در تربیت فرزندان خود منتظر معجزه نباشید

گروه اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- زینب صارم؛ آغاز ماه مهر و راهی شدن کودکان به سوی مدرسه برای فراگیری علم و دانش سبب داغ شدن مباحث تربیتی و آموزشی کودکان می شود.

از جمله حقوق خردسالان که در احادیث امام سجاد (ع) به آن اشاره شده است پرورش و آموزش ایشان است. یادگیری و آموزش در اسلام از جمله مباحثی است که بسیار به آن توجه شده، تا آن جا که می توان ادعا کرد که یکی از شئون زندگی فرد مسلمان یادگیری علم و دانش است.

کسب علم و دانش در تمام احوال و زمان‌ها بر فرد مومن واجب است؛ اما آنچه بسیار به آن تاکید شده است علم آموزی به کودکان و نوجوانان است؛ چراکه در اسلام نوع نگاه به این طبقه سنی بسیار ارزشمند است؛ بدان معنا که یاد دادن ایمان در کودکی و نوجوانی سبب می شود تا ایمان با گوشت و پوست آنان آمیخته شود و جوان بسان زمین بایری می ماند که بهترین دانه، برای بارور کردن آن، علم دین به معنای یادگیری قرآن و علم اهل بیت است. (1)

اما گذشته از آن که یادگیری و آموزش برای کودکان و نوجوانان بسیار با اهمیت است، نباید از این نکته غافل ماند که یادگیری برای بزرگسالان نیز بسیار مهم و حایز اهمیت است، اما متاسفانه روند روزمرگی در زندگی مادران و پدران به گونه ای است که فرصت کافی برای یادگیری و آموزش وجود ندارد و باز متاسفانه نسل گذشته نه تنها از پرورش و بارور کردن خود باز می ماند، بلکه توانایی ارتباط گرفتن با جوان و نوجوان خود را از دست می دهد.

آغاز ماه مهر در میان ما شروع سال تحصیلی است و از آن به بهار علم و دانش تعبیر می شود؛ اما شروع یادگیری برای مادران و پدران از چه زمانی اتفاق می افتد؟

مادران با راهی کردن فرزندان به سمت مدرسه آیا فرصتی را برای یادگیری و آموختن خویش اختصاص می دهند؟ همچنین این سوال درباره پدرانی که هر روز با مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم میکنند نیز مطرح است؟

آیا والدین ما نسبت به یادگیری و آموختن خویش نیز حساس هستند؟ و برای آن برنامه ریزی خاصی را تعبیه کرده اند؟

پیامبر اکرم(ص) می فرماید:«دانش را بیاموزید که یادگیرى آن خیر؛ و گفت و شنودش حمد و ثناى الهى، و تحقیق در آن جهاد است، و آموزش‏ به جاهل صدقه است؛ و نشرش سبب نزدیکى به خداست، زیرا دانش راهنماى حلال و حرام بوده و طالب خود را به بهشت مى‏برد، و همچنین همدم تنهائى؛ و دوستى است به وقت دورى از خانه و کاشانه؛ و راهنمائى در خوشبختى؛ و اسلحه‏اى بر علیه دشمنان، و زیب و زیور دوستان. خداوند به جهت دانش مردمى را رفعت بخشیده و در اعمال شایسته الگوئى جهت پیروى قرار داد. کارهاشان مورد توجّه؛ و آثارشان مورد بینش و راهنماست.

فرشتگان خواهان دوستى با ایشانند، زیرا دانش؛ هستى و زندگى‌بخش دلها و روشنائى دیدگان از نابینائى؛ و نیروى بدنها از سستى است. اطاعت از خدا و شناخت و اقرار به یکتائى او، صله رحم، شناختن حلال و حرام؛ همه و همه در سایه دانش انجام شود، و دانش پیشواى خرد است.»(2)

واقعیت آن است که والدین نیز باید همواره به کسب علم و معرفت توجه داشته باشند و هم زمان با آنکه فرزندان خود را برای یادگیری و آموختن تشویق می‌کنند خود نیز به علم آموزی روی بیاورند. هرچند که استفاده از رسانه‌های جمعی مانند رادیو و تلویزیون در بالا بردن سطح آگاهی والدین تاثیر بسزایی دارد، اما فرهنگ علم آموزی و جستجوگری برای یافتن حقیقت و تعقل کردن باید تا آنجا در والدین جدی و با اهمیت باشد که خود آنان به دنبال کسب علم از عالمان و کتب دینی باشند.

تربیت فرزندان مومن و خردمند توسط والدین بدون دانش امری بعید و به دور از واقعیت است؛ بنابراین مادران و پداران نباید در امر تربیت فرزندان خویش منتظر معجزه یا مدد الهی باشند، بلکه باید همت خود را صرف رجوع به کتب حدیثی و یادگیری دانش بنمایند تا هم خویشتن را از فتنه های آخر الزمان ایمن نگه دارند و هم با علم خویش مانند دژی محکم از فرزندان خود محافظت کنند. 

پی نوشت‌ها:

(1) امالی صدوق؛ترجمه کمره ای ص 375

(2) تحف العقول ترجمه جعفری ص34