بازدهی پالایش یکم بعد از ۳ ماه به صفر رسید! / دولت با کدام اعتبار روی تامین مالی ۲۶۰ هزار میلیاردی بودجه در بازار سهام حساب باز کرده است؟!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ حدود ۳ ماه از پذیره نویسی بیش از ۴ میلیون نفر سهامدار برای دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله ی دولت با عنوان دارادوم یا پالایشی یکم می کذرد. ماحصل ۳ ماه سرمایه گذاری مردم در این سهام دولتی در کنار تورم ۴۰ درصدی نقطه به نقطه یا تورم بیش از ۲۸ درصدی سالانه، صفر است! در واقع پالایشی یکم که بعد از گذشت یک ماه و نیم از خلف وعده دولت در بازار ثانویه بازشد در آخرین روز معاملاتی هفته سوم آذرماه به بازدهی صفر رسید.

جالب اینکه فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی بارها و بارها از ابتدای سال جاری تا کنون اعلام کرده است که صندوق های ETF علاوه بر کمک به تامین مالی دولت و مردمی کردن دولت، بهترین ابزار در بازار سرمایه برای توزیع بهینه ثروت به آحاد مردم است!

این درحالی است که در ۳ ماه گذشته و با اعتراضات متعدد سهامداران صندوق پالایش یکم و فعالان بازار در فضای مجازی وزیر اقتصاد صحبتی از پالایش یکم نکرده است. دژپسند حتی در برنامه ی تلوزیونی نگاه یک که اول آذرماه روی آنتن زنده حاضر شد بعد از سوال مجری برنامه در مورد پالایش یکم با اظهارنظری عجیب مبنی بر اینکه " هیچی دیگه، پالایش رو که فروختیم" از پاسخگویی در قبال مردم و سهامداران فرار کرد.

نارضایتی از سرمایه گذاری در صندوق پالایش یکم در بین سهامداران به حدی رسیده که در گروه ها و کانالهای تلگرامی و اینستاگرامی از پالایش یکم به عنوان صندوقی بدون پدر و مادر یاد می کنند و هر روز با اعتراض به وضعیت این نماد در تابلوی معاملات هشتک های " نه به صندوق‌های دولتی" و " نه به ETF " میزنند.

دولت به مردم گرانفروشی کرد؟!

اوایل مهرماه وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه تخفیف ۱۰ درصدی علاوه بر تخفیف ۲۰ درصدی اولیه به خرید صندوق پالایش یکم افزوده می شود گفته بود: برای کسانی که صندوق پاداش یکم خرید کردند میزان سهام افزایش پیدا می‌کند یعنی اگربه طور نمونه ده تا سهام خریده بودند ۱۱ سهام داده خواهد شد که با این تخفیف برای کسانی که در پالایش یکم شرکت کردند تخفیف ۳۰ درصدی کاملا اجرایی شده است.

در این رابطه باید گفت تخفیفی که فرهاد دژپسند وعده ی آن را داد تا کنون عملی نشده است و به هیچ عنوان به تعداد سهام دارندگان نماد پالایشی یکم افزوده نشده است! از سوی دیگر چگونه است که با همان تخفیف بیست درصدی اولیه، امروز که پالایش یکم بازگشایی شده بازدهی صفر دارد!؟ آیا دولت سهام شرکت های پالایشگاهی خود را که قرار بود توزیع بهینه ثروت بین آحاد مردم باشد با قیمت بالا به مردم فروخته است!؟ اینها سوالاتی است که برای فعالان بازار سرمایه و ۴ میلیون خریدار اعتماد کرده به دولت در ذهن دارند و هر روز در فضای مجازی مطرح می کنند که البته با وجود ادعای همیشگی شفافیت و پاسخگویی از سوی مسئولین اما هیچکس حاضر به دادن جواب به سوالات اینچنینی نیست!

بعد از ریزش سنگین ۹۰۰ هزار واحدی شاخص بورس که از اواسط مردادماه شروع شد دولت در ماه پایانی تابستان بعد از کشمکش های فراوارن و اختلاف بین وزارتخانه های نفت و اقتصاد بالاخره دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله ی خود را با نماد پالایش یکم که متشکل از ۱۵ درصد سهام چهار شرکت پالایشی بزرگ خود یعنی پالایشگاه های بندرعباس، تهران، اصفهان و تبریز بود، عرضه کرد. جالب اینکه از رقم ۷۰ هزار میلیارد تومان عرضه این صندوق، تنها کمتر از  ۱۳ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۲۰ درصد از سوی مردم خریداری شد که نشان داد مردم و سهامداران اعتماد زیادی به دولت ندارند.

با کدام سابقه‌ی درخشان روی اعتبار سهامداران حساب کردید؟!

از اینها جالب تر حسابی است که دولت برای تامین مالی در محل درآمدی لایحه ی بودجه ۱۴۰۰ روی فروش سهام شرکت های دولتی و صندوق های ETF از طریق بازار سرمایه باز کرده است.

بخشی از منابع موهوم پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ مربوط به واگذاری دارایی‌های مالی با رقم بالغ بر ۲۹۸ هزار میلیارد تومان است که شامل ۱۲۵ هزار میلیارد تومان فروش اوراق در بازار بدهی (هفتاد هزار میلیارد تومان آن شامل اوراق سلف نفتی است)، ۹۵ هزار میلیارد تومان فروش سهام شرکت‌های دولتی در بازار سهام و ۷۵ هزار میلیارد تومان برداشت از صندوق توسعه ملی (افزایش ۱۵۰ درصدی نسبت به سال قبل) می‌شود.

اعتبار صفر، انتظار بی‌نهایت!

اکنون مشخص نیست که دولت چگونه با سابقه و عملکرد ضعیف خود در بازار سرمایه و بی اعتمادی سهامداران اینگونه برنامه ریزی کرده است که ۹۵ هزار میلیارد تومان از محل فروش سهام شرکت های دولتی و صندوق های ETF در سال ۱۴۰۰ درآمد کسب کند! دولتی که در سال ۹۹ با وجود استقبال بی نظیر مردم و صدور ۲۰ میلیون کدبورسی و ۴۹ میلیون دارنده ی سهام عدالت توانست تنها ۲۰ هزار میلیارد از محل فروش صندوق های دارا دوم و دارا سوم یا با احتساب سایر عرضه اولیه های دولتی مثل شستا در مجموع ۳۳ هزار میلیارد تومان تامین مالی  کند چگونه می خواهد با این وضعیت بی اعتمادی ایجاد شده بویژه در صندوق پالایش یکم در سال آینده ۹۵ هزار میلیارد تومان سهام بفروش برساند!

از طرفی دولت به زعم عموم کارشناسان در لایحه ی بودجه ۱۴۰۰ قصد دارد تا با آینده فروشی دست کم ۷۰ هزار میلیارد تومان یا با توجه به اظهارات رئیس سازمان برنامه بودجه که اگر ۲.۳ میلیون بشکه نفت در بازارهای خارجی به فروش نرسید نیمی از آن که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می شود را از طریق اوراق سلف نفتی در بازار سهام بفروش برساند. سوال اینجاست که با بی اعتمادی حاکم بر بازار سرمایه و عملکرد مفتضاحانه ی صندوق پالایشی یکم که هیچکس هم حاضر به پاسخگویی در قبال آن نیست، آیا دولت می تواند از این روش ها بیش از ۲۶۰ هزار میلیارد تومان از بازار بورس منابع مالی جذب کند!؟ البته این ارقام شامل بخشی از فروش اوراق در بازار بدهی نمی شود و به آن نمی پردازیم چرا که با نرخ بازدهی حقیقیِ منفی این اوراق، غیر از بانک های دولتی که با دستور مجبور به خرید می شوند، افراد حقیقی و عموم مردم هیچگاه حاضر به خریداری اوراق با این شرایط نخواهند بود.

اگر واقعا دولت اعتقاد به اهمیت بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد و هدایت نقدینگی به سمت تولید، مشارکت مردمی و همچنین توزیع بهینه ثروت در جامعه دارد باید برادری خود را به مردم در ثبات بخشی به بورس و تحقق وعده‌ها به ویژه در سوددهی و انتفاع از صندوق‌ پالایش یکم اثبات کند تا بتواند در خوشبینانه ترین حالت و بر خلاف گذشته در صورت مدیریت مناسب بازار بخشی از نیازهای مالی خود را از مردم و سهامداران بازار بورس جذب نماید.