رئیس سازمان بهزیستی کشور: تنها راه درمان اتیسم توانبخشی است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سید جواد حسینی معاون رئیس سازمان بهزیستی کشور در بازدید انجمن اتیسم ایران با بیان این که اختلال طیف اتیسم رو به گسترش است، گفت: بر اساس اطلاعات آماری و اختلالات رفتاری که در دی اس ام ۵ در سال ۲۰۲۲ منتشر شده شیوع طیف اتیسم یک درصد اعلام شده است که در نسخه دی اس ام ۴ در سال ۱۹۹۴ منتشر شده ۸ در ۱۰ هزار بوده است.

وی با اعلام اینکه در این سال ها رشدی در میزان طیف اتیسم ایجاد شده است، تشریح کرد: این رشد می تواند به دلیل غربالگری ها و سیستم دقیق تشخیصی باشد و یا به دلیل شرایط بروز این طیف و یا هردو باشد.این در حالی است که در همین دوره ما با کاهش میزان اکثر معلولیتها از جمله جسمی حرکتی، ذهنی، شنوایی و ... مواجه بوده‌ایم.

حسینی با بیان اینکه با این روند رشد در سالهای آتی با یک سونامی و گسترش اختلالات طیف اتیسم ممکن است روبرو شویم، افزود:اتیسم زیر مجموعه اختلالات رشدی عصبی و بیشتر مبتنی بر کارکردهایی دستگاه عصبی است. این اختلال مادرزادی و از دوره های جنینی آغاز می شود و بعد از تولد علائمی که این اختلال را نشان می دهد تا قبل از سه سالگی قابل تشخیص است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه تشخیص طیف اتیسم در دوره طلایی از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است، گفت: بر مبنای سن تشخیص، زیر سه سال بحث مداخلات بهنگام طلایی مطرح می شود که در آمریکا مداخلات لازم برای طیف اتیسم از ۲.۵ سالگی آغاز می شود، ولی در کشور ما متاسفانه سن مداخله بالای ۴ سال و نزدیک به شروع سن تحصیلی است که اگر تا ۷ سالگی تشخیص و مداخله در مورد طیف اتیسم انجام نگیرد پس از آن تقریبا امکان مداخله موثری را نخواهیم داشت.

نیازمند به غربالگری های بدو تولد و تا دو سالگی هستیم

وی افزود: نکته مهم اینکه ما نیازمند به غربالگری های بدو تولد و تا دو سالگی هستیم که شوربختانه غربالگری هایی که در کشور ما صورت می گیرد به یکدیگر متصل نیست. به طور مثال در بدو ورود به دبستان غربالگری سنجش آمادگی تحصیلی و جسمانی را داریم که اطلاعات گران قیمتی در دست آموزش و پرورش استثنایی است، در سنین ۳ تا ۵ سال در سازمان بهزیستی غربالگری های تنبلی چشم و شنوایی را نیز داریم که ۵۶ میلیون نفر تا کنون در غربالگری های تنبلی چشم شرکت کرده اند و مداخلات آن باعث شده تنبلی چشم از شیوع ۳.۵ تا ۴ درصدی در جهان به ۱.۵ تا ۲ درصد در ایران کاهش پیدا کند و اطلاعاتی نیز در وزارت بهداشت و درمان در طرح آبکا وجود دارد.

حسینی تاکید کرد: اگر سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و آموزش و پرورش استثنایی بتوانند این اطلاعات از جمله در طیف اتیسم و با رویکرد تشخیص اتیسم در سن زیر ۲ تا ۳ سالگی را به هم اتصال دهند، به طبع آن می توان مداخلات بهنگام طلایی را انجام داد و در درمان و تغییر رفتار موفق باشیم تا کار و فعالیت حرفه ای مان بتواند اثربخش باشد.

تنها راه درمان اتیسم توانبخشی است

رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه اتیسم درمان مرسوم پزشکی ندارد و تنها راه درمان اتیسم توانبخشی است، تشریح کرد: در مداخلات طیف اتیسم اول فعالیت های توانبخشانه، دوم آموزش مبتنی بر توانبخشی و سوم سن مداخله است که بهترین زمانش ۲ تا ۳ سال است.

وی تاکید کرد: رویکردهای جدید در خصوص مداخلات توانبخشی طیف اتیسم مثل رویکرد سانرایز، گیژ یا فلورتایم وجود داشته نشان می دهد وقتی با نگاه توانبخشی و آموزش مبتنی بر توانبخشی و در سن مداخله بهنگام کار را آغاز می کنیم نتیجه مداخلات ما اثر بخش تر و اگر این کار تا ۷ سال صورت نگیرد کار مداخله اثر بخش بسیار دشوار و گاه نشدنی خواهد بود.

حسینی همچنین مراحل انجام برنامه های طیف اتیسم را در چهار مرحله عنوان کرد و افزود: مرحله اول آگاه سازی و حساسیت آفرینی، در محیط جامعه و خانواده است به این معنی که باید مجموعه برنامه ها و فعالیت هایی داشته باشیم تا آگاهی نسبت به طیف اتیسم و شناخت اختلال طیف اتیسم و شیوه نگاه و برخورد خانواده، جامعه و محله نسبت به این افراد اصلاح شود.

رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: تا سال ۱۳۸۲ آموزش طیف اتیسم را در مدارس استثنایی نداشتیم یعنی کودکان طیف اتیسم و عادی در یک جا درس می خواندند و رفتار طبیعی طیف اتیسم برای معلمان رفتاری غیر طبیعی و برهم زنی و شلوغ کاری و ... تعبیر می شد که ظلم آشکاری به این کودکان بود. از سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ مدارس طیف اتیسم تشکیل و مربیان آموزش دیدند و رو به جلو حرکت کردیم ولی در شکل وسیع تر در جامعه از فروشندگان بلیط هواپیما تا خدمات دهنده فروشگاه و ... طیف اتیسم را نمی شناسند و باید آگاه سازی و حساسیت آفرینی پیرامون این طیف ترویج شود.

وی تصریح کرد: بهترین زمینه برای این آگاه سازی انجمن های اتیسم به ویژه انجمن اتیسم ایران است. در سازمان بهزیستی نیز طرح بهزیست محله یک بستر بسیار مناسب است تا در این قالب با استفاده از بخش های غیر دولتی و نهادهای مردمی فعال در طیف اتیسم از جمله انجمن طیف اتیسم بتوانیم فعالیت های دو جانبه گسترده ای را شروع کنیم.

متاسفانه غربالگری های طیف اتیسم ضعیف است

حسینی با اشاره به اینکه در غربالگری ها متاسفانه غربالگری های طیف اتیسم ضعیف است، افزود: غربالگری ها به صورت جداگانه و جزیره ای صورت می گیرد و ابعاد مختلف طیف اتیسم در غربالگری ها خیلی مورد توجه نیست .

رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: در برنامه آمادگی تحصیلی وزارت آموزش با ۲۲ هزار پایگاه و ۲۲ هزار پرسنل بیش از ۱.۵ میلیون نفر را مورد سنجش قرار می دهد. غرباگری ها به لحاظ کمی و کیفی و نظام شبکه ارتباطی که دادهای خوبی را در اختیار قرار می دهد می تواند مورد توجه قرار گیرد.

وی با اعلام اینکه در تشخیص به دنبال آنیم تا شدت اختلال مشخص شود، افزود: سامانه ای طراحی شده و با چک لیست های موجود اطلاعات را وارد سامانه می کنند و پس از بررسی در صورت وجود علائم افراد به ۱۵۱ مرکز توانبخشی بهزیستی ارجاع می شوند تا برررسی های تکمیلی و سنجش اعتبار صورت گیرد.

دکتر حسینی گفت: ۴میلیون ۴۵۰ هزار تومان سرانه هر فرد اتیسم است که نسبت سایر معلولیت ها از درجه بالاتری برخوردار است ولی بازهم این میزان کم است.

رئیس سازمان بهزیستی در خصوص تشخیص اتیسم بیان کرد: سامانه ها و روندها را باید تقویت و اطلاعاتی را که در انجمن ها به ویژه انجمن اتیسم ایران است را برای تشخیص استفاده بیشتری کنیم از جمله آزمونهای به روز جدید را بکار بگیریم و مرکز تخصص آزمونها در آموزش و پرورش استثنایی را تقویت کنیم و جدیدترین و بروز ترین آزمون ها روز که روایی و اعتبار آن سنجیده شده استفاده کنیم.

وی همچنین گفت: موثر ترین اقدامات مداخلات توانبخشی است که کیفیت مراکز روزانه توانبخشی از یک سو باید ارتقا و گسترش یابد و توانبخشی مبتنی بر خانواده راه دیگری است که بهزیستی در ۱۵۱ مرکز ۶ هزار نفر را تحت پوشش دارد در حالی که ۳۰ هزار نفر در سامانه بهزیستی ثبت سده اند و بر اساس نرخ جهانی ۸۰۰ هزار اتیسم در کشور وجود دارد .

حسینی ادامه داد: بخش عمده ای از این افراد در خانواده هستند و هرچه خانواده توانمند شود کار بهتر پیش می رود که بر این اساس دبیرخانه تعامل و افزایش توانمندی های خانواده های طیف اتیسم دبیرخانه کیفیت بخشی به تعامل و توانمندسازی خانواده های دارای طیف اتیسم را راه اندازی خواهیم کرد.

رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه جامعه باید دوستدار انسان و افراد دارای معلولیت باشد، تاکید کرد: انجمن اتیسم ایران انواع مناسب سازی های انسانی، محیطی و ... را تدوین و با همکاری ستاد مناسب سازی که دبیری ان را بهزیستی دارد و بستر قانونی این کار است اقدامات موثری انجام خواهد گرفت.

سند ملی اتیسم پیگیری می شود

علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور نیز در این بازدید با بیان اینکه سند ملی اتیسم را پیگیری می کنیم،گفت: از ویژگی های انجمن اتیسم ایران این است که والدین کودکان اتیسم در این انجمن فعال هستند که هم خودشان مبتلا به و درک بیشتری از مشکلات ان گروه از جامعه دارند.

وی با بیان اینکه دولت برنامه ویژه ای برای ارتقای سازمان های مردم نهاد دارد، گفت: در مراحل اولیه این اقدام آموزش هایی برای بهتر کردن این نهادها و در سطح بالاتر اتصال به انجمن های بین المللی و رفع موانع کاری در نظر خواهد بود.

ربیعی همچنین به ضعف در عدم اتصال داده ها در کشور اشاره کرد و گفت: حتما اتصال سامانه های دستگاه ها به یکدیگر به ویژه در غربالگری ها را دنبال خواهیم کرد.

در پایان جلسات خانواده‌ها به بیان مشکلات و نظرات خود پرداختند. دستیار اجتماعی رئیس جمهور در پایان گفت: حمایت جامعه و دولت از خانواده های دارای کودک طیف اتیسم باید افزایش یابد تا مشکلات نگهداری این افراد توسط خانواده ها کمتر شود. وی در پایان از کیفیت بالای کارهای انجمن اتیسم ایران ابراز خرسندی کرد و قول داد فعال‌سازی مرکز منطقه ۲۲ و پیگیری سند ملی اتیسم را به‌طور جدی دنبال کند همچنین اعلام کرد با همراهی آقای دکتر حسینی وضعیت بیمه ها را دنبال خواهیم کرد او گفت: «ما شما را می‌فهمیم و دولت وظیفه دارد حمایت از این افراد را در برنامه‌های خود بگنجاند.»