به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در دنیای امروز، بحران انرژی و تغییرات اقلیمی بهعنوان دو چالش بزرگ جهانی مطرح هستند. استفاده از سوختهای فسیلی باعث افزایش آلایندهها و گازهای گلخانهای شده و تغییرات گستردهای در اقلیم زمین بهوجود آوردهاست. انرژیهای تجدیدپذیر بهعنوان یک منبع پاک و پایدار، میتوانند جایگزین مناسبی برای سوختهای سنتی باشند و به کاهش ناترازی انرژی کمک کنند.
استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر یا پاک در جهان، روز به روز در حال افزایش است بطوریکه بر اساس گزارش آژانس محیط زیست اروپا، در سال ۲۰۲۲ سهم انرژی مصرفشده در اتحادیه اروپا که از منابع تجدیدپذیر تولید شده ۲۳ درصد بوده؛ درحالی که در سال ۲۰۲۱ سطح ۲۱.۹ درصدی داشته است. به گفته این سازمان، این افزایش، عمدتا ناشی از رشد قوی در انرژی خورشیدی است. به طور کلی منابع انرژی تجدیدپذیر در این منطقه شامل انرژی بادی، انرژی خورشیدی (حرارتی، فتوولتائیک و متمرکز)، نیروی آبی، نیروی جزر و مدی، انرژی زمینگرمایی، گرمای محیط جذبشده توسط پمپهای حرارتی، سوختهای زیستی و بخش انرژیهای تجدیذیر بهدست آمده از زباله هستند.
همچنین پیش بینی شده است تا سال ۲۰۳۰ استفاده از انرژیهای سبز در اتحادیه اروپا تا ۴۲.۵ درصد افزایش پیدا کند.
میزان انرژیهای تجدیدپذیر درحالی در اروپا افزایش مییابد که حدود ۸۷ درصد از برق ایران، در پایان سال ۲۰۲۳ از گاز طبیعی تامین شده است و سهم انرژیهای تجدیدپذیرکمتر از ۵ درصد بوده که حتی باد و خورشید حدود یک درصد سهم داشتند.
سهم نیروگاههای تولیدپراکنده، تجدیدپذیر و دیزلی در تولید برق بهترتیب ۲.۸ درصدی، ۱.۳ درصدی و ۰.۴ درصدی بوده است.
این درصد در مقایسه با مقیاسهای جهانی بسیار کم بوده است. باتوجه به ظرفیتی که کشور در بهره برداری از این انرژیها دارد به نظر میرسد در حق انرژیهای تجدید پذیر کم لطفی شده است.
از همان اوایل شروع کار دولت سیزدهم اهمیت به این موضوع شدت گرفت. وزارت نیرو برنامه ۴ ساله خود را در خصوص افزایش ۱۰ هزار مگاواتی انرژیهای تجدید پذیر ارائه داد. عباس علی آبادی وزیر نیروی دولت چهاردهم نیز با آگاهی از اهمیت این موضوع اهدافی در این زمینه دارد. علی آبادی در همین موضوع و درخصوص در اولویت بودن توسعه انرژیهای تجدید پذیر گفته بود: «یکی از اقدامها برای رفع ناترازی که در اولویت قرار دادیم، توسعه ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر است. توسعه تجدیدپذیرها مانع ناترازی در دیگر حوزههای انرژی خواهد بود.»
در راستای تسریع در رسیدن به هدف استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، مصوباتی در این موضوع نیز به تصویب رسیده است. به گفته مهدی غضنفری رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، مصوب شده است تا مبلغ ۵.۵ میلیارد دلار تسهیلات به نیروگاههای تجدیدپذیر بهویژه نیروگاههای خورشیدی داده شود که بخشی از این پروژهها مشخص شده است. ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در گام نخست و ۱۰ هزار مگاوات دیگر در گام بعدی در دستور کار قرار خواهد گرفت. علاوه بر این موضوع، اقداماتی در زمینه جذب سرمایه گذار خارجی با هدف احداث نیروگاه تجدیدپذیر صورت گرفته است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت روز درختاری در سال ۱۴۰۰ با تاکید بر لزوم توسعه انرژیهای پاک فرمودند: «توسعه انرژیهای غیرفسیلی مانند انرژی هستهای که استفاده از آن در دنیا روزافزون است و کشورهای منطقه ما نیز در حال حرکت به سمت آن هستند و نیز انرژیهای بادی و خورشیدی، باید جدی گرفته شود.»
با توجه به اهمیت این مسئله و چالشهای ناشی از ناترازی انرژی، این موضوع باید در کشور به طور جدی دنبال شود؛ به دلیل اینکه ایران در این زمینه نسبت به سایر کشورها عقبتر بوده و همین مسئله سبب ایجاد مشکلات ناترازی شده است.
توسعه و استفاده بیشتر از انرژیهای تجدیدپذیر در ایران نه تنها میتواند به رفع ناترازی انرژی کمک کند، بلکه با کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی، میتواند نقش مهمی در کاهش انتشار گازهای گلخانهای و حفظ محیط زیست داشته باشد. با توجه به برنامههای دولت و تاکید رهبر انقلاب اسلامی بر لزوم توسعه این نوع انرژیها، به نظر میرسد که حرکت به سوی آیندهای پایدار و پاک در ایران نه تنها ممکن بلکه ضروری است.
نویسنده: نرگس اصلیبیگی