گزارش:
وعده‌های خاموش، طبیعت سوخته
در هفته‌های اخیر، کوه‌های اطراف شیراز بارها طعمه حریق شدند؛ آتش‌سوزی اخیر در ارتفاعات دراک، هرچند عمدی نبوده، اما تلنگری جدی به ضعف سیستم‌های پیشگیرانه، نبود هماهنگی بین نهادها و سهل‌انگاری‌های مکرر انسانی است.
به گزارش خبرنگار گروه استانهای خبرگزاری دانشجو؛ طی مدت کوتاهی آتش‌سوزی گسترده‌ای در ارتفاعات کوه دراک رخ داد. هرچند طبق اظهارات رسمی این حادثه عمدی نبوده و منشأ آن طبیعی یا ناشی از سهل‌انگاری انسانی است، اما تکرار چنین اتفاقاتی نشان می‌دهد که صرف‌نظر از عمدی یا غیرعمدی بودن، لازم است تدابیر پیشگیرانه جدی اتخاذ شود. نهادهای مسئول باید درباره ضعف در پیش‌بینی، پیشگیری و مدیریت بحران پاسخگو باشند.
طبیعت شیراز، به‌ویژه باغات و ارتفاعات دراک، شاپورجان و مناطق اطراف، در سال‌های اخیر بارها شاهد آتش‌سوزی‌های گسترده بوده است. این حوادث نه‌تنها خسارات جبران‌ناپذیری به منابع طبیعی وارد کرده، بلکه زنگ خطری جدی برای آینده زیست‌محیطی منطقه محسوب می‌شود. نگرانی اصلی در تکرار این بحران‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه و نبود برنامه جامع برای پیشگیری و مقابله مؤثر است.
وعده‌های تکراری و ناکارآمد مسئولان که پس از هر حادثه داده می‌شود، دیگر توان التیام زخم طبیعت را ندارد. اگر این روند ادامه یابد و تصمیمات اجرایی و منابع لازم فراهم نشود، باید گفت: وای به حال هوای پاک این شهر.
گفت‌وگوی مطالبه‌گران محیط زیست با خبرگزاری دانشجو
مطالیه گران محیط زیست در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو، نگرانی عمیق خود را نسبت به تکرار آتش‌سوزی‌ها ابراز کردند و به معایب ساختاری و ضعف عملکرد نهادهای مسئول اشاره نمودند. آنها بر نبود برنامه‌ریزی جامع، کم‌کاری در آموزش عمومی و فقدان تجهیزات کافی تأکید کرده و خواستار پیگیری جدی‌تر رسانه‌ها و پاسخگویی شفاف مسئولان شدند تا زمینه حفظ هوای پاک و منابع طبیعی فراهم شود.
چرایی وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر
بخش عمده‌ای از این آتش‌سوزی‌ها ناشی از سهل‌انگاری گردشگران و اهالی است؛ روشن کردن آتش بدون رعایت نکات ایمنی، رها کردن زباله‌های قابل اشتعال و مواردی از آتش‌سوزی‌های عمدی برای تغییر کاربری زمین، از عوامل انسانی اصلی به شمار می‌روند.
خشکسالی طولانی‌مدت، افزایش دمای هوا، وزش بادهای گرم و خشک و وجود پوشش گیاهی خشک و انبوه، کوه دراک را به منطقه‌ای بسیار آسیب‌پذیر تبدیل کرده که با کوچک‌ترین جرقه، آتش‌سوزی گسترده‌ای در آن رخ می‌دهد.
کمبود تجهیزات تخصصی اطفای حریق، نبود پایگاه‌های دائمی در مناطق پرخطر، ضعف هماهنگی میان نهادهای مسئول و عدم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، مهار آتش را کند و ناکارآمد کرده است.
عوامل انسانی؛ آتش‌هایی که با دست انسان روشن می‌شوند
اگرچه آتش‌سوزی‌های طبیعی هم وجود دارد، سهم عوامل انسانی در شیراز بسیار بالاست. سهل‌انگاری گردشگران که به کوه‌نوردی و طبیعت‌گردی می‌آیند و آموزش‌های ناکافی، باعث روشن کردن آتش و رها کردن مواد قابل اشتعال شده است.
از سوی دیگر، آتش‌سوزی‌های عمدی به منظور تغییر کاربری زمین و ساخت‌وسازهای غیرمجاز، تهدیدی جدی و پنهان است که علاوه بر تخریب محیط‌زیست، ساختار مالکیتی زمین‌ها را نیز دچار اختلال می‌کند.
نبود آگاهی عمومی و آموزش‌های زیست‌محیطی باعث شده بسیاری از مردم تأثیر رفتارهای خود را بر طبیعت ندانند، غافل از اینکه همین بی‌توجهی‌ها می‌تواند فجایع گسترده‌ای به بار آورد.
عوامل طبیعی و اقلیمی؛ طبیعت آماده اشتعال
گرمایش زمین و خشکسالی سال‌هاست که استان فارس را درگیر کرده است. کاهش بارندگی و افزایش دما، پوشش گیاهی را خشک کرده و آن را به سوختی آماده برای آتش تبدیل کرده است. دمای بالای تابستان و وزش بادهای گرم و خشک، گسترش سریع آتش را تسهیل می‌کنند.
پوشش گیاهی انبوه در فصل بهار که با شروع تابستان خشک می‌شود، بدون عملیات پاکسازی، منطقه را به «بشکه باروت» آماده انفجار تبدیل کرده است.
ضعف در مدیریت، نظارت و پیشگیری
وجود عوامل انسانی و طبیعی، نمی‌تواند به تنهایی باعث بروز فاجعه شود اگر سیستم مدیریت بحران کارآمد و منسجمی وجود داشته باشد. متأسفانه در شیراز چنین سیستمی شکل نگرفته است.
نبود تجهیزات تخصصی و کافی، نبود پایگاه‌های دائمی، ضعف هماهنگی بین نهادها، عدم استفاده از فناوری‌های نوین و نبود برنامه عملیاتی مشترک، باعث کاهش اثربخشی در مقابله با آتش‌سوزی‌ها شده است.
مشارکت مردمی نیز اگر بدون آموزش و تجهیزات باشد، کمکی به کنترل بحران نمی‌کند بلکه ممکن است خطرناک باشد.
پیامدهای گسترده آتش‌سوزی؛ از تخریب زیستگاه تا تهدید سلامت
آتش‌سوزی تنها به سوختن درختان محدود نمی‌شود؛ نابودی تنوع زیستی، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و تهدید سلامت مردم از پیامدهای مهم این پدیده هستند. دود و ذرات معلق ناشی از آتش، به‌ویژه برای سالمندان و کودکان، مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی و ریوی به دنبال دارد.
وای به حال پایتخت محیط زیست آسیا
وعده‌های تکراری و ناکارآمد مسئولان دیگر نمی‌تواند مرهمی بر زخم طبیعت باشد. اگر این روند ادامه یابد و منابع لازم برای حفاظت محیط‌زیست فراهم نشود، وای به حال هوای پاک این شهر.
آتش‌سوزی‌های مکرر نماد بحرانی چندوجهی است که از ضعف در سیاست‌گذاری، آموزش، نظارت و تجهیزات نشأت می‌گیرد. نباید منتظر بود تا هر تابستان طبیعت بسوزد و تنها به خاموش کردن آتش مشغول باشیم؛ باید پیش از عمیق‌تر شدن زخم، با آگاهی، برنامه‌ریزی و اراده‌ای جدی آن را درمان کنیم.
خبرگزاری دانشجو نیز این موضوع را با جدیت دنبال می‌کند تا افکار عمومی در جریان روند بررسی‌ها و اقدامات قرار گیرد.
لینک کپی شد
گزارش خطا
۰
اخبار مرتبط
ارسال نظر
*شرایط و مقررات*
خبرگزاری دانشجو نظراتی را که حاوی توهین است منتشر نمی کند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.
