تکرار تجربه زودبازده‌ها در طرح خروج از رکود
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه حامی دولت دنیای اقتصاد از شکست طرح خروج از رکود خبر داده است: اجرای طرح رونق تولید که با هدف تزریق 16 هزار میلیارد تومان منابع مالی به بنگاه‌های مشکل‌دار کلید خورد، به‌نظر در مسیر تکرار تجربه طرح شکست‌خورده بنگاه‌های زودبازده است. آسیب‌شناسی طرح در زمان اجرا علاوه بر اختلال در تشخیص بنگاه‌های مشکل‌دار و توزیع منابع دارای سه انحراف است.
با وجود اینکه این طرح قرار بود با هدف فعال کردن 7500 بنگاه مشکل‌دار اجرا شود، اما مطابق آمار تاکنون بیش از 15 هزار بنگاه از این تسهیلات استفاده کرده‌اند که تفاوت فاحشی با هدف‌گذاری اولیه دارد. این اختلاف بالا می‌تواند ناشی از تخمین غیردقیق متولیان امر از تعداد بنگاه‌های نیازمند از یکسو و تغییر تعریف این بنگاه‌ها در طول زمان اجرای طرح، از سوی دیگر باشد. در عین حال، هر چند تعداد بنگاه‌های دریافت‌کننده تسهیلات دو برابر شده، اما مقدار تسهیلات اعطایی هنوز به سقف تعیین‌شده نرسیده است.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد «حرکت منابع به سمت بنگاه‌های متروکه»، «تهاتر وام با بدهی‌های معوق بنگاه‌ها» و «نبود اعتبارسنجی در مسیر اعطای تسهیلات» سه انحرافی است که در مسیر اجرای این طرح دیده شده است. به‌عقیده کارشناسان، دولت به جای تزریق مستقیم پول که روشی انحراف‌زا است، باید از ابزارهای شفاف برای کمک به تولید استفاده کند. این کمک‌ها می‌تواند از طریق تخفیف‌های مالیاتی، تعدیل نرخ‌های بیمه و... باشد...
انتقادات فعالان اقتصادی از نحوه تخصیص تسهیلات 16 هزار میلیارد تومانی به واحدهای مولد(طرح رونق) موجب شد جلسه اخیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی نیز به این موضوع اختصاص یابد و وزیر اقتصاد، برای حل مشکلات مربوط به طرح رونق تولید و پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های کوچک پیشنهاد تشکیل کارگروهی متشکل از بخش دولتی و بخش‌خصوصی (وزارت اقتصاد و شورای گفت‌وگو) را ارائه بدهد تا با تشکیل این کارگروه مشکلات در آنجا مطرح و راه‌حل پیشنهاد شود. در این نشست کارشناسان حاضر به برخی از مشکلات مطروحه در گزارش تحلیلی پیش‌رو صحه گذاشتند...
از سوی دیگر، در ابتدا قرار بود بنگاه‌های مولد بخش صنعت در این طرح مشارکت داده شوند، اما در ادامه مسیر بنگاه‌های بخش کشاورزی نیز مشمول دریافت این طرح شدند. جالب آنکه بیشترین اعتراض درخصوص این تسهیلات از سوی فعالان بخش صنعتی بوده که معتقدند این تسهیلات تاثیری بر شرایط نابسامان این بخش نداشته است، اما در این میان کارشناسان اقتصادی به این موضوع اذعان دارند که در توزیع منابع، اختلال ایجاد شده است.
سقف اندک تسهیلات در نظر گرفته شده برای واحدهای کشاورزی می‌تواند تعداد بیشتری از بنگاه‌های این بخش را منتفع کند از این‌رو در نمایش عملکرد مجریان طرح، تاثیری مثبت‌تر خواهد داشت؛ بنابراین با توجه به اینکه بخش صنعت نیازمند به تسهیلات بیشتر است، از این قافله عقب مانده و نتوانسته آن‌طور که انتظار می‌رفت از این طرح استفاده کند. به همین دلیل نیز صنعتگران تاکنون در چند جلسه درخصوص تخصیص این تسهیلات انتقاد کرده‌اند.
آنچه برخی از صنعتگران درخصوص عملکرد مجریان طرح رونق مطرح می‌کنند حکایت از سه انحراف دارد. نخست اینکه قرار بود این تسهیلات به بنگاه‌های مولد و در حال فعالیت داده شود در حالی که برخی از فعالان اقتصادی می‌گویند این منابع شامل بنگاه‌های متروکه نیز شده است. از این رو زنگ خطر تکرار تجربه طرح شکست خورده بنگاه‌های زودبازده به صدا درآمده است. البته مجریان طرح رونق اعتقاد دارند نظارت کافی در این طرح اعمال خواهد شد و تجربه تلخ گذشته تکرار نمی‌شود.
دوم اینکه بخشی از این تسهیلات با بدهی معوق بنگاه‌ها از سوی بانک‌ها تهاتر می‌شود و پول جدیدی را وارد چرخه تولید نمی‌کند. در واقع افزایش سرمایه در گردش به منظور توسعه فعالیت تولیدی صورت نمی‌گیرد. بلکه بانک‌ها با توافقاتی که با مشتریان متقاضی دارند، تسهیلات تخصیص داده شده را به‌جای بدهی‌های معوق خود در نظر گرفته و عملا پرداختی صورت نمی‌گیرد. در نهایت اینکه نبود اعتبارسنجی مناسب و کارشناسی نادرست بنگاه‌های مشکل‌دار موجب شده تا بخشی از منابع نیز به جای احیای بنگاه‌های مولد به سمت بنگاه‌هایی برود که تنها ورشکستگی آنها را به تاخیر می‌اندازد.
حال آنکه با توجه به انحرافاتی که در تخصیص این منابع ایجاد شده و امکان دارد در آینده نیز بیشتر شود، پیشنهادهایی هم از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح می‌شود. به عقیده آنها بهتر است دولت به جای تزریق مستقیم پول که روشی انحراف زا است، از ابزارهای شفاف برای کمک به تولید استفاده کند. این کمک می‌تواند از طریق تخفیف‌های مالیاتی، تعدیل نرخ‌های بیمه و تخفیف در برخی عوارض وضع شده باشد. استفاده از این ابزارها می‌تواند جامعه هدف را منتفع کند.