چهارمحال‌وبختیاری به روایت دانشگاهیان|
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ عید نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است و مردم مناطق مختلف ایران، روز‌های ابتدایی سال جدید را جشن می‌گیرند.
جشن نوروز از زمان تحویل سال و در زمانی که شکوفه‌های رنگارنگ درختان باز می‌شوند، آغاز میشود و آداب و رسوم شهر‌های مختلف به زیبایی این ایام می‌افزاید.
در این میان مردم چهارمحال و بختیاری هم مانند استان‌های دیگر برای ایام نوروز آداب و رسوم مخصوص خود را دارند.
ظاهری عبده‌وند، استادیار پژوهشگر ادبیات عامه دانشگاه شهرکرد در مورد آداب و رسوم استان چهار محال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: در این استان برخی از آداب و رسوم همان‌هایی هستند که در دیگر جا‌های ایران برگزار میشود؛ مانند دید و بازدید، خرید، شست و شو؛ اما برخی از آداب و رسوم است که بیشتر در این استان رواج دارد؛ مانند رسم «وارگه نو کردن» که در بین عشایر بختیاری دیده میشود.
ظاهری عبده وند می‌افزاید: رسم چنین است که در اواخر زمستان، عشایر جای سکونت خود را تغییر می‌دهند و به منزلگاه جدید می‌روند. برای رفتن از منزلگاه قدیم به جدید، دو آتش می‌افروختند و بعد تمام اشخاص، اثاثیه و حیوانات از بین این دو آتش می‌گذشتند. هدف از اجرای این رسم، این بود که از طریق آتش، غم و غصه‌ها و بیمار‌ها از بین برده شود.
استاد یار پژوهشگر ادبیات عامه دانشگاه شهرکرد در ادامه می‌افزاید: همچنین از رسم‌های دیگر این دیار می‌توان به رسم «الفه» اشاره کرد که در بین اقوام ایرانی و به خصوص در عشایر بختیاری دیده میشود. این رسم، نشان‌دهندۀ احترام به ارواح درگذشتگان و نیاکان بر اساس اعتقادات پیشین است. در پنجشنبه یا جمعه پایانی سال، معمولا با خرما و روغن محلی، حلوا پخته میشود و آن را در نان محلی می‌گذارند و بین خانواده‌ها پخش می‌کنند.
وی با اشاره به «رسم نوروز خوانی» ادامه می‌دهد: این رسم هم تا حدودی هنوزدر برخی از روستا‌ها اجرا میشود، بدین گونه که بچه‌ها اشعاری را می‌خوانند؛ مانند نوروز شد، نوروز شد، هم فتح و هم فیروز شد، نوروز نو بازآمده، قمری به پرواز آمده، دسته گل بازآمده... آنان با خواندن اشعار بدین مضمون، جلوی خانه‌ها جمع می‌شوند و عیدی دریافت می‌کنند. خانواده‌ها هم معمولا خوراکی‌هایی مانند برنج، قند و روغن به آنان می‌دهند.
ظاهری عبده‌وند می‌افزاید: در برخی از نقاط این رسم وجود دارد که در شب عید و سال نو نمی‌خوابند و آسمان را نگاه می‌کنند تا سیاره زهره و مشتری را ببینند و با دیدن آنها، دعا می‌کنند تا خواسته هایشان برآورده شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد با اشاره به «رسم شنبه گردی» در ادامه داد: این رسم در استان چهار محال و بختیاری بدین صورت است که زنان و کودکان اولین شنبه سال نو را بیرون می‌روند برای چیدن علف‌های گیاهی و خوراکی؛ اما در حقیقت قصد این است که از این طریق نحسی و غم را از خود و خانواده دور کنند.
ظاهری عبده‌وند همچنین می‌گوید: از نظر من در استان چهار محال و بختیاری، زیباترین رسم، خرید است؛ زیرا به سبب یک دورۀ فصل سرما و رکود، دوباره زندگی و نشاط را می‌توان در خیابان‌های استان دید؛ گویی در این روزها، جان تاز‌های در کالبد شهر دمیده میشود، خیلی از رسومی که امروز برگزار میشود، ریشه در گذشته دارد؛ اما متناسب با زمان و وضعیت زندگی، آداب و رسوم تغییر کرده است. مثلا همین رسم دید و بازدید که در گذشته نقش مهمی در معنابخشی به زندگی داشته است.
وی تاکید می‌کند: در حقیقت دید و بازدید، در گذشته برای اعلام اتحاد، همبستگی و برادری بوده است. افراد معمولا در خانۀ کدخدا یا بزرگ خانواده و قوم جمع می‌شدند و با این عمل، اتحاد و همبستگی خود را نشان می‌دادند؛ اما امروز این دید و بازدید‌ها از معنای اولیۀ خود فاصله گرفته اند و حتی بسیاری از افراد در چنین ایامی به دنبال نشان دادن فردیت خود و هویت متمایز خود از دیگران هستند. باید گفت، هیچ کدام از رسومی که امروزه برگزار میشود دقیقا همان مفهوم اولیۀ خود را ندارند و به همان شکل برگزار نمی‌شوند.
ارسال نظرات