کمبود پرستار؛ گره کوری که هنوز باز نشده است / پرستاران بی‌پرستار

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»- مرضیه آزادی؛ در اتاق باز می شود و او با چهره ای خسته به سراغ بیمار می آید، سرم بیمار تخت شماره 4 را عوض می کند و بدون این که حرفی بزند داروهای بیمار تخت روبرو را می دهد.

او که باید مرهم درد روحی بیماران هم باشد گویا خودش نیاز به تیمار روحی دارد. وقتی به او خسته نباشید می گویم؛ سری بالا می آورد و با لبخندی جوابم را می دهد. وقتی می گوید که از 7 صبح تا 7 شب در این بخش پرستار 12بیمار بستری شده است و باید مثل پروانه دور آنها بچرخد و بعد از آن هم به یکی دو بیمار در منازل سر بزند و آنها را تیمار کند و ساعت 10شب به خانه برسد، می فهمم که علت خستگی روحی و افسردگی چهره او چیست؟

رفع کمبود نیروی انسانی، اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و تعدیل کارانه‌های پرستاری، قانون ارتقاء بهره‌وری بالینی، کاهش ساعت کاری و پرداخت اضافه کار و جذب نیرو‌های متخصص از مهم‌ترین طرح‌های تصویب شده در مجلس است که می تواند مشکلاتی را که در حال حاضر پرستاران با آن مواجهند را برطرف کند.

علی انصاری، رئیس دانشکده پرستاری و مامایی و پیراپزشکی دانشکده علوم پزشکی رفسنجان معتقد است که اگر این قوانین بدرستی انجام شود، دیگر پرستاران شکایتی نخواهند داشت

کشور ما با حدود 70 میلیون نفر جمعیت، دارای 110 هزار تخت بیمارستانی و 77 هزار پزشک در بخش بهداشت و درمان است. بر اساس استانداردهای پرستاری باید در ازای هر یک تخت، یک و نیم تا دو نفر پرستار یا به ازای هر 1000 نفر از جمعیت، سه پرستار و به ازای هر پزشک سه پرستار داشته باشیم.

این در حالی است که در حال حاضر ما 210 هزار نیروی پرستار داریم که تا رسیدن به حداقل استاندارد فاصله زیادی هست.

گسترش اضطراب و افسردگی در بین پرستاران به ضرر مردم و بهداشت و درمان جامعه است؛ چون دقت کار پایین می آید و به دلیل خستگی، فشار کار و کمبود نیرو کیفیت خدمات نیز کاهش پیدا می کند.

علی انصاری تصریح می کند: پرستاران به دلیل نبود امنیت شغلی، نداشتن حقوق و مزایای کافی، مواجهه با بیماران آلوده به ایدز، ساعات کار طولانی و بی توجهی مسئولان، به مرور سلامت روحی و روانی خود را از دست می دهند و به همین جهت تاکید می کنم که با دادن امکانات و فراهم کردن شرایط بهتر، باید فرسودگی پرستاران را کم کنند.

مرگ و بیماری تلخ ترین رخدادهای زندگی بشر است که پرستاران همواره با آن مواجهند، فشار وارده به پرستاران به دلیل شدت زیاد کار و معمولاً یکی دو شب بیداری مستمر، موجب فرسایش بیش از حد آنها می شود. مسلماً پرستاران با علاقه این شغل را انتخاب کرده اند، اما این علاقه آنها بعد از مدتی از آنها یک فرد افسرده می سازد.

رئیس دانشکده پرستاری و مامایی و پیراپزشکی دانشکده علوم پزشکی رفسنجان اظهار می دارد که تعداد پرستاران با نیاز بیمارستان‌ها متناسب نیست و این مشکلی است که انگار در ایران راه حلی برای آن وجود ندارد.

10 بیمار، 12 بیمار و گاهی 15 بیمار را یک پرستار مراقبت می کند، تزریق آمپول، سرم و دادن قرص و کپسول به بیمارانی با مشکلاتی متفاوت از دشواری های کار پرستاری است.

30 سالی هست که کشور ما با کمبود پرستار مواجه است، البته برهه هایی این مشکل کمرنگ شده، اما هیچ گاه رنگ نباخته است.

انصاری با اشاره به تعداد پرستاران و نیاز بیمارستان‌ها می گوید: اگر بخواهیم به جامعه سالمی دسترسی پیدا کنیم و بیماران از مراقبت‌های بهتری برخوردار باشند،‌ باید هزینه کنیم.

وی می افزاید: باید تعداد پرستاران در بخش‌ها متناسب با تعداد تخت‌ها افزایش پیدا کند، قطعاً این اقدام هزینه‌بر است و وزارت بهداشت باید تعداد پرستارانی را که به کار می‌گیرد، افزایش دهد، این یک واقعیت انکارناپذیر است که باید حتماً عملی شود.

بحث اصلی روی بودجه و مسائل مالی است. اگر بخواهند تعداد بیشتری پرستار جذب کنند باید بیشتر هزینه کنند، اما هر سال میزان بودجه ای که به بخش پرستاری اختصاص داده می شود، کمتر و کمتر می شود.

انصاری معتقد است که باید به وضعیت پرستاران رسیدگی شود و باید بودجه با تعداد بیماران متناسب باشد و دولت به هر طریقی که صلاح می‌داند این بودجه را تامین کند.

محمدعلی چراغی، رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز معتقد است که کشور بشدت با کمبود پرستار مواجه است و از استانداردهای تعداد پرستار برای هر بیمار بسیار فاصله داریم.

او می گوید: آموزش های نظری ما خیلی خوب است، ولی آموزش های مهارتی نیاز به ارتقا دارد.

وی می افزاید: بیماران از پرستاران توقع دارند و پزشکان معتقدند که دستورات پزشکی آنها بدرستی اجرا نمی شود، اما کسی از دید یک پرستار به موضوع نگاه نمی کند.

آموزش پرستاران را نباید نادیده گرفت

مشکل دیگری که در جامعه پرستاری هست و لازم است که هر چه سریع‌تر به آن رسیدگی شود، فاصله بین آموزش و درمان است. خیلی از مباحث آموزشی به‌روز از طریق دانشکده‌ها به دانشجو داده می‌شود، ولی زمانی که دانشجو وارد بیمارستان‌ها می‌شود و در روتین بیمارستان‌ها قرار می گیرد، تمام دانسته های پرستاری خود را از یاد می برد.

رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است که چندین سال است بر روی آموزش مهارتی پرستاران کار می شود، اما این اقدام زمانی نتیجه می دهد که وزارت بهداشت و درمان بودجه کافی به این بخش بدهد.

وی می گوید: آموزش ضمن خدمت و آموزش مداوم پرستاران قسمت مجزا در وزاتخانه دارد، ولی با کمبود پرستاران و کار زیاد آنها، انجام برنامه های آموزشی ضمن خدمت به سختی انجام می شود.

آموزش ضمن خدمت و آموزش مداوم را تمام پرستاران باید بگذرانند و هر فردی که در سیستم درمان قرار می گیرد، تحت یک فرایندی است به عنوان فرآیند ارزشیابی سالیانه نیروی انسانی و نمره ای را باید از آن کسب کند، اما همین آموزش به یکی از دغدغه های پرستاران تبدیل شده است.