گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بررسیها نشان میدهد که سرانه مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی در کشورمان به شکل قابلتوجهی بالاست که نشاندهنده هدررفت بالای انرژی است. این مسئله با دامن زدن به کسری تراز گاز کشور در فصل زمستان، زمینهی قطع گاز صنایع عمده، استفاده غیراقتصادی از سوختهای مایع همچون گازوئیل و مازوت در نیروگاهها، آلودگیهای محیط زیستی و متعاقباً اعمال زیانهای اقتصادی قابلتوجه بر اقتصاد ملی را فراهم میآورد.
بررسی دقیق ساختار مصرف مشترکین گاز طبیعی در بخش خانگی نشان میدهد که عمده مردم مصرفی مناسب و در چارچوب الگوی مصرف دارند. این در حالی است که اقلیت مطلقی که کمتر از ۳ درصد مشترکین را تشکیل میدهند، مصرف نامتعارفی داشتهاند. میانگین مصرفی آنها ۵ برابر بیشتر از مشترکین کممصرف بوده است. توزیع رفاهی مشترکین پرمصرف نیز نشان میدهد که عمده پرمصرفین از اقشار مرفه جامعه هستند. همچنین بررسی الگوی مصرف گاز طبیعی در مناطق مرفه شهری نیز مؤید این است که مناطق مرفه الگویی بهوضوح پرمصرفتر از سایر مناطق دارند. ازاینرو شایسته است با اصلاح قیمت گاز طبیعی برای پرمصرفین، زمینه کاهش مصرف را در آن بخش مصرفی پدید آوریم. نظرات حمیدرضا صالحی، عضو عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه میخوانید.
صالحی در خصوص ناترازی گاز طبیعی در کشورمان تصریح کرد: علی رغم اینکه ما دومین کشور در جهان به لحاظ ذخایر گاز هستیم، اما ناترازی فاحشی بین تولید و مصرف در کشورمان وجود دارد. علتش این است که تا کنون سرمایه گذاری مناسبی در زمینهی تولید گاز طبیعی در داخل کشور نداشته ایم. در طرف مقابل، از آنجائیکه هزینهی گاز در کشورمان بالا نیست، میزان مصرف همچنان رو به رشد بوده است. در صنایعی مانند فولاد، سیمان، پتروشیمی و... گاز تبدیل به ارزش افزوده میشود. باید دقت داشته باشیم که خوراک مورد نیاز این صنایع آسیب نبیند. در ارتباط با برق نیز همین حساسیت وجود دارد. یک سوم مصرف برق کشور در حوزهی صنایع است و باید مراقب باشیم که صنایع لطمه نخورند.
وی در ادامه گفت: اگر روال فعلی ادامه یابد، به طوری که در افزایش تولید گاز طبیعی موفقیتی نداشته باشیم و در طرف مقابل میزان مصرف همچنان افزایش یابد، قطعاً با مشکلات جدیای در آینده روبرو میشویم. قطع گاز منازل و صنایع از جمله پیامدهای این ناترازی خواهد بود. باید دقت داشته باشیم که گاز در منازل مصرف میشود و از بین میرود، اما در صنایع این ماده تبدیل به ارزش افزوده میشود و برای کشور مفید است. بنابراین، باید نسبت به تأمین خوراک صنایع حساسیت داشته باشیم و اجازه ندهیم شرکتها از این ناترازی لطمهی جدی ببینند. قطع گاز و برق صنایع باعث میشود تولید در آنها صدمه ببیند و در نهایت صادرات مواد مختلف از جمله مواد پتروشیمیایی با مشکل مواجه شود.
رئیس کنفدراسیون انرژی اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: متاسفانه شدت مصرف انرژی در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بالاتر است. یارانهی انرژی نیز در کشور ما بسیار بالاست. آن طور که سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد، در ایران با ۸۵ میلیون نفر جمعیت حدود ۷۶ میلیارد دلار در سال یارانهی انرژی پرداخت میشود و از این لحاظ کشور اول دنیا هستیم. در حالی که چین با ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت در حدود ۳۲ میلیارد دلار یارانه پرداخت میکند که نصف ماست. در این شرایط، نمیتوانیم پروژههای بهینه سازی مصرف را پیش ببریم. زیرا آنقدر قیمت انرژی در ایران پایین است که سرمایه گذاری برای آنها اهمیتی ندارد. وقتی میخواهیم برای کالایی سرمایه گذاری کنیم، باید خود آن کالا یا ماده قیمت بالایی داشته باشد، وقتی گاز با قیمت بسیار پایینی در اختیار مردم قرار میگیرد، سرمایه گذاری برای بهینه سازی مصرف آن معنایی ندارد. به دلایل مختلف از جمله پایین بودن قیمت انرژی در ایران و بهینه نبودن تجهیزات و منازل، میزان مصرف در کشورمان بسیار بالاست. در این شرایط، پروژههای بهینه سازی مصرف نیز جوابگو نیست. به همین دلیل، هر روز وضعیت ما به لحاظ مصرف انرژی وخیمتر میشود. در صورتی که ما میتوانیم صادرکنندهی گاز باشیم و به اروپا که امروز با مشکل مواجه است، صادرات داشته باشیم، برای مصرف داخلی خودمان به مشکل خورده ایم.
صالحی در خصوص استفاده از روش تعرفه گذاری پلکانی و اخذ مبالغ بالاتر از پرمصرفها تصریح کرد: سیاست تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف ها، سیاست مناسبی است و با در نظر گرفتن شرایطی مانند اینکه سیاست به صورت تدریجی اعمال شود و برای بقیه حاملهای انرژی نیز از این روش بهره بگیریم. باید همواره به دنبال واقعی شدن قیمتها باشیم تا پروژههای بهینه سازی مصرف کارساز شوند؛ پرمصرفها نیز مصرفشان را باید بهینه کنند. همچنین تا سقف مشخصی باید انرژی به صورت یارانهای در اختیار مردم قرار بگیرد و بالاتر از آن به صورت پلکانی قیمتها افزایش یابد.