
ایران چگونه ابتکار عمل را در مذاکرات هستهای با آمریکا در دست گرفت؟
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو؛ در یک لحظه حساس از مذاکرات هستهای با ایالات متحده و تهدیدات فزاینده از طرف رژیم اسرائیل، ایران اعلام کرد که هزاران سند حساس هستهای "اسرائیلی" را در اختیار دارد. این اقدام نهتنها یک سیگنال واضح به قدرتهای جهانی است، بلکه همچنین بهعنوان ابزاری برای فشار بر طرفهای مقابل در مذاکرات هستهای ایران و ایالات متحده بهویژه در دوره جدید ریاستجمهوری دونالد ترامپ تلقی میشود. ایران این موقعیت را بهعنوان یک فرصت برای بازپسگیری ابتکار عمل در دست خود میبیند و در عین حال بهطور حسابشده به استفاده از قدرت خود در عرصههای دیپلماتیک و رسانهای پرداخته است.
رویکرد ایران در مذاکرات
ایران بهعنوان یک کشور با یک استراتژی پیچیده، از امکانات رسانهای بهعنوان ابزاری برای مذاکره در یک زمینه داخلی و خارجی پیچیده استفاده میکند. اعلام ایران مبنی بر دریافت اسناد هستهای اسرائیلی در زمان حساسی صورت گرفت، درست زمانی که تهدیدات اسرائیل مبنی بر احتمال حملات نظامی به ایران شدت گرفته بود. تهران در این شرایط از یک روش مذاکرهای ماهرانه استفاده میکند که هدف آن فشار به ایالات متحده و رژیم اسرائیل در راستای رسیدن به یک توافق مناسب است.
صحبتهای ایران مبنی بر رد هر توافقی که شامل لغو تحریمها نباشد، نشاندهنده یکی از ابزارهای مذاکره است. ایران بهطور معناداری از گفتمان سخت و محکم خود در مواجهه با غرب استفاده میکند، تا جایی که این مواضع، بخشی از استراتژی بلندمدت آن برای فشار بر طرفهای مقابل است. در واقع، اینها تنها یک موضع ثابت نیستند بلکه بهعنوان ابزاری برای تعیین فضای مذاکرات و فشار به طرفهای مقابل در نظر گرفته میشوند.
در مقایسه با کره شمالی، ایران نیز در تلاش است تا با استفاده از تاکتیکهای مشابه، یک معادله بازدارندگی هستهای جهانی ایجاد کند. کره شمالی با وجود فشارهای جهانی، توانست به سلاح هستهای دست یابد و معادله بازدارندگیای را برای خود ایجاد کند. این همان چیزی است که ایران نیز به آن توجه دارد، البته با شرایط جغرافیایی، دینی و امنیتی متفاوت از کره شمالی.
ایران در تلاش است تا با استفاده از قدرت هستهای خود بهعنوان یک ابزار بازدارنده، به وضعیتی مشابه کره شمالی دست یابد، جایی که بازدارندگی هستهای به یک واقعیت سیاسی پذیرفتهشده تبدیل میشود.
ترامپ و «توافق بزرگ»
بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید به معنای بازگشت منطق متفاوتی در مدیریت مسائل بینالمللی، بهویژه پرونده هستهای ایران است. ترامپ برخلاف جو بایدن که در تلاش بود تا با استفاده از دیپلماسی غیرمستقیم توافق هستهای را احیا کند، سیاست "توافق بزرگ یا هیچ چیز" را پیش میبرد. این رویکرد که ترامپ در دوران نخست ریاستجمهوری خود نیز آن را مطرح کرده بود، حالا با پشتیبانی از تجربیات حکومتی قبلی و دینامیکهای جسورانهتر در مذاکرات جهانی ظاهر میشود.
ترامپ بهطور خاص اعلام کرده که هرگونه توافقی که منجر به تفکیک کامل پروژه هستهای ایران و مهار نفوذ منطقهای تهران نشود، تسلیم استراتژیک است و آمریکا آن را نمیپذیرد. این رویکرد در مقایسه با دوران بایدن که سعی داشت در مسیرهای آرامتر حرکت کند، بهطور قابل توجهی متفاوت است.
چالشهای ایران در مواجهه با رویکرد ترامپ
در مواجهه با رویکرد ترامپ، ایران با چالشهای جدیدی روبهروست. ترامپ در سیاستهای خود بیشتر به یک "مذاکره نابرابر" یا "مذاکره سلطهگرانه" متکی است، جایی که قدرتهای جهانی شرایط را از پیش تعیین میکنند و مذاکره تنها به پذیرش یا رد محدود میشود. این بهمعنای یک تغییر جدی در نحوه تعامل ایران با جهان است، جایی که ایران باید خود را در چارچوب جدیدی معرفی کند.
ایران در طول سالها توانسته خود را در مواجهه با بحرانهای مختلف از جمله جنگ با عراق و خروج آمریکا از توافق هستهای بازتعریف کند. با این حال، در این شرایط جدید، ایران باید رویکردی هوشمندانه اتخاذ کند تا بهعنوان یک کشور هستهای با نفوذ، در سطح بینالمللی مشروعیت کسب کند، بدون آنکه تهدیدات مستقیم و غیرضروری به راه اندازد.
نگرانیهای آمریکا از برنامه هستهای ایران، بهویژه در مقایسه با تجربه کره شمالی در پی دستیابی به سلاحهای هستهای است. کره شمالی توانسته است بدون تحمیل حملات نظامی شدید از سوی آمریکا، به یک معادله بازدارندگی هستهای دست یابد که بهطور ضمنی از سوی جامعه جهانی پذیرفته شده است. این نگرانی از سوی آمریکا در مورد ایران، ممکن است به تحمیل فشارهای جدید منجر شود.
ایران و مذاکرات هستهای
در دنیای جدید مذاکرات هستهای، ایران باید در تلاش برای یافتن زبانی باشد که نه تنها بهعنوان تسلیم پذیرفته نشود، بلکه بهعنوان تهدیدی مستقیم نیز تلقی نگردد. این بزرگترین استراتژی ایران در شرایط جدید پرونده هستهای و در مواجهه با ترامپ و تیم سیاستگذاری او است. ایران باید از قدرت هستهای خود بهعنوان ابزاری برای بازدارندگی استفاده کند. مذاکرات هستهای ایران به این نقطه رسیده است که با دقت و استراتژی معقولی به سمت آینده پیش میرود، بدون آنکه منافع سیاسی و امنیتی خود را قربانی کند.