آموزش و پرورش، مهره اصلی پیشرفت و توسعه کشور/ آیا بودجه پرورشی در حد یک حبه قند پاسخگوست؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_فاطمه قدیری؛ بیش از یک قرن پیش، آلفرد مارشال، اقتصاددان انگلیسی، دلیل سرمایه گذاری عمومی در آموزش را در اصول اقتصاد خود توضیح داد: «آموزش و پرورش باید دقیق‌تر شود. مدیر مدرسه باید بیاموزد که وظیفه اصلی او انتقال دانش نیست، زیرا چند شیلینگ دانش چاپی بیشتری از آن چیزی که مغز انسان می‌تواند در خود نگه دارد خریداری می‌کند. این برای آموزش شخصیت، استعدادها، و فعالیت‌ها است. به طوری که حتی فرزندان آن دسته از والدینی که خودشان متفکر نیستند، شانس بیشتری برای تربیت شدن و تبدیل شدن به والدین متفکر نسل بعدی داشته باشند. برای این منظور پول (بودجه) باید آزادانه جریان یابد تا هوای تازه و فضایی برای بازی سالم برای کودکان در تمام محله‌های طبقه کارگر فراهم کند.»

محققان طی سال‌ها در مورد اثرات آموزش خارج از خانه در سنین مدرسه داده‌های زیادی به دست آورده اند. طبق تحقیقات به خوبی ثابت شده است که آموزش با کیفیت می‌تواند به طور چشم گیری یادگیری و رشد کودکان خانواده‌های محروم از نظر اقتصادی را بهبود ببخشد. این دستاورد‌های اولیه پیامد‌های مثبت بلندمدتی برای موفقیت در تحصیل، اشتغال و درآمد، جلوگیری از بزهکاری و جنایت، تشکیل خانواده و سلامتی دارد؛ و تمام این نتایج به دست آمده شامل کارآزمایی‌های انجام شده در کشور‌هایی است که توسعه اقتصادی شان متفاوت است. یعنی بدون توجه به وضعیت کشور، بالا بردن کیفیت آموزش و اجرای عدالت آموزشی سطح زندگی را بالا برده و جرم و جنایت را کم می‌کند.

کلاس‌های درس شلوغ

تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس درس به عنوان یکی از مسائل تأثیرگذار در کیفیت آموزشی لحاظ می‌شود به گونه‌ای که میان افزایش جمعیت دانش آموزان که برای دوره ابتدایی ۲۳ نفر تعریف شده است و افت کیفیت آموزش ارتباط مستقیم وجود دارد. در سال‌های اخیر نیز یکی از اشکالات مطرح به مدارس دولتی، افزایش میانگین جمعیت دانش آموزان در کلاس‌های درس به دلیل عواملی همچون کمبود معلم است.

یکی از معلمان درباره ارتباط افزایش جمعیت دانش آموزان در کلاس‌های درس و تأثیر آن بر کیفیت تدریس می‌گوید: وقتی تعداد دانش‌آموز در کلاس درس بیشتر از میزان استاندارد شود، تأثیر منفی بر کار معلم و از سوی دیگر وضعیت کلاس درس دارد به گونه‌ای که معلم باید انرژی زیادی را فقط برای آرام کردن کلاس درس صرف کند و این موضوع باعث افت توان او برای تدریس می‌شود.

معاون وزیر آموزش و پرورش نیز از وجود ۱۸ هزار و ۷۰۰ کلاس درس با تراکم بالای ۴۰ نفر گفته بود. همچنین یاد آور شده بود که کاهش اعتبارات حوزه عمرانی می‌تواند مشکلات را در این حوزه بیشتر و عدالت تربیتی را دچار خدشه کند.

معلم نه مدرس

هدف از تاسیس مدارس و اجبار کودکان و نوجوانان به حضور در مدرسه تربیت است. واژه "تربیت" در بر دارنده‌ی هر دو مفهوم تعلیم و تربیت است. معلم بی‌کیفیت و کم‌سواد آسیب زا است و از آن سو معلم با کیفیت بسیار از نداشته‌های نظام آموزشی را جبران می‌کند. وقتی اسم عدالت تربیتی می‌آید هم فعالیت‌های آموزشی و هم پرورشی را شامل می‌شود. پس برای رسیدن به عدالت تربیتی باید معلم‌های باسواد و متعهدی در کلاس در حضور داشته باشند تا علاوه تعلیم دروس، بتوانند انسان‌های مفید و تاثیر گذار تربیت کنند. هرچند که آموزش پرورش وعده‌ی اصلاح فرآیند‌ها و راهکار‌های جذب معلم را برای جذب نیروی باکیفیت داده است. ولی باید دید این برنامه در عمل به چه صورت انجام می‌شود.

آینده سازی

همیشه در تمام مناسبت‌ها و محافل از لزوم توجه به آموزش و پرورش و نیاز آن به رشد و ارتقای کیفیت گفته می‌شد؛ اما خیلی مورد توجه قرار نمی‌گرفت. ولی در چند ماه اخیر و با توجه به اتفاقاتی که امسال افتاد، حساسیت این بخش بیش از پیش نمایان شد. حالا باید پذیرفت که یکی از بخش‌های حیاتی که باید مورد توجه قرار بگیرد و بودجه‌ی قابل توجهی برای ارتقای آن در نظر گرفته شود نظام آموزش و پرورش است. معاون وزیر آموزش و پرورش گفته بود که "سرانه زیست شبانه روزی دانش آموزان در مدارس شبانه روزی، روزانه ۱۹ هزار تومان است و ۴۰۰ هزار دانش‌آموز شبانه‌روزی هم داریم که سرانه پرورشی روزانه هر دانش آموز حتی یک حبه قند هم نمی‌شود و ۴۰ تک تومان است. " در حالی که این هزینه در کشور‌های توسعه یافته بسیار بیشتر است.

باید توجه داشته باشیم که با توجه به سرعت تغییر و تحول در جهان امروزی، هر یک سال برای تربیت نسل جدید و تضمین آینده کشور بسیار حیاتی است. اگر نقش آموزش و پرورش را جدی نگیریم با مشکلاتی رو به رو خواهیم شد که حل کردنشان بسیار هزینه بر‌ و چه بسا غیر قابل حل خواهند بود.