرده تا دستگاه‌های نو خریداری کنند. آن مسئول پاسخ داد بودجه اختصاص داده ایم ولی بعدا مشخص شد این بودجه تنها به تولیدکنندگان فرش ماشینی اختصاص یافته تا بتوانند دستگاه‌های نو خریداری کنند.

مشکل این است که مسئولان، صنعت پوشاک را به عنوان تولیدکننده قبول ندارند. نمی‌توان صنعتی را در کشور بنا نهاد و وام با سود ۲۲ درصد به تولیدکننده داد. وام باید ارزان داده شود تا تولید جان بگیرد. در کشور‌های دیگر نظیر ترکیه و چین، چنین اموری انجام می‌شود.

در طول سالیان، مسئولان کشور، نگاه ویژه‌ای به صنعت نفت و صنایع وابسته داشته اند و از بسیاری از صنایع دیگر غفلت شده است، اما در صنعت پوشاک هیچ ردپای حمایتی از سوی دولت دیده نمی‌شود.