گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ طی سالهای اخیر، افزایش حجم نقدینگی به وسیله چاپ اسکناسهای بدون پشتوانه، برای جبران کسری بودجه توسط بانک مرکزی، آثار تورمی بسیار زیادی را در کشور ایجاد کرده است، به طوری که نقدینگی از عدد ۳۵۲ هزار میلیارد تومان در انتهای سال ۱۳۹۰ به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان در انتهای سال ۹۸ رسید. جالب اینجاست که طبق اعلام بانک مرکزی، این رقم در سال ۹۹ نسبت به سال قبل خود، حدود ۴۰ درصد رشد یافت و به عدد ۳۴ هزار و ۷۶۱ هزار میلیارد ریال رسید. این رشد نقدینگی عجیب و غریب، کشور را با تورم ۴۶ درصدی در سال ۹۹ مواجه کرد که در دهه ۹۰ بی سابقه بوده است!
هرچند که دولت حسن روحانی در ۴ ماهه نخست امسال، ۵۸۶۰۰ میلیارد تومان پول تورمزا خلق کرد و به افزایش تورم دامن زده بود، اما با تغییر دولت از مرداد ماه، جلوی خلق پول تورم زا در کشور گرفته شد و تنها در ماههای مرداد و شهریور، جلوی ۱۴۰۰ میلیارد تومان خلق پول جدید گرفته شد و روند ایجاد پول تورم زا در دولت رئیسی با کاهش ۹۵ دردصدی مواجه شد که با ادامه این روند، شاهد کاهش محسوس بی انظباطیهای مالی خواهیم بود و در نهایت جلوی رشد عجیب و غریب نقدینگی گرفته میشود.
رشد نقدینگی نتیجه سیاستهای غلط دولت قبل
محمدرضا سبزعلی پور؛ رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در گفتگو با دانشجو به عمدهترین دلایل افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران پرداخت و در این باره گفت: افزایش نقدینگی دلایل مختلفی دارد، اما عمدهترین دلیل رشد پول در جامعه، سیاستهای غلط دولتها، بی پولی دولت و همچنین ناتوانی در ایجاد درآمد منطقی برای کشور میباشد. متأسفانه سال هاست دولتها به جای اینکه با برنامه ریزی صحیح و عملکرد درست برای کشور درآمدزایی کنند، به دنبال سادهترین راه هستند.
وی در این باره خاطر نشان کرد: به عبارت بهتر، بجای اینکه دولتمردان مغزشان را به کار بیاندازند، دست شان را بسوی بانک مرکزی دراز میکنند و از آن بانک استقراض میکنند. (به قول معروف قرض کن و حظ کن) و این عمل دولتها که به طور مداوم انجام میشود و به یک عادت و رویۀ گذران امورات مبدل شده، زمینههای نابودی اقتصاد را فراهم کرده، به طوری که رفته رفته باعث ایجاد بحران در کشور میشود.
بانک مرکزی قلک دولت شده است!
وی در ادامه تصریح کرد: وقتی که دولت درآمد درست و حسابی ندارد و برعکس خرج و برج سنگینی هم دارند، مجبورند تا امورات کشور را به نوعی مدیریت کنند که هیچ کارمندی بابت نگرفتن حقوق ماهانه اش معترض نشود و امورات کشور نیز بدلیل نبود پول و بودجه متوقف نگردد، به همین خاطر دولتها از بانک مرکزی پول قرض میکنند و بانک مرکزی هم که پولی ندارد که دائماً در اختیار دولت قرار میدهد، در نتیجه چاپخانه اسکناس را فعال میکند و برای دولت پول بدون پشتوانه منتشر میکند. در اصل بانک مرکزی به حیات خلوت و قلک دولتها مبدل شده است که هیچ اختیاری هم از خود ندارد و در برابر خواسته دولتها نمیتواند مخالفت کند؟!
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در ادامه تصریح کرد: وقتی که اسکناس، پشتوانه طلا و یا ارز نداشته باشد، کاغذی بیش نیست و فقط شبیه پول است تا دولت خرج هایش را با همین کاغذها پوشش دهد و سر ماه هم همین کاغذها را به عنوان حقوق به کارمندان دولت بدهد تا دل آن بندگان خدا هم خوش باشد که مثلاً حقوق گرفته اند و بتوانند با همین کاغذهای بدون پشتوانه زندگی شان را بچرخانند! انتشار پی در پی پول و توزیع آن در جامعه موجب رشد نقدینگی و اشباع پول میشود که تورم سنگین حاصل این حجم از پول بدون پشتوانه در کشور است.
کسری بودجه ۱۴۰۰ در تاریخ ایران بی سابقه بود
وی در ادامه توضیح داد: در سالهای گذشته درآمد کشور کم شده بود ولیکن هرگز به صفر نرسیده بود، اما در سال ۱۴۰۰ کشور کسری بودجه یک ساله دارد. یعنی این کسری بودجه در تاریخ ایران بی سابقه بوده، زیرا دولت روحانی در سال ۹۹ بودجهای برای سال ۱۴۰۰ تدوین کرد که هیچ عقل و منطقی پشت آن نبود و همین بودجه نویسی غلط موجب کسری بودجه یکساله در سال جاری شد. حال دولت بی پول و بی درآمد آن هم با یک سال کسری بودجه، چگونه باید کشورداری کرده و امورات کشور را مدیریت کند؟ قطعاً مجبور است که دستش را بسوی بانک مرکزی دراز و باز هم پول قرض کند؟!
رئیسی مقصر نقدینگی ۴۵۰۰ هزار میلیاردی نیست
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در این باره توضیح داد: البته لازم به ذکر است که مقصر نقدینگی ۴۵۰۰ هزار میلیاردی دولت رئیسی نیست، زیرا نقدینگی سرگردان در پایان دولت احمدی نژاد ۴۹۰ هزار میلیارد بود، اما در پایان دولت روحانی از مرز ۳۰۰۰ هزار میلیارد هم عبور کرده بود؟! پس مخلص کلام اینکه نداشتن درآمد منطقی ارزی و ریالی و بی پولی، دولتها را به سمت خلق پولهای کلان بدون پشتوانه هدایت میکند که خود این موضوع هم نشأت گرفته از برنامه ریزی نادرست و سیاستهای غلط و عملکرد ضعیف دولتها است، زیرا اگر دولتها برنامه و عملکرد درستی داشته باشند هرگز دنبال استقراض و چاپ پول بدون پشتوانه نخواهند رفت!
وی در پاسخ به این سوال که نقش نظام بانکی در خلق پول را چگونه ارزیابی میکنید، گفت: نظام بانکی خود به خود هیچ پولی را خلق نمیکند و بانکها بدون هماهنگی و بدون اجازه بانک مرکزی اجازه ندارند که حتی یک ریال پول تولید و خلق و وارد جامعه کنند، مگر در انتشار شبه پولها مثل ایران چکهای قدیمی و تراول چکهای ۵۰ و ۱۰۰ هزار تومانی که قبلاً هر بانکی با هماهنگی و کسب اجازه از بانک مرکزی اجازه مییافت تا تعدادی تراول چک منتشر کند که در حال حاضر، این تراول چکها هم فقط توسط بانک مرکزی منتشر میشود و نه بانک ها. پس نقش دولتها در خلق پول پر رنگ است و در اصل مقصر اصلی دولتها و بانک مرکزی میباشند که بطور کامل در بالا توضیح داده شد.
رشد نقدینگی باعث کاهش ارزش پول ملی میشود
سبزعلیپور در خصوص تأثیرات تورم زای افزایش نقدینگی نیز گفت: وقتی که روز به روز پول سرگردان در جامعه زیاد میشود، ارزش پول ملی رفته رفته کاهش مییابد و هر روز فروشندگان برای فروش کالاهای خود پول بیشتری مطالبه میکنند. وقتی که تولید، واردات و توزیع کالا همچون خودرو و لوازم خانگی و...... در کشور محدود باشد و متقاضی و خریدار هم زیاد آن هم با حجم زیادی پول، در نتیجه فروشنده هر روز رغبت دارد تا کالای خود را به کسانی بفروشد که پول بیشتری برای خرید پرداخت کنند و رفته رفته پولها با گونی جابجا میشود و به همین دلیل قدم به قدم گرانی بیشتر و تورم سنگین حادث میشود به طوری که مثل گلوله برف کوچکی که در سرازیری میافتد، دائم بزرگ و بزرگتر میشود و دیگر کسی قادر به متوقف کردن آن نیست. پول محدود باعث میشود تا هر کسی توان پرداخت پول زیاد را نداشته باشد پس کالاها ارزانتر فروخته میشود و پول ارزش واقعی خود را پیدا میکند.
دولت دست از استقراض بردارد!
وی در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی بابت جلوگیری از افزایش نقدینگی توصیه میکنید، گفت: دولت به جای اینکه به استقراض عادت کند باید برنامه درستی تدوین کند تا کشور درآمدزا شده و درآمدهای ارزی و ریالی روز به روز بیشتر شود، بطوری که خزانه بانک مرکزی پر و بودجه سالانه دولت هم بطور کامل محقق شده و دیگر نیازی به چاپ پول بدون پشتوانه نداشته باشد. رفع تنش زدایی با کشورها و احیای برجام ۲ که منجر به مرتفع شدن تحریمها میشود، نقش مهمی در ساماندهی اقتصاد دارد. افزایش صادرات نفتی و غیر نفتی و خلق درآمدهای منطقی دیگر از جمله اخذ عوارض از واردات کالاهای سرمایهای من جمله خودرو و سایر کالاها و اخذ مالیات معقول از مردم و فعالان اقتصادی و برنامههایی از این دست قطعاً یاری دهنده دولت در ایجاد درآمد و دوری از استقراض خواهد شد.
راه نجات دولت، بخش خصوص است
سبزعلیپور خاطر نشان کرد: راه نجات دولت فقط بخش خصوصی است، چنانچه دولت بخش خصوصی کشور به ویژه کارآفرینان و صاحبان سرمایه و صنایع کلان کشور را فی الواقع باور کرده و به آن هان احترام بگذارد، به طور قطع، بخش اعظمی از مشکلات کشور به دست این بزرگواران مرتفع و روز به روز اقتصاد شکوفا، کشور رشد و مردم مرفه و معضلات اجتماعی از بین میرود. کشورهای پولدار و توسعه یافته فقط توسط بخش خصوصی بر مشکلات فائق آمده و رشد کرده اند و هیچ کشوری اقتصادش توسط دولتش سر و سامان نگرفته است. چین تا زمانیکه کمونیستی بود یک کشور عقب مانده بود، اما به محض اینکه به سمت اقتصاد آزاد حرکت و اقتصاد کشور را تحویل بخش خصوصی داد، به یکی از بزرگترین و قدرتمندترین اقتصادهای جهان مبدل شد.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان گفتگو تاکید کرد: پس ایران هم چاره ندارد تا اقتصاد را به طور کامل در اختیار بخش خصوصی قرار داده و تمام محدودیتهای تجاری و موانع را از سر راه شان بردارد تا روز به روز اقتصاد رشد کرده و کشور ساخته شده و ثروت و درآمدهای ارزی به سوی کشورمان سرازیر گردد، در غیر این صورت هرگز مشکلات اقتصادی مرتفع نخواهد شد و بیکاری دائماً زیاد و خلق پول هم بیش از پیش بیشتر خواهد شد. همین الان کسانی در بخش خصوصی ایران هستند که حاضرند ایران را بسازند و تمام مشکلات کشور را مرتفع کنند، به شرطی که دولت و مسئولین نظام بخواهند و حداقل با آنها دور یک میز بنشینند و با یک استکان چای و احترام به آنها، موتور این کارآفرینان را روشن و اجازه دهند تا کشور را در کوتاهترین زمان بسازند.