دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: گستره اتصال جهان اول به جهان دوم بر منطق ماهیت فضای مجازی و نانو- بایو همه پدیدهها در حال تحقق و توسعه است.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سعیدرضا عاملی در پنجمین کنگره سالانه متخصصان علوم اطلاعات با عنوان «ما و آینده: تحولات نوپدید در علوم اطلاعات، کتابخانهها و آرشیوها» در مرکز همایشهای کتابخانه ملی جمهوری اسلامی اظهار کرد: در انتقال فناوری باید جنبههای فرهنگی موضوع را مورد توجه داشته باشیم. فناوری به هرحال یک امر انسانی و ادامه ذهنیتهای انسانی بوده آن دسته فناوریهایی توانستند در زندگی آدمی جاگیر و ریشه دار شوند که برخی توانمندیها و قابلیتهای انسانی را توانسته اند در حوزهای تکرار کنند.
وی با ارائه سخنرانی با موضوع «تغییر در نظام محتوا در پرتو دادهای شدن متن کتاب و کتابخانه جدید» پرداخت و گفت: امروزه امکان ظهور و بروز کتابخانه و کتابداری نسبت به گذشته گستردهتر شده و با ورود ما به جهان "نظم عددی" که با منطق الگوریتمی اطلاعات را به داده و عدد تبدیل کرده است، دنیای جدید و وسیع دیجیتال را پیش رو داریم.
وی افزود: این الگوریتمها هستند که محتوا را در فضای دیجیتال معنا میبخشند و به منزله همان الکتریسیته مغز ما همچون انسانهایی هستند که با منطق عدد به حرکت درآمده اند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید بر این نکته که همه محتواهای دیجیتال تابع قانون و منطق جهان اعداد هستند گفت: در نتیجه همین فضای گستردهای که به تبع منطق جهان اعداد پیش روی بشریت گذاشته شده است، انسانی که چندی پیش ذهنیتش فقط یک خیال از تحقق جهانی انتزاعی در عالمی سورئال بود، امروزه با تحقق بسیاری از همان تصورات در عالم واقع مواجه شده است.
عاملی با اشاره به اینکه فناوریهای جدید، قدرت تنوع در تولید، توزیع و مصرف محتوای دادهای شده را دارند، گفت: امروزه مقوله ای، چون کتاب با امکانات جدیدی که پیش رو دارد توانسته تنوعات مختلف محتوایی را دارا باشد.
وی افزود: امروزه با تبدیل محتوا به داده و به دنبال آن تبدیل داده به خدمات، متمایل به بی نهایت، عرصه گستردهای از تنوع تولیدات محتوایی در مقابل بشریت رقم خورده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به قابلیت فضای مجازی در اتصال به همه پدیدهها گفت: گستره اتصال جهان اول به جهان دوم بر منطق ماهیت فضای مجازی و نانو- بایو همه پدیدهها در حال تحقق و توسعه است که ورود به عصر دادههای بزرگ را برای ما رقم میزند و به دنبال آن اتصال دیوایسها (Devices) وپدیدهها به اینترنت را داریم که در آن افراد، اشیاء، دادهها و فرآیندها همگی موضوع اتصال اینترنت میشوند و به عبارتی همه پدیدهها میتوانند خروجیهای دادهای و عددی پیدا کنند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: واقعیت گسترده دامنه تبدیلهای نزدیک به واقعیت را افزایش داده و شعار واقعیت گسترده این است که بتواند به موازات جهان صنعتی جهان مجازی را با تمامی ویژگیهای جهان واقعی مهیا کرده فاصله بین واقعیت و مجاز را به حداقل کاهش دهد.
وی ادامه داد: واقعیت مجازی ما را به عرصه کتاب به مثابه واقعیت نزدیک میکند و اگر واقعیت مجازی را با عناصری، چون غوطه ور شدن، تخیل و تعامل بنگریم، با بازتولید متفاوتی با قابلیت تغییر مداوم (Continuous) روبرو خواهیم بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تقسیم بندی عرصه اینترنت و سواد مجازی به سه سطح عام، اختصاصی و تخصصی گفت: در سواد اینترنتی یک سطح اشاره به شاخصهای عام دارد که مفاهیم جهانی را در بر میگیرد و از نظر تمامی انسانها مفهوم واحدی را متبادر کرده میان ما و تمامی انسانهای جهان مشترک است چنانکه جنبه سخت افزاری چیزی بنام سرور (Server) نیز برای همگان قابل فهم است.
وی ادامه داد: سطح سواد اختصاصی اشاره به ظرفیتهای فرهنگی ما دارد و متناسب با ظرفیتهای بومی هر منطقه قابل تعریف بوده مثل اپلیکیشنها از جنس نرم افزار هستند و تفکر و فرهنگ بر آن تأثیر دارد.
همه فناوریهای بزرگ نیازمند ملاحظات پیوست نگاری فرهنگی هستند عاملی ادامه داد: سطح سوم سواد تخصصی متناسب با رشتههای تخصصی مشخص معنای مشخصی دارد، چنانکه در پزشکی با انواعی از تلاقیهای فناوریهای جدید مواجه هستیم. البته معتقدیم که همه فناوریهای بزرگ نیازمند ملاحظات پیوست نگاری فرهنگی هستند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به دو فضایی شدن عرصه کنونی گفت: نگاه ما به نشر الکترونیک باید نگاهی دو فضایی باشد و از آنجا که مسیر پیش روی ما همراه با تحولات سریع و گسترده است، ناگزیر هستیم که به دنبال فناوریهای نو برویم ضمن آنکه باید به ویژگیها و قابلیتهای فرهنگی و ارزشهای فرهنگی جامعه توجه داشته باشیم.
وی ادامه داد: هدف معنوی فناوریهای جدید حفظ طبیعت است که هم شامل حفظ انسان و موجودات زنده است و هم شامل محیط زیست است؛ لذا بدنبال حذف کاغذ یا کاهش استفاده از انرژیهای فسیلی و تردد ماشین است. کتابخانه مجازی، کتاب الکترونیک و انواع نشر الکترونیک با همین هدف دنبال میشود.
وی یادآور شد: ما هنوز نتوانسته ایم فرآیند دادهای شدن اطلاعات را بطور فراگیر محقق کنیم و باید توجه داشت که بنیان نشر الکترونیک بر انقلاب اول دیجیتال (تبدیل اطلاعات به داده) است ضمن آنکه انقلاب دوم آن تبدیل دادهها به خدمات است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نشر دیجیتال عرصهای است برای ورود به همه عرصههای نشر و چند رسانهای شدن نشر و تامین ارتباط نشر با انسانها در یک بستر موژولار است. بستر موژولار، ارتباطات را از مسیر سلسله مراتبی و خطی به ارتباطات خوشهای که تامین کننده ارتباط یکی با یکی، یکی با همه و همه با همه تغییر میدهد و نشر الکترونیک وارد این عرصه پویای ارتباطات میشود.
وی با تفکیک ویژگیهای نشر آنالوگ و نشر دیجیتال گفت: نشر دیجیتال پاسخ منطقی صنعت نشر به صنعت نوظهور ارتباطی و اطلاعاتی است و با ظرفیتی که نشر دیجیتال فراهم میآورد، نوآوری، قابلیت گسترده تری پیدا میکند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به تحول نشر الکترونیک در بستر تحول بستر وب گفت: در وب ۱ فقط نشر اطلاعاتی الکترونیکی را داشتیم و در وب ۲ با نشر تعاملی الکترونیک مواجه شدیم که امکان خودنشری و بازخورد خوانندگان به وجود آمده موژولاریته شدن اطلاعات را به همراه داشت.
وی افزود: در وب ۳ با نشر معنایی الکترونیک با قابلیت تحلیل انواع داده، مقرون به صرفه بودن، فرآیند سریعتر نشر و امکان جستجو بر پایه زبان و... مواجه شدیم و بعد از آن در وب ۴ با نشر هوشمند الکترونیک هوش مصنوعی و تشخیص مخاطبان از طریق ریز دوربینها ظهور یافت.
عاملی ادامه داد: در وب ۵ نشر یکپارچه الکترونیک با خودکار شدن مراحل نشر و حداقل سازی کار انسان مواجهیم که در آن نشر واقعی و نشر الکترونیکی یکی میشوند (وب یکپارچه Integrative web).
وی با اشاره به قابلیتهای عرصه نشر الکترونیک گفت: ابزارهای تبدیل صدا به نوشتار، نوشتار به صدا و اینفوگرافیک موجب تغییرات محسوسی در سطح تولید کننده محتوا (ناشر)، کاربر (مخاطب)، دسترس پذیری محتوا و توسعه فهم دادهها و اطلاعات در قالب محتوای گرافیکی شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این نکته که یکی از نشانگرهای نشان دهنده فقدان تبعیض در یک جامعه توجه به ناتوانان جسمی و حرکتی است گفت: فضای الکترونیک در تحقق این امر سهولت لازم را فراهم آورده است و افراد که دارای کم شنوایی، ناشنوایی، کم بینی یا نابینایی و مشکلات حرکتی مواجه هستند، امکان تعامل مبتنی بر درک کامل و تعامل همه افراد جامعه برخوردار میشوند.
وی به چهار نوع نشر الکترونیک اشاره کرد و آرزو کرد که بتوانیم با بهره گیری از نشر الکترونیک زمینه فراگیر تری را برای بهره گیری از دانش برای همه اقشار اجتماعی فراهم شود.