سیستان و بلوچستان، گنج نادیده‌ی ایران
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_فاطمه قدیری؛ سیستان و بلوچستان، یکی از بزرگ‌ترین و باستانی‌ترین استان‌های ایران با مساحتی نزدیک به کشور سوریه است. این سرزمین اساطیری علاوه بر تنوع بالای جانوری و گیاهی، آثار باستانی و طبیعی قابل توجهش، به دلیل داشتن مرز آبی با دریای عمان و مرز‌های گسترده بین الملی، همچنین قرار داشتن در مسیر ترانزیت بسیار پر اهمیت است. همچنین ایرانیان، سیستان را محل تولد رستم قهرمان افسانه‌ای و از پهلوانان شاهنامه می‌دانند. بیشتر شهر‌های استان سیستان و بلوچستان با نام پهلوانان و بزرگان شاهنامه همچون زال و رستم گره خورده است. ولی صد حیف که درد‌ها و مشکلات این مردم نیز به قدمت تاریخ و فرهنگشان است.
البته که همیشه گروه‌های مختلفی بوده است که با ارسال وسیله و یا کمک‌های مادی سعی در کمک به مردم این استان داشته است. اما مسئله‌ای که حتما باید در نظر گرفت این است که مردم بومی این استان که با وجود مشکلات بسیار همچنان در زمین‌های پدری خود مانده و بار مشکلات ناشی از زندگی در این منطقه را به دوش می‌کشند، بیش از هرچیزی خواهان سرمایه و امکاناتی برای بازسازی و توسعه شهر‌ها و روستا‌های از بین رفته شان هستند.
ظرفیت‌های پنهان
سیستان و بلوچستان با مشکلات عدیده‌ای در بخش تامین آب و کشاورزی روبه روست، اقتصاد محلی به صنعتی شدن رو نیاورده در کنار محرومیت‌های بسیار آموزشی و بهداشتی منطقه را برای سرمایه گذاری بایر کرده است. هرچند که سیتسان با مشکلات تنگنا‌های طبیعی، زیربنایی و فیزیکی، مالی و سرمایه ای، نهادی و قانونی مواجه است، اما فرصت‌های بسیاری در دل این کویر جغرافیایی نهفته که میتواند آن را به بهشت اقتصادی بدل کند.
برای مثال بخش شیلات استان از طریق پرورش میگو میتواند به اشتغال و صادرات کمک کند، اما متاسفانه مشکلات و سو تدبیر مدیریتی؛ از مشکلات صیادی و نبود تکنولوژی گرفته تا بحث صادراتی و بین اللملی باعث غفلت از این بخش شده است.
یا این که طبق مطالعات زمین شناسی، سیستان و بلوچستان بستری از معادن را دل خود جای داده است که نیازمند فعالیت‌های تحقیقاتی و اکتشافی است. کاری که منجر به توسعه اقتصادی این استان میشود و همچنین امکانات بندری و همسایگی با کشور‌های پاکستان و افغانستان و موقعیت ویژه بندر چابهار درخارج از تنگه هرمز و دسترسی به آب‌های آزاد امکان آن را فراهم می‌سازد که فرآورده‌ها جهت صادرات و فرآوری به خارج از کشور صادر شود. اما متاسفانه بخش صادراتی در این استان سال هاست مغفول مانده است، از این رو حضور بانک‌هایی با رویکرد صادراتی و همچنین بررسی قوانین مرزی و گمرکی بیش از پیش احساس میشود چرا که بالا بودن غیرمنطقی تعرفه‌ها باعث رونق و رواج قاچاق کالا شده و پایین بودن کیفیت محصولات صادراتی استان زمینه را برای ورود کالا‌ها بیشتر کرده و صادرات را به سمت محصولات نفتی برده است.
موارد ذکر شده تنها بخشی از پتانسیل‌های این استان بود و از هنر اصیلی که در دست زنان توانمند آن جاست و ده‌ها مورد دیگر نامی برده نشد. اما بررسی تمام ظرفیت‌های این استان این موضوع که باید دولت و بخش خصوصی دست در دست هم به پیشرفت این استان کمک کنند را روشن می‌کند. با توجه به جاده سازی، توسعه ریلی، بهره بردن از بنادر مهم و شریان‌های حیاتی دریایی، صنعت گردشگری و بخش‌های دیگر، این استان میتواند سهم عمده‌ای در اقتصاد کشور داشته باشد.
گام‌های رو به جلو
البته وجود نهاد‌هایی که برای پیشرفت و آبادانی سیستان و بلوچستان تلاش می‌کنند را نمی‌توان نادیده گرفت؛ ولی متاسفانه این مسئله که مشکلات این منطقه بسیار عمیق تر، کهنه‌تر و گسترده‌تر از آن است که فعالیت‌های فعلی حتی نزدیک به "کافی بودن" باشند نیز غیر قابل انکار است.
چندی پیش مدیر صندوق کارآفرینی امید، از فعالیت هاشان که عمدتا در مناطق روستایی و محروم و در زمینه حمایت از طرح‌های خرد، کوچک، متوسط و معیشت محور است، گفت. در همین راستا غلامعلی صمصامی، مدیر صندوق کارآفرینی امید در سیستان و بلوچستان، توضیح داد که این صندوق با اعطای وام‌هایی با سود ۴ الی ۱۰ درصد کمک به راه اندازی کسب کار‌های خرد، کوچک، متوسط و معیشت محور می‌کند؛ و امسال مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان به ۱۲۰۰ نفر در سطح تمام شهرستان‌ها وام تعلق گرفته است. همچنین ۵۰ درصد وام‌های سال گذشته مربوط به بانوان بوده است.
وام‌ها به بخش‌های مختلفی مانند: خدمات، کسب و کار‌های صنفی و خانگی، کشاورزی، شیلات، حمایت از سلامت، بهداشت و درمان و ... تعلق گرفته است.
برای مثال در بخش سلامت و بهداشت به تاسیس آزمایشگاه ویروس شناسی و اولین مرکز درمان ناباروری استان می‌توان اشاره کرد؛ و در بخش شیلات، اهدای وام به بخش‌های مختلف، از جمله استخر‌های کوچک پرورش ماهی، حمل و نقل شیلات و کارخانه‌های مربوط به این بخش صورت گرفته است. همچنین با توجه به مشکلات سوخت رسانی در استان، حدود سی میلیارد تومان وام برای خرید ۱۰ کشنده اعطا شد که توانست علاوه بر اشتغال زایی، مشکلات مردم در این زمینه را نیز تا حدودی حل کند.
ایضا با توجه به مشکلات آبی و کشاورزی که در استان وجود دارد، این صندوق سعی می‌کند در بحث کشاورزی گلخانه‌ای ورود کند تا بتوان گیاهان و میوه‌های گلخانه‌ای که با آب کم عمل می‌آیند را در این استان پرورش داد. به منظور پیشرفت‌های بیشتر در این زمینه نیز به کسانی که قصد خرید دستگاه‌هایی مانند دستگاه نانو حباب و این مدل دستگاه‌های کشاورزی کم آبی را دارند وام تعلق می‌گیرد.
همینطور بدیهی است در روستا‌ها باید از محصولات فناورانه شرکت‌های دانش بنیان استفاده شود تا راندمان آن‌ها بالا رفته و تولید افزایش پیدا کند. از این رو یکی از طرح‌هایی که برای سال آینده توسط صندوق امید پیگیری میشود، طرح روستای «نوفن» است. این طرح با هدف انتقال فناوری به روستا انجام می‌گیرد؛ و برنامه و هدف اصلی طرح انتقال تکنولوژی و حرکت شرکت‌های دانش بنیان به سمت روستا است.
تمام طرح‌ها و فعالیت‌های گفته شده گامی مثبت و امید بخش در جهت پیشرفت منطقه سیستان و بلوچستان است. ولی نباید فراموش کرد التیام زخم‌های کهنه و عمیق این استان به فعالیت‌های این چنینی بیشتر و گسترده تری نیاز دارد.