سد معشوره؛ یک دهه انتظار برای وعده‌ای که محقق نشد

سد معشوره در اوایل دهه ۹۰ کلنگ‌زنی شد. مسئولان وقت وعده دادند این پروژه ظرف پنج سال تکمیل شود و به موتور محرک توسعه لرستان تبدیل گردد. این پروژه با هدف تأمین آب شرب، کشاورزی، صنعت، تولید انرژی برق‌آبی و کنترل سیلاب‌ها طراحی شده بود، اما امروز تنها حدود ۳۰ درصد از آن پیش رفته و در نیمه راه متوقف شده است.

عدم تخصیص اعتبار کافی و عدم مدیریت مناسب باعث شده است که پروژه سد معشوره به جایی برسد که در حال حاضر حتی برای تکمیل آن هیچ چشم‌انداز روشنی وجود ندارد.

مشکلات کشاورزی با اعتبارات قطره‌چکانی سد معشوره حل نمی‌شود

در ابتدا، برای این پروژه اعتباراتی در نظر گرفته شده بود، اما تخصیص‌های اندک و قطره‌چکانی اعتبارات، این طرح را عملاً به رکود کشانده است. متأسفانه، نبود مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی شفاف و مشخص نیز سبب شده میلیاردها تومان هزینه‌شده به نتیجه مطلوب نرسد.

پروژه‌ای که قرار بود افتخار ملی لرستان باشد، به کارگاهی نیمه‌کاره تبدیل شده است و اکنون به نمادی از وعده‌های محقق‌نشده در استان لرستان تبدیل گردیده است.

یکی از مشکلات عمده سد معشوره، تخصیص آب این پروژه است. تخصیص اولیه آب سد معشوره ۲۷۱ میلیون مترمکعب از رودخانه کشکان بود، اما در سال‌های اخیر، به دلیل شرایط آبی حوضه کرخه و مداخلات سیاسی، تخصیص آب این سد کاهش یافته است.

این تغییرات در تخصیص آب به پروژه، به‌شدت بر روند پیشرفت سد تأثیر گذاشته است و باعث شده است که این سد نتواند به‌طور کامل از ظرفیت‌های خود بهره‌برداری کند.

سد معشوره که قرار بود آب مورد نیاز کشاورزی هزاران هکتار از اراضی کشاورزی پایین‌دست را تأمین کند و موجب توسعه اقتصادی منطقه شود، در حال حاضر کشاورزان منطقه را با مشکلات فراوان مواجه کرده است. زمین‌های کشاورزی که قرار بود با بهره‌برداری از این سد جان تازه‌ای بگیرند، همچنان تشنه مانده‌اند و بسیاری از روستاها با چالش کم‌آبی و کاهش تولید مواجه‌اند. این شرایط علاوه بر لطمه به بخش کشاورزی، روند توسعه اقتصادی منطقه را نیز متوقف کرده است.

بسیاری از کشاورزان و روستاییان که چشم به سد معشوره داشتند، اکنون در وضعیت بحرانی قرار دارند و محصولاتی که پیش‌بینی می‌شد به‌واسطه آب سد رشد کنند، همچنان با کمبود منابع آبی روبه‌رو هستند.

سیل‌های فصلی یکی از تهدیدات جدی استان لرستان است. این استان به‌عنوان یکی از استان‌های سیلاب‌خیز کشور شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر بارها با سیلاب‌های شدیدی روبه‌رو شده است.

در سیل فروردین ۱۳۹۸، شهرستان پلدختر بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به همراه داشت و بخش زیادی از زیرساخت‌های استان تخریب شد. اگر سد معشوره تکمیل شده بود، می‌توانست نقشی مهم در کاهش این خسارت‌ها ایفا کند. علاوه بر کاهش خسارت‌های سیلاب، سد معشوره می‌توانست آب مورد نیاز کشاورزی و شرب هزاران نفر را تأمین کرده و به رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه کمک کند.

یکی دیگر از مشکلات این پروژه، نبود تخصیص‌های کافی از طرف دولت و نبود برنامه زمان‌بندی شفاف برای تکمیل پروژه است. پروژه‌های عمرانی در کشورمان اغلب با تأخیر مواجه می‌شوند و سد معشوره نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

وضعیت پیشرفت پروژه ۱۰ ساله

اگرچه شاهرخی استاندار لرستان در سخنانی اعلام کرده است که برنامه زمان‌بندی برای تکمیل این سد سه سال است، اما هنوز تخصیص اعتبار کافی برای اتمام پروژه وجود ندارد. از سوی دیگر، تخصیص اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومانی برای تکمیل سد در سال ۱۴۰۴ نیز به‌تنهایی نمی‌تواند راه‌حل کافی برای تکمیل پروژه باشد.

بیشتر بخوانید:

تأمین منابع مالی سد معشوره در بودجه ۱۴۰۴

در همین راستا، سمانه حسن‌پور رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان اعلام کرده که «مجوز ماده ۲۳ سد معشوره صادر شد»، که امیدها را برای تسریع در تکمیل پروژه و احداث زیرساخت‌های مرتبط با آن افزایش می‌دهد.

پروژه سد معشوره همچنان به‌طور کامل تکمیل نشده و هیچ چشم‌انداز روشنی از زمان اتمام آن وجود ندارد. در کنار این، تخصیص آب برای سد معشوره در سال ۱۴۰۰ به ۱۸۵ میلیون مترمکعب کاهش یافت که تأثیر زیادی بر پیشرفت این پروژه داشته است. علی‌رغم این مشکلات، امید به تکمیل سد و بهره‌برداری از آن با تخصیص اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومانی و پیگیری‌های مسئولان همچنان باقی است.

انتظار افکار عمومی از مسئولان، ارائه برنامه زمان‌بندی شفاف و تخصیص اعتبارات کافی برای تکمیل این طرح است. مردم لرستان دیگر تاب پروژه‌های نیمه‌تمام و وعده‌های تکراری را ندارند. این استان به‌شدت به پروژه‌هایی مانند سد معشوره نیاز دارد تا بتواند از ظرفیت‌های طبیعی خود بهره‌برداری کند و روند توسعه اقتصادی خود را تسریع ببخشد. در غیر این صورت، استان لرستان در مواجهه با بحران کم‌آبی، سیلاب‌ها و مشکلات کشاورزی، عملاً از مسیر توسعه خارج خواهد شد.

سد معشوره باید از بلاتکلیفی خارج شود

تکمیل این سد نه‌تنها به نفع کشاورزان و مردم لرستان است، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک الگو برای پروژه‌های مشابه در دیگر استان‌ها مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به اهمیت این پروژه در تأمین آب و کنترل سیلاب‌ها، ضروری است که مسئولان با برنامه‌ریزی دقیق و تخصیص اعتبارات کافی، این پروژه را به سرانجام برسانند و مردم لرستان را از مشکلات و بلاتکلیفی‌های موجود نجات دهند.