مهاجرت کادر درمان به پایتخت؛ موضوعی که می‌تواند برای قم چالش‌ساز شود / تلاش دانشگاه علوم پزشکی برای افزایش زیرساخت در حوزه درمان کودکان

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، تأمین سلامت مردم یکی از اصلی‌ترین وظایف حاکمیت‌ها در سراسر جهان است و در کشور ما نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت تأکید می‌کند که برخورداری از تأمین اجتماعی در زمینه‌های بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی‌سرپرستی، حوادث، سوانح و بهداشت و درمان حقی همگانی است و دولت موظف است از محل درآمد‌های عمومی و درآمد‌های حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی لازم را برای یکایک افراد کشور فراهم کند.

اما در این میان، بخش درمانی به‌عنوان خط مقدم مواجهه با بیماری‌ها و آسیب‌ها، نقشی حیاتی در تضمین این حق ایفا می‌کند.

یکی از شاخص‌های مهم سنجش توسعه‌یافتگی در حوزه بهداشت و درمان، «سرانه تخت بیمارستانی» است. طبق آمار‌های رسمی وزارت بهداشت، میانگین سرانه تخت بیمارستانی در ایران حدود ۱.۷ تخت به ازای هر هزار نفر جمعیت است. این رقم در کشور‌های توسعه‌یافته معمولاً بیش از ۳ تخت است و نشان‌دهنده اهمیت بالای زیرساخت‌های درمانی در تضمین کیفیت خدمات است.

استان قم به دلیل موقعیت جغرافیایی و جمعیتی خاص خود، همواره با چالش‌های مضاعفی در حوزه درمان مواجه بوده است. از یک سو، جمعیت ثابت و شناور بالای استان به دلیل حضور زائران و مهاجران، نیاز به خدمات درمانی را افزایش داده و از سوی دیگر، کمبود زیرساخت‌ها و فرسودگی برخی مراکز درمانی، فشار مضاعفی را بر سیستم بهداشت و درمان وارد کرده است.

بر اساس آنچه در گفت‌و‌گو با مسئولان دانشگاه علوم پزشکی قم به دست آمده، سرانه تخت بیمارستانی در این استان تا پیش از بهره‌برداری از پروژه‌های جدید حدود ۱.۳ به ازای هر هزار نفر بوده که کمتر از میانگین کشوری است. این موضوع به‌ویژه در شرایط بحرانی یا شیوع بیماری‌های فراگیر، می‌تواند پیامد‌های جدی برای سلامت مردم داشته باشد.

مشکلات زیرساختی تنها به کمبود تخت محدود نمی‌شود؛ فرسودگی برخی بیمارستان‌ها، محدودیت فضا، کمبود خوابگاه و تجهیزات تخصصی، و همچنین نیاز به توسعه مراکز درمانی روستایی از دیگر مسائلی است که در استان قم وجود دارد. هرچند پروژه‌های متعددی برای رفع این کمبود‌ها تعریف شده، اما برخی از آنها هنوز در مراحل اولیه پیشرفت فیزیکی قرار دارند و به اعتبارات بیشتری نیاز دارند.

در همین راستا، گفت‌وگویی با علی ابرازه، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم داشتیم تا از نزدیک در جریان برنامه‌ها، پروژه‌ها و چالش‌های حوزه درمان این استان قرار بگیریم. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.

فرسودگی بیمارستان حضرت معصومه (س) و برنامه‌های نوسازی

علی ابرازه، رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان قم، در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، ضمن بیان برنامه‌هایی برای نوسازی یا توسعه مراکز، با توجه به فرسودگی و محدودیت فضای فیزیکی برخی مراکز درمانی مانند بیمارستان حضرت معصومه (س) گفت: در این راستا اقداماتی برای بهبود وضعیت انجام شده است، اما در خصوص مرکز حضرت معصومه (س) نیز اقداماتی برای اصلاح و بهسازی مشکلات آن در دست انجام است تا شرایط بهره‌برداری بهینه از ساختمان بیمارستان در کوتاه‌مدت فراهم شود.

وی افزود: برنامه بلندمدت دانشگاه احداث یک مرکز جدید و مناسب برای انتقال بیمارستان کودکان می‌باشد که مقرر گردیده تکمیل پروژه مرکز جامع سرطان با تغییر کاربری به عنوان بیمارستان کودکان ادامه یابد و در حال حاضر مطالعات و تهیه نقشه و اخذ مجوز‌های آن در دستور کار است.

تغییر کاربری مرکز جامع سرطان

رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان قم در پاسخ به این سوال که وضعیت مرکز جامع سرطان بیمارستان شهید بهشتی که از مطالبات مردم است در چه شرایطی است، اظهار کرد: با توجه به اینکه در پروژه‌های بیمارستانی خاتم و نور، بخش‌های مجهز استاندارد با ظرفیت متناسب با نیاز استان قم برای ارائه خدمات درمانی سرطان با تعرفه دولتی در نظر گرفته شده است و به زودی به چرخه درمان استان اضافه می‌شوند، لذا مقرر گردیده پروژه مرکز جامع سرطان به بیمارستان ۲۵۰ تختخوابی کودکان تغییر کاربری و تکمیل شود.

تجهیزات برق اضطراری

وی همچنین از تجهیز بیمارستان‌ها به برق اضطراری گفت: کلیه مراکز درمانی استان مجهز به دیزل ژنراتور تأمین برق اضطراری می‌باشند و تمهیدات لازم برای تأمین و ذخیره سوخت نیز انجام شده است تا مشکلی در زمان‌های قطع برق نداشته باشیم.

پیشرفت پروژه‌های عمرانی

رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم با تأکید بر پیشرفت فیزیکی پروژه‌های درمانی در حال ساخت بیان کرد: شاهد پیشرفت ۷۰ درصدی در خانه بهداشت روستای وسفونجرد، پیشرفت ۸۵ درصدی در مرکز بهداشت روستای فردو، پیشرفت ۱۵ درصدی در مرکز بهداشت حضرت بقیه‌الله، پیشرفت ۸۰ درصدی در بازسازی مرکز بهداشت کهک، پیشرفت ۹۵ درصدی در خانه بهداشت مادر (سینا)، پیشرفت ۹۷ درصدی در خانه بهداشت روستای باقرآباد و خانه بهداشت روستای فوجرد، پیشرفت ۲۵ درصدی در مرکز جامع سرطان و پیشرفت ۱۰ درصدی در خوابگاه پسران ۲ مجتمع پردیس بوده‌ایم.

اعتبارات و نقش خیرین

ابرازه با اشاره به میزان بودجه‌های عمرانی حوزه سلامت در قم که چه مقدار از آن از سوی دولت تأمین می‌شود و چقدر از آن توسط خیرین، عنوان کرد: در یک سال اخیر حدود ۸ میلیارد تومان بابت هزینه احداث پروژه‌های بهداشتی و درمانی مانند اورژانس جاده‌ای گرمسار، پایگاه سلامت میره‌ای، اورژانس EMCMC بلوار پیامبر اعظم و پایگاه سلامت مادر و پروژه‌های دیگری نیز مانند اورژانس جاده‌ای سلفچگان، پایگاه اورژانس شهری بعثت و پردیس دانشگاه، آماده‌سازی فضای نصب پت‌اسکن بیمارستان شهید بهشتی و... تعریف شده است که هماهنگی لازم با خیرین برای اجرای آن در حال پیگیری است.

سرانه تخت بیمارستانی و کمبود نیروی انسانی

وی با بیان آماری از سرانه تخت بیمارستانی در استان قم گفت: در حال حاضر سرانه تخت بیمارستانی در استان قم ۱.۳ به ازای هر هزار نفر جمعیت است که این رقم در مقایسه با میانگین کشوری که یک و هفت دهم است، کمتر است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان قم در پاسخ به این سوال که برآورد شما از کمبود تخت‌های بیمارستانی استان چقدر است و در صورت عدم جبران، این کمبود چه پیامد‌هایی برای جمعیت رو به رشد استان خواهد داشت، عنوان کرد: با توجه به ساخت و بهره‌برداری قریب‌الوقوع بیمارستان نور و خاتم، سرانه تخت قم به ۲.۷ دهم می‌رسد که عدد قابل قبول و بالاتر از میانگین کشوری است.

وی در خصوص کسری در حوزه نیروی انسانی درمانی، مانند پزشک متخصص، پرستار و تکنسین قم افزود: در حال حاضر با توجه به نزدیکی به پایتخت، منجر به مهاجرت کادر درمان از قم به تهران می‌شود که هم منجر به فعالیت برخی پزشکان تهران در مراکز درمانی قم است و هم فرصت و هم تهدید محسوب می‌شود. در کل استان کمبود خاصی در پزشکان متخصص نداریم و تقریباً در تمامی رشته‌های تخصصی، متخصص حضور دارد و فعال است.

توسعه خدمات درمانی در مناطق کم‌برخوردار

ابرازه در پایان با تأکید بر اقدامات در مناطقی مانند جعفرآباد یا کهک جهت توسعه دسترسی به خدمات درمانی صورت گرفته، اظهار کرد: ایجاد شبکه بهداشت و درمان جعفرآباد و تقویت نیروی انسانی و همچنین نوسازی برخی از واحد‌های ارائه خدمت و تجهیزات در شهرستان جعفرآباد، برنامه راه‌اندازی شبکه بهداشت و درمان کهک در سال ۱۴۰۴ و تقویت نیروی انسانی و همچنین نوسازی برخی از واحد‌های ارائه خدمت از جمله مسائل است.