بررسی اثرات معدن «کامو» بر حیات توابع کاشان/نواقص قانون معدن در تقابل با مطالبه‌گری تخصصی است

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، شصت و یکمین برنامه دادستان با بررسی تاثیرات معدن کامو بر توابع کاشان از تلویزیون اینترنتی خبرگزاری دانشجو پخش شد.

۱۳۸۸ شروع فعالیت معدن کامو/۱۳۹۱ اولین حکم تعطیلی 
حسین حیدری رئیس شورای شهر جوشقان قالی در بخش اول این برنامه با اشاره به زمان آغاز بهره برداری از معدن کامو گفت: معدن در سال ۱۳۸۸ کار خودش را شروع کرد، در همان زمان هم بنده عضور شورای شهر دو منطقه بودم. با اعضای شورا به محل معدن رفتیم و آثار تخریبی که در آینده به وجود خواهد آمد را به آن‌ها یادآوری کردیم، ولی متاسفانه آن‌ها هیچ اعتنایی نکردند و فعالیت خود را ادامه دادند.

وی افزود: چندین چشمه آب خیلی خوبی که در آن منطقه بود تحت تاثیر این فعالیت‌شان قرارگرفت؛ مردم متوجه شدند که آب منطقه کشارزی‌شان کم می‌شود، پس از این شروع به اعتراض کردند و با این اعتراض‌ها معدن در سال ۹۱ تعطیلی شد. معدن از اوایل ۹۱ تا اواخر ۹۹ به دلیل اعتراضات مردمی تعطیل بود.

رئیس شورای شهر جوشقان قالی اظهار کرد: معدن در سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را دوباره آغاز کرد و باز موجب نگرانی مردم و بلای جان مردم شده است و به صورت گسترده‌تر و بی پروا‌تر فعالیت‌های خودش را ادامه می‌دهد. از سوی دیگر متاسفانه مورد حمایت مسئولین هم قرار می‌گیرد.

وی اضافه کرد: در این منطقه تابلویی هم تحت عنوان منطقه حفاظت شده کرکس کوه نصب شده است، سوالی که از مسئولین امر داریم این است که؛ به چه دلیلی این تابلو در آن منطقه نصب شده است. اگر آنجا حفاظت شده و ممنوع است، چرا معدن در حال فعالیت است؟ اگر ممنوع نیست دلیل نصب تابلو در آن منطقه چیست؟ این را به مردم باید پاسخ دهند.

حیدری درباره فعالیت معدن در کنار رصدخانه مطرح کرد: متاسفانه از آن بدتر، در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۸ هیئت وزیران مصوبه‌ای دارد و می‌گوید هر گونه فعالیتی در شعاع ۲۰ کیلومتری رصدخانه ممنوع است. در شعاع دو کیلومتری رصدخانه ملی، معدن احداث شده است. ما در شهر جوشقان قالی که فاصله زیادی هم با آن منطقه داریم، وقتی می‌خواهیم کارخانه احداث کنیم به ما مجوز نمی‌دهند و می‌گویند شما نمی‌توانید در شعاع ۲۰ کیلومتری این رصدخانه فعالیت اقتصادی داشته باشید، زیرا موجب آلایندگی می‌شود.

وی ادامه داد: خب در فاصله دو کیلومتری رصدخانه چرا مجوز داده شده است؟ متاسفانه مسئولین مصاحبه می‌کنند که این معدن جلو‌تر از رصدخانه فعالیت خود را آغاز کرده است در صورتی که مطالعات رصدخانه منطقه بر‌می‌گردد به سال ۱۳۵۷ که در ۱۰۰ نقطه کشور مکان یابی انجام دادند و از این تعداد به منطقه ما رسیدند.

ساخت رصدخانه در زمان تعطیلی معدن کامو/ استعلامات محیط زیست کجاست؟

وی اضافه کرد: در سال ۱۳۹۰ که معدن تعطیل بوده، آمده‌اند و برای این‌جا بودجه تصویب کردند. در این فاصله‌ای که معدن تعطیل بوده، رصدخانه فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است. الان استناد می‌کنند که رصدخانه بعد از معدن آمده است، در حالی که مطالعات رصدخانه از قبل وجود داشته است.

وی تصریح کرد: در سال ۱۳۹۲ و بازه تعطیلی معدن بیست و نه درصد از کار عملیاتی رصدخانه انجام شده است به امید اینکه معدن دیگر کار نمی‌کند.

رئیس شورای شهر جوشقان قالی گفت: ده هزار نفر جمعیت در منطقه جوشقان قالی، کامو وچوگان ساکن هستند. اگر فعالیت معدن ادامه داشته باشد به گفته امام جمعه محترم جوشقان قالی باید همه از منطقه مهاجرت کنند. اگر این قدر فعالیت معدن مهم است و آقایان دنبال مهاجرت این مردم هستند، اول باید فکری برای مسکن این‌ها انجام دهند و شهری را برایشان معین کنند.

وی درباره ادعای مجوز دار بودن معدن نیز مطرح کرد: انتقاد ما به صدور مجوز است، مشکل همین‌جاست. اگر مجوز نداشت که خود اداره صمت جلوی آن را می‌گرفت. در زمانی هم که مجوز اول را صادر کردند از محیط زیست هم استعلام نگرفتند.

حسین حیدری با اشاره به توسعه پایدار بیان کرد: توسعه پایدار باید بر سه اصل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست برپا شود. هر کدام از این‌ها اگر در آن افراط و تفریط پیش آید توسعه پایدار نخواهد بود. معدن می‌گوید فعالیت می‌کند و باعث رشد تولید می‌شود. من سوالی دارم؛ آیا در سال‌های ۸۸ تا ۹۰ که فعالیت داشتند، باعث شد که ما واردات نداشته باشیم؟ کارخانه‌های ذوب آهن ما مواد اولیه خود را وارد نکنند؟ ارز ما خارج نشود؟ قطعا نبوده است. از طرفی آیا شروع فعالیت این معدن سبب شده که تیرآهن و میلگرد ارزان شود؟

وی ادامه داد: پس قطعا فعالیت معدن در اقتصاد ما سهم آنچنانی ندارد. ولی برای تخریب محیط زیست ما فراوان کار می‌کند. برای آوارگی مردم ما بی نهایت تلاش می‌کند. مشکل ما همینجاست که مسئولین بدون درنظرگرفتن مردم وارد این موضوع شدند.

وی اضافه کرد: خب حرف منطقی بزنند ما می‌پذیریم. استعلام محیط زیستشان کجاست؟ برای تمدید پروانه آیا شرایط محیط زیست بوده است یا نبوده؟ وقتی میخواهد پروانه تمدید کنید یا باید به همان شرایط قبل تمدید کنید یا به شرایط روز نگاه کنید. در نامه‌ای که زدید، آیا استعلام محیط زیست گرفتید؟

معدن ۳۰ متر از بستر رودخانه را تغییر داده است

رئیس شورای شهر جوشقان قالی درباره تهیه گزارشات از فعالیت معدن در این سال‌ها گفت: شرکتی برای آب منطقه‌ای آمده گزارشی تهیه کرده، بر اساس مشاهدات عینی ما یک جایی رودخانه‌ای بوده که از چشمه‌های جوشان آن آب بالا می‌آمده است. معدن آمده اینجا فعالیتی انجام داده و ۳۰ متر از بستر رودخانه را تغییر داده و قسمتی از آب هم نیست و ناپدید شده است.

وی افزود: در آنجا آب تحت فشار گاز بالا می‌آید، وقتی آنجا در حال حفاری هستید، اگر به آن قسمت برخورد کند دیگر آن فشار را از آن میگیرد و طبیعی است که آب دیگر بالا نمی‌آید.

حیدری خطاب به مسئولین گفت: ما خطابمان به مسئولین منطقه است، در همان گزارش نوشته شده که ما یک چشمه ایجاد کردیم. یعنی با فعالیت معدن چشمه ایجاد شده است. خب به ما نشان دهید که کجا ایجاد شده است؟ مگر شما به گزارش استناد نمی‌کنید؟ از طرفی ما می‌گوییم برگردید به نقشه هوایی نگاه کنید. برگردید به سال‌های قبل آن نگاه کنید. اعتنایی نمی‌کنند.

وی افزود: معدن که در آن قسمت فعالیت خودش را آغاز کرده و ۳۰ متر پایین رفته است، باعث شده این دو چشمه خشک شود و مقداری آب از چشمه بیرون بیاید، در آن قسمت کانال هم زده شده و مسیر رودخانه را تغییر داده‌اند؛ این شکل و ظاهر قضیه است. همان کارشناس که به آن استناد می‌کنند، چندین صفحه مطرح کرده که فلزات سنگین مثل سرب، جیوه در آنجا است و بر آب تاثیر دارد.

رئیس شورای شهر جوشقان قالی گفت: اصل هفتم قانون اساسی شورای شهر و پارلمان شهری را در ردیف مجلس شورای اسلامی قرار داده است و یکی از ارکان تصمیم گیر نظام است، این‌ها بیایند ما را توجیه کنند تا ما بتوانیم مردم را متقاعد کنیم.

وی در پایان مطرح کرد: در گزارشات به صراحت نوشته شده که بند ب حریم شبکه توزیع آب رعایت نشده است. بند ج ماده ۳۴ قانون معادن؛ پناهگاه حیات وحش رعایت نشده است. فعالیت معدن سبب افزایش غلظت فلزات سنگین در آب شده و از حد مجاز عبور کرده است. یعنی در حال به خطر انداختن سلامت مردم است. ما درخواست داریم که اصل ۵۰ قانون اساسی را رعایت کنند.

وجود ۲۵ معدن در منطقه کامو و جوشقان قالی

در ادامه بخش اول قسمت شصت و یکم محسن حسین زاده رئیس شورای شهر کامو و چوگان نیز درباره معدن کامو گفت: اطراف شهر کامو، چوگان و شهر جوشقان قالی ۲۵ معدن وجود دارد، این معدن روی چشمه سار این سه منطقه قرار گرفته است و ارتزاق می‌کند. شغل اصلی اهالی این مناطق دام داری و کشاورزی است. فعالیت معدن سبب نشست آب شده و مردم از این موضوع نگران شدند.

وی افزود: سال ۸۸ که معدن فعالیت خودش را شروع کرد، برای مردم واضح بود که آب کشاورزی‌شان کم می‌شود. این سبب شد معاون معدنی وزیر صمت بازدید میدانی کنند و پس از آن معدن ۸ سال تعطیل شد. چرا معدنی که ۸ سال تعطیل شده بود دوباره فعالیت خود را آغاز کرد؟

رئیس شورای شهر کامو و چوگان اظهار کرد: مردم هر روز به دفتر ما مراجعه می‌کنند و مطالبه دارند. مردم می‌گویند هرجا می‌رویم، می‌گویند شما شورا دارید و شورا باید پیگیر موضوع باشد. ما هم پیگیریم، ولی تا به الان صدای ما را کسی نشنیده است. ما از محیط زیست، فرمانداری، استانداری و اداره صمت تا جایی که در توانمان بوده پیگیری کردیم.

وی ادامه داد: کارشناسان متعددی اینجا آمده‌اند و نظر دادند. کارشناس رسمی دادگستری که مهندس معدن نیز هستند، در نامه‌ای صریحا اعلام کردن که معدن برای این منطقه مضر است. کارشناس رسمی دادگستری در حوزه اب نیز صریحا اعلام کردند که فعالیتمعدن مضر است. رئیس آبفای کاشان سال ۱۴۰۱ نامه‌ای به شورای اسلامی دادند که فعالیت معدن باعث آلایندگی و تاثیر منفی روی کیفیت آب است.

حسین زاده مطرح کرد: طبق مصوبه سال ۱۴۰۱ شورای عالی معادن مقرر شد که شرکت آب منطقه‌ای گزارشات و مطالعات تکمیلی خودش را روی منطقه انجام دهد. پس از این، گزارش ۱۳۰ صفحه‌ای را شرکت مشاور انجام داد و در خیلی از صفحات مضر بودن معدن را اشاره کرد، اما در صفحه نتیجه گیری گفت مشکلی ندارد.

نظر کارشناسان آب منطقه‌ای درست نیست
وی بیان کرد: ما هم نظر کارشناس آب منطقه‌ای را درست نمی‌دانستیم و در مصوبه شورای معادن قرار بود یک نفر از شورای کامو، یک نفر از شورای جوشقان قالی و یک نفر نماینده فرمانداری در طول مطالعات تکمیلی در منطقه معدن حضور داشته باشند. اما متاسفانه ما متوجه نشدیم که آب منطقه‌ای چه زمانی آمد، گزارش را آماده کرد و کی رفت!

رئیس شورای شهر کامو گفت: بهره بردار معدن سال ۹۹ تغییر کرد. منطقه‌ای که حفاظت شده است و ابتدا جاده قمصر تابلو منطقه حفاظت شده زده شده است. در آن منطقه بالای ۶۰۰ نوع گیاهان دارویی کشف شده است؛ و حیوانات و پلنگ پا کوتاه در آن منطقه رصد شده و معدن با فعالیتش نه تنها به مردم خسارت می‌زند بلکه با تولید گردو غبار به همه این‌ها آسیب می‌زند.

وی ادامه داد:نظر کلی شورای معادن مرتبط با نظر آب منطقه‌ای است. آب منطقه بعد از مطالعاتی که انجام داد، مطرح کرد که معدنکار ۱۲۰ متر از چشمه فاصله بگیرید که در این وضعیت عمق حالت ایستایی چشمه ۲۰ متر است.

حسین زاده درباره آخرین بازدید خود از معدن گفت: در آخرین بازدیدی که بنده به اتفاق آقای حیدری و کارشناس آب منطقه‌ای استان از آنجا داشتیم، ۲۴ بهمن سال گذشته بود شاهد بودیم که متاسفانه معدندار همین را هم رعایت نکرده و در فاصله ۳۰ متری فعالیت خود را ادامه داده بود و این موضوع را با کارشناس آب منطقه‌ای مطرح کردیم، قرار بر اخطار دهی شد که متوجه شدیم حتی اخطار را هم کارشناس آب منطقه‌ای به معدن کار نداده بود.

وی در پایان افزود: درخواست دادیم چرا نظارتی بر فعالیت معدن دار نیست، گفت من حالا چند روز آینده نامه می‌زنم. آب منطقه‌ای ناظر بوده، ولی نظارت حرفی بوده و نظارت عملی نبوده است. آخرین نامه‌ای که آب منطقه‌ای استان زدند، ۷ تیر ۱۴۰۰ فعالیت معدن را به تغییر وضعیت شرایط آب منطقه‌ای و انتقال آلودگی به مناطق آب و تهدید کیفی آن دانستند. پس از این نامه‌های دیگر به سبک دیگری داده شده است.

نظام مسائل معدن/قانون معدن سال‌هاست دست نخورده
مهدی گلشن نائب دبیر مجمع مطالبه گران استان اصفهان در بخش دوم برنامه گفت: نظام مسائل معدن به یک شکل و سبک است و مشابهت‌های آن را در اکثر معادن مشاهده می‌کنید، یکی از مشکلات، نقص قانون معدن است. قانونی که سال‌های سال دست نخورده باقی مانده و اصلاحاتی روی آن انجام نشده است. بار‌ها ما از طریق مجامع مطالبه‌گران کشور این را از نمایندگان مجلس مطالبه کردیم که در اصلاح قانون معادن وارد شوند.

وی افزود: این اصلاح در مجلس به جریان افتاده  و امیدواریم در صحن علنی تصویب شود. نقص‌های گوناگونی وجود دارد که خودش را در این نمونه‌ها نشان می‌دهد. مثلا ممکن است مسئول منطقه باشما همراه باشد و دردی را می‌داند، ولی نمی‌تواند حرکتی را انجام دهد؛ زیرا زمانی که به بزنگاه قانون می‌رسد، قانون به بهره‌بردار معدن رای می‌دهد. اینجا شما با سیلی از مطالبه‌گران مواجه می‌شوید که درگیر محاکم قضایی هستند. قانون آن‌ها را حمایت نکرده و این نقص قانون معدن سبب اعتراضات مردمی و بازداشت‌های مردمی می‌شود. در واقع دور باطلی است که در جریان است.

گلشن مطرح کرد: طبق مطالعاتی که انجام شده منطقه کرکس از آبخوان‌های تقضیه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی است و ما در استان اصفهان با مسائلی، چون خشکسالی، فرونشست دشت‌ها و مشکلات کشاورزی مواجه هستیم که در آینده تشدید خواهد شد. یکی از آبخوان‌ها همین کرکس کوه است و شما این را برای ده هزار نفر جمعیت منطقه در نظر نگیرید، بلکه اگر کنترل نشود قطعا یک دایره کلان‌تری را برای استان به وجود خواهد آورد. همچنانی که در نطنز این اتفاق در حال رخ دادن است.

مسئولین استان پاسخگوی مطالبات مردم باشند
وی اضافه کرد: در مسئله معدن آهن سرچشمه کامو چند مسئله وجود دارد، یک سری از مسئولین استان در جلسات شورای معادن استان از این معدن حمایت می‌کنند. حالا شاید ملاحظاتی در بحث برداشت فولاد و برداشت مواد معدنی دارند، بنده می‌خواهم بگویم واقعا اگر مسئولین توجیهات واقعی و منطقی دارند در میان مردم بیایند و شبهات مردم را پاسخ دهند. اجازه ندهند که مردم حس بدبینی، حس تبعیض و احساسات ناشایستی را در خصوص این مسئله داشته باشند.

وی تصریح کرد: مطالبات مردمی در خصوص سلامت آب وجود دارد که کارشناسان آب منطقه‌ای و دادگستری از سال ۹۰ در این خصوص نظراتی را داده‌اند و گفتندکه فلزات سنگین مثل روی وارد این آب می‌شود و ممکن است درسلامت مردم به خطر بیفتد.

نائب دبیر مجمع مطالبه گران استان اصقهان گفت: مسئله دیگر ذخایر معدنی است که در معدن وجود دارد، ما هم اذعان داریم ذخایر خوبی آنجا وجود دارد، اما آیا این منافع زود بازده اقتصادی را فقط در نظر بگیریم و دید کوتاه مدت داشته باشیم و حیات را در یک منطقه از بین ببریم؟

وی در پایان مطرح کرد: این مردم در تولید محصولات کشاورزی، دامی و تولید گل و گلاب سرآمد هستند. درست است که ما این اقتصاد مقاومتی را نادیده بگیریم و آن را فدا کنیم برای یک معدن؟ اگر بناست که این معدن در اینجا فعالیت کند لازم است فکری برای حیات این منطقه انجام شود و این ۱۰ هزار نفر در شغل کشاورزی به مشکل می‌خورند. اگر قرار است جابجایی انجام شود باید فکری شود تا شاهد مشکلات جدی‌تر در این منطقه نباشیم.