آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با اشاره به اتلاف بیش از ۲۰ درصدی برق در فرایند تولید گفت: ما با چند مدل مختلف اتلاف انرژی روبه‌رو هستیم؛ یکی از این مدل‌ها، اتلاف انرژی در شبکه توزیع است که عمدتا به دلیل فرسودگی در این شبکه رخ می‌دهد. علاوه بر این، برخی زیرساخت‌های پستی ما نیز باعث هدر رفت انرژی می‌شود که در برخی مواقع، اتلاف انرژی در شبکه به حدود ۲۰ درصد می‌رسد. به عبارتی، در حالتی که یک نیروگاه سه کیلووات برق تولید می‌کند، تنها ۲.۵ کیلووات از این انرژی به مصرف‌کنندگان می‌رسد و مابقی در این فرایند از دست می‌رود. این عدد بسیار بزرگ است و هرچقدر که بتوانیم ساختار شبکه را اصلاح کنیم، این اتلاف انرژی کاهش خواهد یافت. به همین دلیل، در بسیاری از کشور‌های جهان، نیروگاه‌های پراکنده، نیروگاه‌های خورشیدی یا نیروگاه‌های کوچک روی بام منازل راه‌اندازی شده‌اند. این رویکرد در کاهش اتلاف انرژی بسیار مؤثر است.
وی در ادامه افزود: نکته دیگر این است که تولید برق در کشور ما همیشه با مصرف هم‌خوانی ندارد. در بعضی مواقع تولید برق ما بسیار بالاست، اما مصرف پایین است، مثل شب‌ها که مصرف برق کم است. در این شرایط باید زیرساخت‌ها و امکانات ذخیره‌سازی و تبدیل انرژی به طور جدی تقویت شوند. علاوه بر این، لازم است که برخی از صنایع تولیدی ساعات کار خود را به زمان‌هایی که تولید برق در اوج است، منتقل کنند. برای مثال، می‌توانیم سیاست‌های تشویقی برای صنایع ایجاد کنیم که ساعات تولید خود را به زمان‌هایی که مصرف کمتر است، منتقل کنند. در سطح خانگی نیز باید به افراد تشویق کرد تا از دستگاه‌های پرمصرف مانند ماشین‌های ظرفشویی و لباسشویی در ساعات شب استفاده کنند. این کار می‌تواند با تایمر‌های موجود در این دستگاه‌ها انجام شود، بدون اینکه آسیبی به راحتی افراد وارد شود.
آرش نجفی با تاکید بر فرسودگی نیروگاه‌ها، اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات ما، فرسودگی نیروگاه‌ها است. بسیاری از نیروگاه‌های ما با وجود اینکه قدیمی شده‌اند هنوز در مدار تولید قرار دارند و با راندمان بسیار پایین فعالیت می‌کنند. بعضی از این نیروگاه‌ها حتی در شرایطی که مصرف خود را تأمین نمی‌کنند، تنها ۱۰ درصد راندمان دارند. متوسط راندمان نیروگاهی ما در حال حاضر حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد است، در حالی که برخی ادعا می‌کنند این راندمان به ۴۰ درصد می‌رسد. ما حمایت می‌کنیم از تلاش‌هایی که در راستای جذب سرمایه و تبدیل نیروگاه‌ها به نیروگاه‌های پربازده‌تر انجام می‌شود، به خصوص اینکه بتوان نیروگاه‌ها را به سیستم‌های ترکیبی و با راندمان بالاتر تبدیل کرد.
وی عنوان کرد: یکی دیگر از مشکلات اتلاف انرژی، ساختار عملیاتی نیروگاه‌هاست که اغلب به‌صورت برنامه‌ریزی شده نیست. برای مثال، زمان‌بندی دقیق برای روشن و خاموش کردن واحد‌ها در نیروگاه‌ها وجود ندارد. به نظر می‌رسد که در ایام تابستان که با قطعی برق مواجه می‌شویم، می‌توانیم با اجماع‌سازی صنایع، تعطیلات تابستانی را به‌طور سیستماتیک مدیریت کنیم. به این معنا که واحد‌های صنعتی را ۲۰ روز در چهار ماه اوج مصرف تعطیل کنیم و بقیه ایام سال، برق را به این واحد‌ها اختصاص دهیم. این برنامه‌ریزی به کاهش فشار بر شبکه و کاهش هزینه‌های صنایع کمک خواهد کرد. این کار باعث می‌شود که صنایع در ۲۰ روز تعطیلات تابستانی خود فشار زیادی به شبکه وارد نکنند و از اتلاف برق جلوگیری شود. اما در حال حاضر قطعی برق صنایع بدون برنامه‌ریزی و زمان‌بندی مشخص اتفاق میفتد که علاوه بر صدمه زدن به ساختارها، به مرور زمان تجهیزات را از بین می‌برد.
این فعال اقتصادی افزود: یکی از نکات مهم در این زمینه این است که دولت باید برنامه‌ریزی دقیقی برای تأمین برق تابستانی آینده انجام دهد و از وعده‌ها و صحبت‌های بی‌نتیجه خودداری کند. ما باید از همین حالا تقویم مصرف و تولید برق برای سال آینده را مشخص کنیم تا از قطع و وصل‌های ناگهانی جلوگیری کنیم. قطع و وصل‌های بی‌برنامه نه تنها به تجهیزات آسیب می‌زند بلکه نتایج مثبتی هم در پی نخواهد داشت.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی با اشاره به موانع ورود بخش خصوصی به تولید برق، بیان کرد: در مورد انرژی‌های تجدیدپذیر نیز باید گفت که صنایع ما به این سمت تمایل دارند، اما با موانع زیادی روبه‌رو هستند. اولین محدودیت‌ها در زمین برای نصب و راه‌اندازی تجهیزات است، دوم محدودیت‌هایی در واردات تجهیزات داریم، سوم منابع مالی محدودی وجود دارد و چهارم مشکل نحوه تسویه‌حساب‌ها با دولت است. در دو سال گذشته، با همت انجمن تجدیدپذیر، برخی از بدهی‌ها و مطالبات خود از دولت را به شکل گاز دریافت کردند، اما این وضعیت هنوز به یک روال مستمر و قانونمند تبدیل نشده است.
وی ادامه داد: وقتی از صنایع می‌پرسیم چرا تمایل به سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند، یکی از دلایل اصلی را می‌توان به عدم تعدیل قیمت برق نسبت داد. در گذشته، قیمت برق به اشتباه تثبیت شد و نتیجه آن شد که ما نه تنها فضای رقابتی نداریم بلکه صنعت برق ما به دلیل قیمت‌های ثابت، دچار مشکلات جدی شده است. به‌ویژه اینکه تسویه‌حساب‌ها با تأخیر انجام می‌شود و نیروگاه‌ها اغلب با بدهی‌های ارزی روبه‌رو هستند در حالی که مطالبات خود را به صورت ریالی و با تأخیر دریافت می‌کنند.
آرش نجفی در پایان با انتقاد از تصمیم دولت در واگذاری تولید برق به صنایع، گفت: در صورتی که دولت قیمت‌های برق را اصلاح کند و نحوه تسویه‌حساب‌ها را تسریع بخشد، می‌توانیم امیدوار باشیم که فضای سرمایه‌گذاری در صنعت برق شکل بگیرد و به توسعه این صنعت کمک کند. اشتباه بزرگی که دولت در این بین انجام می‌دهد این است که به جای حمایت از تولیدکننده واقعی برق، صنایع را مجبور به تولید برق می‌کند. در این صورت، حتی اگر صنایع دیگر مثل فولادی‌ها و مسی‌ها را مجبور به تولید برق کنیم، باز هم مشکل اصلی حل نخواهد شد. باید ابتدا از تولیدکنندگان واقعی برق حمایت کنیم تا بتوانند به‌طور حرفه‌ای در این صنعت فعالیت کنند. اما اگر صنایع غیرحرفه‌ای مانند صنایع وارد این عرصه شوند، علاوه بر اینکه نیاز به سرمایه‌گذاری و مدیریت بیشتری دارند، در نهایت باعث آسیب به ساختار اقتصادی کشور می‌شوند.