ماتریس ناهمگونی که ایران را از «فضا» به «زمین» می‌‌‎آورد‌

به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، اخیرا در رسانه‌ها اخبار متناقضی در خصوص سازمان فضایی و قانون‌مند بودن آن منتشر شده است و در این راستا محمدحسین ذوالفقار طراح طرح ملی ارتقای سازمان فضایی که این طرح به نام او به ثبت رسیده است. یادداشتی را در اختیار «خبرگزاری دانشجو» قرار داده است که به تحلیل این موضوع پرداخته است.

متن این یادداشت به شرح ذیل است:

پس از استقرار دولت تدبیر و امید شاهد اضهار نظر مسئولین وزارت ارتباطات در خصوص تغییر جایگاه سازمان فضایی و بازگشت آن به وزارت ارتباطات بوده‌ایم. درپی این اظهارنظرها کمیته‌ای به سرپرستی مهندس ترکان شکل می‌گیرد که وظیفه آن بررسی جایگاه سازمان فضایی کشور بوده است. پس از بررسی‌های این کمیته تصمیم گرفته شد که سازمان فضایی به صورت متمرکز زیر نظر معاونت اجرایی ریاست محترم جمهور قرار گیرد.

پس از کش وقوس‌های فراوان و تاکید بر یکپارچگی سازمان فضایی ایران و تایید این مهم توسط کمیته بررسی وضعیت سازمان فضایی که به صورت موشکافانه این مسئله را بررسی کرده بودند. مسئولین بارها تاکید بر حفظ استقلال، یکپارچگی و قانونی بودن انسجام سازمان فضایی تحت تدابیر مقام معظم رهبری توسط شورای عالی اداری را داشته‌اند.

در ادامه و به یکباره شاهد چرخش موضع مسئولین در رسانه‌ها بودیم که عنوان کردند: سازمان فضایی به صورت یکپارچه زیرنظر ریاست جمهوری باقی خواهد ماند اما محتوی ساختار تغییر خواهد کرد.

پس از طی این مراحل به یک‌باره خبری در خبرگزاری‌های رسمی منتشرشد با مضمون تغییر ساختار سازمان فضایی که در ساختار جدید سازمان فضایی زیر نظر وزارت ارتباطات قرار خواهد گرفت و پژوهشکده فضانوردی باعنوان پژوهشگاه هوافضای سابق در ترکیب وزارت علوم قرار می‌گرفت و در تحلیل چرایی این موضوع منتقدین ۴ مبحث را مطرح می‌کنند:

1. غیرقانونی بودن انتقال سازمان فضایی کشور در دولت قبل و با ایده رئیس دفتر رئیس جمهور: در پاسخ این انتقاد باید گفت اگر این کار غیر قانونی بوده است پس چرا منتقدین محترم پس ازگذشت یک سال ونیم به غیرقانونی بودن آن پی برده‌اند؟ و سوال دیگری که وجود دارد این است که آیا رئیس دفتر رئیس جمهور طراح طرح ارتقای سازمان فضایی بوده‌اند؟ در پاسخ باید گفت این طرح به نام اینجانب به ثبت رسمی رسیده است و در راستای این ادعا پرونده‌ای در دستگاه قضایی در حال رسیدگی است و این طرح تاییدیه کارشناسی وزارت دفاع را دارد:

پس اشاره کردن به نقش آقای مشایی در این طرح دلیل موجهی برای غیرکارشناسی بودن طرح ملی ارتقای سازمان فضایی نیست که برخی از منتقدین درباره آن مطالبی را منتشر کرده‌اند و این درحالی است که به استناد اضهارات مطرح شده در سایت رسمی پژوهشگاه فضایی طی بازدید مسئولین فضایی کشورهای مختلف از تشکیلات سازمان، بر الگوبرداری از آن  تاکیدشده است.

2. دومین انتقادی که به ساختار سازمان فضایی صورت می‌گیرد و در روزنامه ایران هم مطرح شد اشاره دارد به سواستفاده‌ها و مدیریت ناتوان این سازمان و نهایتا «پیگیری‌های وزارت اطلاعات در راستای پرونده‌های خاص در این سازمان!» در پاسخ این انتقاد نیز باید گفت بارها کارشناسان محترم فضایی انتقاد و گزارشات متعددی را در راستای اصلاح مدیریت سازمان خدمت دولت ارائه کرده‌اند که می‌بایست اصلاحات لازم در این راستا صورت پذیرد. همچنین بنده بارها موضوع استفاده بدون مجوز طرح ثبت شده بنده و عدم کارایی فعلی سازمان فضایی را به اطلاع معاونت اجرایی ریاست جمهوری رسانده‌ام و تنها جوابی که دریافت کرده‌ام آن بود که به بنده گفته شد: از دستگاه قضایی مسئله را پیگیر باشم و این در حالی است که دولت محترم در شعار‌های انتخاباتی خویش تاکید داشته‌اند که حتما حق مردم ایران به آنها داده خواهدشد و مراجعه به دستگاه قضایی بارها مورد نکوهش قرار گرفته بود.

3. انتقاد دیگری که منتقدین  به سازمان وارد می‌کنند این است که گفته می‌شود در ساختار کنونی سازمان فضایی کشور عملکرد ستادی با اجرایی ادغام شده است این در حالی است که با انتقال سازمان فضایی به وزارت ارتباطات چون پژوهشکده سامانه‌های ماهواره همراه با تشکیلات سازمان به وزارت‌خانه مذکور انتقال می‌یابد باز هم عملکرد ستادی سازمان و اجرایی آن باهم خواهند بود و این تغییرات راهگشا نیست.

4. مسئله دیگری که در خصوص این سازمان وجود دارد جوابیه معاونت محترم اجرایی ریاست جمهوری در رسانه‌ها است که اعلام کرده‌اند پژوهشگاه فضایی به صورت منسجم زیر نظرسازمان فضایی در وزارت ارتباطات خواهد بود. سوالی که وجود دارد این است که آیا این پژوهشگاه فقط ماموریت ماهواره‌ها را دنبال خواهد کرد؟ یا مثل ساختار کنونی پژوهشکده‌های فضانوردی، ماهواره، انرژی و رانشگرهای فضایی را هم به همراه خواهد داشت؟ چرا که که در صورت انتقال پژوهشکده فضانوردی به وزارت علوم با عنوان پژوهشگاه هوافضا، یک پژوهشگاه دیگر زیر نظر وزارت علوم به موازات پژوهشگاه فضایی وزارت ارتباطات شکل خواهد گرفت که خود این مسئله باعث فربه شدن مجموعه  فضایی کشور می‌شود.

همچنین اگر هم پژوهشگاه فضایی در وزارت ارتباطات ادغام شود، آیا ماموریت پژوهشکده فضانوردی در راستای اعزام موجود زنده به فضا در چارچوب اختیارات این وزارت‌خانه قرار می‌گیرد؟ با توجه به توضیحات ارائه شده پیشنهاد می‌شود سازمان فضایی کشور مستقیما زیر نظر ریاست محترم جمهور قرار گرفته و یک پژوهشگاه مادر در قالب پژوهشکده‌ها هدایت و راهبری پروژه‌های فضایی را عهده‌دار شود. تا پس از تثبیت فناوری فضایی با قابلیت اطمینان مورد قبول در کشور  پژوهشگاه زیستی و غیر زیستی یکی با کاربری طراحی و ساخت ماهواره‌ها و خدمات فضایی و دیگری باکاربری محموله‌های زیستی حامل موجود زنده وانسان به فضا شکل بگیرد، تا زمینه ورود بخش خصوصی به فناوری فضایی فراهم شود و مرکزملی فضایی ایران زیرنظر معاونت محترم علمی ریاست جمهوری میتواند سیاستگذاری در پروژه‌های فضایی را برعهده گرفته و با نظارت دقیق در روابط کارفرماها و پیمانکاران پروژه‌های فضایی زمینه سلامت اجرای صحیح این طرح‌ها را فراهم آورد.

فلذا تفکیک سازمان فضایی در شرایط فعلی نیاز آن را که تغییر و پایش مدیریت این ارگان است برآورده نمی‌سازد و باتبدیل شدن مجموعه فضایی کشور به یک ساختار ماتریسی ناهمگون سرعت اجرای طرح‌ها به شدت پایین خواهد آمد.

در پایان بنده از مسئولین و کارشناسان فضایی تقاضای مناظره در این خصوص را دارم.