هم‌زیستی آئین‌های نوروزی با فضیلت‌های رمضان

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، نوروز جشن باستانی ایرانیان و نماد زایش و نو شدن و رمضان، ماه بندگی و معنویت امسال بار دیگر در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند؛ تقارن این دو مناسبت، ترکیبی از شادی و معنویت را رقم می‌زند که بر غنای فرهنگی و مذهبی ایرانیان می‌افزاید.

اما این هم‌زیستی چگونه بر آیین‌های نوروزی و آداب روزه‌داری تأثیر می‌گذارد؟

نوروز در سایه رمضان؛ تلفیق سنت و معنویت

نوروز که ریشه در تاریخ کهن ایران دارد با آئین‌های ویژه‌ای مانند خانه‌تکانی، دیدوبازدید، سفره هفت‌سین، سیزده‌بدر و مراسم تحویل سال همراه است؛ از سوی دیگر رمضان نیز با سحر و افطار، شب‌های قدر و دعا و نیایش، حال‌وهوایی متفاوت به زندگی مردم می‌بخشد؛ در سال‌هایی که این دو مناسبت هم‌زمان می‌شوند سنت‌های نوروزی رنگ‌وبوی معنوی‌تری به خود می‌گیرند.

یکی از زیباترین جلوه‌های این تقارن برپایی سفره هفت‌سین در کنار سفره افطار است، خانواده‌ها در لحظه تحویل سال، ضمن دعا و نیایش پس از اذان مغرب روزه خود را افطار می‌کنند و به استقبال سال نو می‌روند؛ این لحظه پیوندی میان شادی نوروز و معنویت رمضان ایجاد می‌کند.

دیدوبازدید‌های نوروزی در ماه میهمانی خدا

یکی از سنت‌های مهم نوروز، دیدوبازدید از اقوام و بزرگ‌تر‌ها است؛ در سال‌هایی که نوروز با رمضان هم‌زمان می‌شود این دیدار‌ها غالباً پس از افطار انجام می‌شود.

پذیرایی‌های نوروزی که معمولاً با شیرینی و آجیل همراه است، در این دوره جای خود را به خوراکی‌های مناسب افطار مانند خرما، حلوا و شربت می‌دهد.

در فرهنگ ایرانی نوروز با خانه‌تکانی همراه است، اما در رمضان نیز تأکید بر پاک‌سازی درونی و تزکیه نفس وجود دارد، این تقارن فرصتی است برای هم‌زمانی پاک‌سازی خانه از گردوغبار و پاک‌سازی دل از آلودگی‌های اخلاقی.

چالش‌ها و فرصت‌های این تقارن

هم‌زمانی نوروز و رمضان چالش‌هایی را نیز به همراه دارد، روزه‌داری در کنار سفر‌های نوروزی محدودیت‌هایی برای گردشگران ایجاد می‌کند؛ برخی از مردم ترجیح می‌دهند سفر‌های خود را به پس از ماه رمضان موکول کنند تا بتوانند با فراغ بال به عبادات خود بپردازند.

از سوی دیگر این تقارن فرصتی برای تقویت همبستگی اجتماعی و خانوادگی فراهم می‌آورد، بسیاری از خانواده‌ها در این ایام سفره‌های افطار جمعی برپا می‌کنند که ضمن حفظ روحیه نوروزی به انسجام بیشتر میان اعضای خانواده نیز کمک می‌کند.

نوروز و رمضان؛ تلفیق شادی و معنویت

تقارن نوروز و رمضان نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری فرهنگی ایرانیان در پیوند آئین‌های کهن با ارزش‌های دینی استریال این هم‌زیستی نه‌تنها تضادی ایجاد نمی‌کند، بلکه فضایی را فراهم می‌آورد که در آن مردم می‌توانند هم به جشن و سرور نوروز بپردازند و هم از معنویت رمضان بهره ببرند.

در نهایت این هم‌زمانی فرصتی است برای آغاز سالی نو با دل‌هایی پاک و اندیشه‌هایی متعالی جایی که شادی نوروز با نور ایمان درهم می‌آمیزد و لحظاتی ناب و فراموش‌نشدنی را برای ایرانیان رقم می‌زند.

در این گزارش، نظرات شهروندان را درباره این تقارن خاص جویا شده‌ایم.

صله‌رحم و مهمانی‌های نوروزی با حال و هوای افطار

محمد رضایی، از شهروندان بندرعباسی از چالش‌های دیدوبازدید‌های نوروزی در ماه رمضان می‌گوید: در خانواده ما همیشه نوروز فرصتی برای دورهمی‌های بزرگ خانوادگی بوده است، معمولاً از روز اول فروردین، مهمانی‌ها شروع می‌شود و پذیرایی‌ها مفصل است؛ اما امسال با هم‌زمانی این ایام با ماه رمضان برنامه‌ریزی‌ها کمی متفاوت شده است.

وی در ادامه عنوان کرد: بسیاری از اقوام تصمیم گرفته‌اند که دیدوبازدید‌ها را به بعد از افطار موکول کنند تا هم بتوانند روزه‌داری را رعایت کنند و هم از فضای صمیمی نوروز بهره ببرند، البته این کار چالش‌هایی هم دارد، چون معمولاً بعد از افطار زمان زیادی برای دیدوبازدید باقی نمی‌ماند و ممکن است فرصت کمتری برای گپ‌وگفت‌های طولانی داشته باشیم.

به گفته وی، اما درعین‌حال یک ویژگی مثبت این است که این دورهمی‌ها حال و هوای معنوی‌تری پیدا کرده‌اند؛ سر سفره افطار صحبت‌ها بیشتر به سمت مفاهیم دینی و معنویت می‌رود که این خودش یک برکت است.

لحظه تحویل سال در کنار دعا‌های رمضانی؛ فرصتی برای تحول درونی

طاهره مجیدی بانوی بندرعباسی از معنویت خاص لحظه تحویل سال در ماه رمضان سخن می‌گوید: همیشه لحظه تحویل سال برای من یکی از معنوی‌ترین زمان‌های سال بوده است. ما عادت داریم که در این لحظات دعا کنیم، قرآن بخوانیم و از خداوند بخواهیم که سال جدید را برایمان پر از خیر و برکت کند.

وی در ادامه عنوان کرد:، اما امسال این لحظه با ماه رمضان که خودش ماه رحمت و مغفرت است هم‌زمان شده و به نظرم این یک اتفاق نادر و زیباست.

مدیریت سفر‌های نوروزی در ایام روزه‌داری؛ چالش یا فرصت؟

رضا کمالی، راننده تاکسی شهر بندرعباس از تأثیر این هم‌زمانی بر برنامه‌های سفر نوروزی می‌گوید: یکی از ویژگی‌های نوروز این است که مردم به سفر می‌روند، جاده‌ها شلوغ می‌شود و رستوران‌ها و مراکز تفریحی پررونق هستند.

وی افزود:، اما امسال خیلی‌ها تصمیم گرفته‌اند که یا سفر نروند یا آن را به بعد از رمضان موکول کنند؛ البته برخی هم سفر را طوری برنامه‌ریزی کرده‌اند که در شهر‌هایی باشند که شرایط روزه‌داری برایشان راحت‌تر باشد.

آقای رضایی در ادامه گفت: امسال تعداد زیادی از رستوران‌ها فعالیت‌شان را به بعد از افطار موکول کرده‌اند، این تغییرات باعث شده که فضای سفر‌های نوروزی امسال کمی متفاوت باشد.

وی در پایان اظهارکرد:، اما به نظر من این یک فرصت است که مردم بتوانند سفرهایشان را با برنامه‌ریزی بهتری انجام دهند و از این تعطیلات برای تفکر و استراحت واقعی بهره ببرند.

شادی نوروز در کنار حال‌وهوای رمضان؛ تعادل میان سنت و معنویت

مریم عزیزی دانشجوی هرمزگانی از تغییر حال و هوای نوروز امسال می‌گوید: برای من، نوروز همیشه همراه با خرید لباس نو، چیدن سفره هفت‌سین و دیدوبازدید‌های پرنشاط بوده است؛ اما امسال حس می‌کنم یک آرامش خاصی در این فضا حاکم است.

وی عنوان کرد: انگار نوروز امسال در کنار شادی‌هایش یک جنبه معنوی هم پیدا کرده است، قبلاً بیشتر تمرکزمان روی ظاهر و تجدید خانه و لباس بود، اما حالا این هم‌زمانی به ما یادآوری می‌کند که علاوه بر تازه کردن ظاهری، باید دل‌هایمان را هم نو کنیم.

به گفته خانم عزیزی، این تجربه جدید باعث شده که بیشتر به ارزش‌های معنوی نوروز فکر کنیم و کمتر درگیر تجملات و ظواهر شویم؛ امسال در خانواده ما تصمیم گرفته‌ایم که بخشی از هزینه‌هایی که برای نوروز در نظر گرفته بودیم صرف کمک به نیازمندان کنیم، چون این کار هم با روح رمضان سازگار و هم با سنت‌های زیبای نوروز است؛ بنابراین آنچه از صحبت‌های مردم برمی‌آید این است که تقارن نوروز و رمضان، با همه چالش‌هایی که دارد، می‌تواند فرصتی برای رشد فردی و اجتماعی باشد.

سخن پایانی

بسیاری از مردم این هم‌زمانی را به‌عنوان یک نعمت می‌بینند که می‌تواند به تقویت معنویت، بهبود سبک زندگی و ایجاد تعادل میان شادی و عبادت منجر شود.

در نهایت امسال نوروز نه‌تنها فرصتی برای نو شدن طبیعت، بلکه فرصتی برای نو شدن دل‌ها و اندیشه‌ها نیز هست. اگر بتوانیم این ایام را با برنامه‌ریزی صحیح و نگاه متعادل سپری کنیم؛ می‌توانیم از برکات هر دو مناسبت بهره ببریم و سالی پربرکت و پر از معنویت را آغاز کنیم.