جعفریان: در زمینه علمی تاکنون تنها از خود تمجید کرده ایم

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، حجت الاسلام رسول جعفریان عصر امروز در هفتمین نشست از دومین سلسله نشست های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با محوریت «نقد غرب و ارزیابی میراث تاریخی تمدنی اسلام و ایران» به مفهوم علم در تمدن اسلامی و نقش آن در پیشرفت و توقف‌ها پرداخت.

 

جعفریان در این نشست با تبیین حوزه های مختلف انحطاط تمدن اسلامی گفت: این مبحث در دو حوزه یکی حوزه علم و فرهنگ، تولید و گردش علم و دیگری حوزه تمدنی و عوامل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرد.

 

وی افزود: بین این دو دسته و مقایسه تقدم و تاخرشان بسیار بحث شده است که ما در اینجا به بحث پیرامون حوزه اول می پردازیم و مبحث تاریخ و فلسفه علم را کاملا منقطع کرده و کنار می گذاریم. حوزه دوم مبحثی است که بیشتر اهل سیاست به بحث پیرامون آن می پردازند.

 

جعفریان گفت: آنچه ما تا کنون در حوزه علم بدان پرداخته‌ایم نه تنها آسیب‌شناسی نبوده بلکه صرفا تعریف و تمجید از خود بوده است.

 

این پژوهشگر تاریخ اسلام افزود: در قرآن 750 بار به مشتقات علم اشاره شده است که این به نشانه تمجید از علم در اسلام و قرآن است.

 

 

وی گفت: ما در قرن چهار و پنج در علم جغرافیا رشد بسیاری کردیم، اما مجموعه اختراعات نجومی ما به اندازه یک تلسکوپ هم نیست و با آنکه در آن زمان عینک اختراع شده بود اما با استفاده از آن به فکر ساخت تلسکوپ نبودیم.

 

وی افزود: ما باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا یک مجموعه عوامل مانع از رشد علمی ما شده است؟ چرا انقلاب علمی اتفاق نیفتاد؟ ما چرا سر یکسری خرافاتمان ایستاده‌ایم.

 

رئیس سابق کتابخانه مجلس با معرفی و نقد و بررسی کتاب «عجایب المخلوقات» بیان کرد: این کتاب از دسته کتب چند دانشی‌ها «دایره‌المعارف» نوشته محمدبن محمود بن احمد طوسی (از اخباریون) است. این کتاب به بیان عجایب مخلوقات به نقل از افراد مختلف می‌پردازد که در مواردی با پیگیری بیشتر به خرافه و دروغ‌ بودن آن پی می‌بریم.

 

وی گفت: نویسنده بخش‌های از این کتاب را به قرآن و بخش‌ها را به اخبار و بخش‌های را به احادیث اطلاق می‌کند.

 

این استاد تاریخ اسلام با اشاره به سفرنامه مکه یکی از شیوخ اصفهان گفت: این شیخ در راه سفر به مکه، از کشورهای مختلف عبور می‌کند و در آنجا با ساخته‌های جدید دست بشر از قبیل کشتی، قطار، دوچرخه و... مواجه می‌شود و با مشاهده این عجایب در کشمکش‌های با خود در پاسخ به این تردید که پیشرفت‌های بلاد کفر بهتر است یا سرزمین خودش با وجود همه عقب‌ماندگی‌ها؟ کشورش را انتخاب می‌کند و تنها یک توجیه می‌آورد که دو رکعت نماز خالصی که در سرزمینی می‌خواند بهتر است. به جای آنکه بخواهد در کشورش همراه با انگاره‌های دینی به پیشرفت هم برسد.

 

وی افزود: ما همچنان با افرادی مواجه می‌شویم که بر اثرات علم نجوم در امور زندگی معتقد هستند. بعضا آقا به خانه زنگ می‌زند و می‌پرسند آیا الان زمان مناسبی برای انجام فلان کار هست؟ و یا لباس نو را در زمانی که قمر در عقرب هست نمی‌پوشند و از این قبیل اعتقادات.