قوانین ما همچنان با عدالت جنسیتی فاصله دارد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، حجةالاسلام رضا غلامی در واحد خواهران دانشگاه امام صادق‌(ع) در رابطه با زن و خانواده در آیینه عقلانیت اسلامی اظهار‌ کرد: هر چند تایید می‌کنید که ارائه چنین بحثی در یک جلسه، فقط در حد مقدمه چینی است ولی تلاش می‌کنم در فرصتی که در اختیار دارم تیتروار به بعضی از مهمترین مسائل مرتبط با این بحث بپردازم.

وی افزود: در عقلانیت اسلامی، زن و مرد از جهت روحی و استعداد رشد و کمال کاملاً مساویند. نخستین مطلب این است که در عقلانیت اسلامی، زن و مرد از جهت روحی و به تبع آن، از نظر منزلت انسانی هیچ تفاوتی با هم ندارند به عبارت دیگر زن و مرد علی السویه از استعداد دست‌یابی به رفیع‌ترین سطح رشد و تعالی و رسیدن به مقام خلیفة الهی برخوردارند و آنچه به عنوان تفاوت جنسیتی میان زن و مرد مطرح است به عالم طبیعی و فیزیکی و اقتضائات آن ربط دارد.

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا گفت: این مسئله قواعدی را هم در زمینه زیست فردی و اجتماعی زن و مرد بوجود می‌آورد. این مطلب به عنوان اصل در مبحث ما جزو برجستگی‌های تعالیم قدسی اسلام است و جا دارد با رویکردهای جدیدتر و جذاب‌تر روی آن کار شود.

* تساوی جنسیتی با انگیزه نهادینه‌سازی ظلم علیه زنان مطرح می‌شود

حجةالاسلام غلامی ادامه داد:‌ در اینجا لازم است این مطلب را صراحتاً عرض کنم که در این عالم، وضع قوانین جنسیتی برای زن و مرد اجتناب ناپذیر است. صحبت کردن از تساوی جنسیتی بیش از این که با انگیزه خدمت به زنان مطرح شود با هدف نهادینه کردن ظلم و ستم علیه زنان مطرح می‌شود در واقع حامیان تساوی جنسیتی به دنبال تحمیل امور و تحمیل نوعی از سبک زندگی به زن هستند که با طبیعت او که مبتنی بر نظام احسن است سازگاری ندارد و زن را نه فقط دچار رنج می‌کند بلکه آن را از بخش مهمی از استعدادهایش دور می‌سازد.

* عقلانیت اسلامی قاطعانه مدافع عدالت جنسیتی است

وی بیان کرد: در نقطه مقابل، اسلام مروج و مدافع عدالت جنسیتی است. عدالت جنسیتی یعنی احترام به استعدادها و به تبع آن به حقوق اختصاصی زن در عرصه‌های گوناگون و تلاش برای احقاق این حقوق. از نظر ما عدالت جنسیتی، بهترین و کارآمدترین نسخه برای پایان دادن به مظالم مختلفی است که زنان در جهان با آن روبرو بوده و همچنان بیش از گذشته با آن مواجه هستند.

* غرب به دنبال سلب آزادی از زنان و یکدست سازی آنان است

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا گفت:‌ اگر به شرایط امروز عالم دقت کنید، فرهنگ و سبک زندگی غربی ضمن گرفتن آزادی انتخاب از زنان به دنبال حذف تنوع و تکثر واقعی و یکدست‌سازی زنان در دنیا متناسب با اهداف نظام سرمایه‌داری است. یعنی قالبی را برای زنان طراحی کرده اند و می‌خواهند با فریب یا اجبار همه را وارد این قالب کنند. اینکه امروز می‌گوییم سبک زندگی غربی به دنبال مسخ انسان و قطع ارتباط آدمی با گوهر وجودی و مسیر کمال وجودی‌اش می‌باشد، یک حقیقت است. انسان در عالم غربی چیزی جز چرخ‌دنده‌ای برای دستگاه سرمایه‌داری و رفع عطش ثروتمندان و مستکبرین عالم به قدرت و شهوت نیست و این جزو مصائب بزرگ جهان کنونی است.

* باید با بردگی زنان در شرکت‌های اقتصادی مبارزه کرد

حجةالاسلام غلامی عنوان کرد: در عقلانیت اسلامی زن ابزار پول‌سازی و منفعت طلبی نیست و کسی حق ندارد با برهنه‌سازی زن به اسم آزادی او را به برده شرکت‌های اقتصادی تبدیل کند. جای تاسف است که امروز در کشور ما جریان غرب‌زده مجددا استفاده ابزاری از جسم زن را در دستور کار خود قرار داده و بعضی از بنگاه‌های هنری و رسانه‌ای هم در خدمت این هدف کثیف قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: این حقیقت به وفور تجربه شده که رعایت حجاب و عفاف نه تنها مشارکت اجتماعی زنان را کاهش نمی‌دهد بلکه با پایان دادن به بهره‌کشی ابزاری زمینه بروز ظرفیت‌های حقیقی زنان در میدان اجتماع را فراهم خواهد کرد. شما به واقعیت پیرامونی خودتان دقت کنید امروز زنان محبه و عفیف به مراتب از زنان بدحجاب و کم‌حیاء در به فعلیت رساندن استعدادهای خود موفق‌ترند.

* قوانین ما همچنان با عدالت جنسیتی فاصله دارد

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا افزود: البته ما معتقدیم باید مشارکت اجتماعی زنان با عدالت جنسیتی و شأن و منزلت زنان همسو شود. نمی‌توان انکار کرد که قوانین و فرایندهای نوشته و نانوشته با عدالت جنسیتی فاصله دارند و این اشکال بزرگ باید با مجاهدت خود بانوان فرهیخته و نخبه کشور برطرف شود.

* دولت‌ها در برابر مسئولیت‌های اختصاصی خود در برابر زنان بی‌تفاوتند

وی گفت: از طرف دیگر در جامعه‌ای که عدالت جنسیتی ملاک است و زنان به حکم عقل و شرع مقید به رعایت حجاب و مرزبندی‌های معقول اجتماعی هستند دولت‌ها در قبال امور زنان از مسئولیت‌های ویژه برخوردارند. دولت‌ها نمی توانند در فراهم سازی امکانات رفاهی و تفریحی یا تأمین‌های اجتماعی به تساوی زن و مرد قائل باشند و نظاره‌گر رنج‌هایی باشند که جامعه زنان با آن روبرو است. حتی در امور قضایی نیز به فلسفه احکام اختصاصی زنان توجه لازم صورت نمی‌گیرد. این قوانین آمده است تا شرایط زندگی زنان و احترام و حرمت آنها را بالا ببرد نه اینکه با رواج برداشت‌های غلط یا رسیدگی‌های نامطلوب به مسائل قضایی زنان، عکس منظور نظر شرع مقدس اسلام به مثابه یک احساس اجتماعی عینیت پیدا کند. لذا یکی از نیازهای امروز زمینه سازی برای ظهور مکانیزم قضایی کارآمد و متناسب با شان و منزلت زن مسلمان است.

*سکون و بی تحرکی زنان انقلابی و فرهیخته، میدان را به غرب‌زده ها داده است

حجةالاسلام غلامی عنوان کرد: باید صراحتاً بگویم که ما در تبیین و تحقق نظرات مترقی اسلام ناب در حوزه زنان با انفعال و کم‌کاری جدی روبرو هستیم و آنچه امروز در این زمینه مشاهده می‌شود، با شرایط مطلوب فاصله معتنابهی دارد. البته خود بانوان مسلمان و انقلابی در زمینه کاهش این فاصله نقش منحصربه‌فردی دارند. من معتقدم سکون و کم تحرکی خواهران فرهیخته و انقلابی در این زمینه و دادن میدان به دست غرب‌زده‌ها و فمینیست‌ها لطمات جدی به تحقق گفتمان انقلاب اسلامی در عرصه زنان زده است. در حال حاضر به برکت انقلاب صدها موضوع پژوهشی تازه  متولد شده که ورود به آنها فرصت به نمایش گذاشتن ظرفیت بی‌نظیر اندیشه اسلامی در پاسخگویی به نیازهای کشور را در اختیار ما قرار می‌دهد.

* زنگ خطر انهدام خانواده در ایران هم به صدا در آمده است

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا با اشاره به محورهایی در بحث خانواده گفت:خانواده، سلول بنیادی جامعه اسلامی است. اگر خانواده در جامعه به هر دلیل دچار بیماری یا از هم پاشیدگی شود، تردید نباید کرد که جامعه نیز به تبع آن دچار بیماری و از هم پاشیدگی خواهد شد. امروز فرهنگ و سبک زندگی غربی و در رأس همه فردگرایی، خانواده را در غرب متلاشی کرده و ما نباید اجازه بدهیم این اتفاق تلخ و لطمه زننده در جامعه ما نیز  تکرار شود. متاسفانه کم التفاتی‌ها و کم کاری‌ها نهاد خانواده در کشور ما را بدحال کرده است بطوری‌که بسیاری از صاحب نظران سالهاست که زنگ خطر را در ارتباط با خانواده به صدا در آورده‌اند. ادر غرب غرب نگرانی درباره وضع خانواده روز به روز تشدید می‌شود و تاکنون صدها کتاب منتشر و ده‌ها کنفرانس عظیم در این زمینه برپا شده است البته جای تعجب است که چرا غرب‌زده‌های ایرانی و آنهایی که قبله خودشان را در همه زمینه‌ها غرب قرارداده‌اند حتی از بکاربردن نام خانواده هراس دارند و این همه به شرایط بد نهاد خانواده در ایران بی توجه‌اند. 

* بخشی از فرهنگ و هنر در اثر سیاست‌زدگی مسئولان به دشمن نهاد خانواده تبدیل شده است

حجةالاسلام غلامی با اشاره به اینکه در حال حاضر فضای فرهنگی و رسانه‌ای کشور خواسته یا ناخواسته به دشمن نهاد خانواده تبدیل شده است و هر روز زخم جدید و عمیقی بر پیکر خانواده ایجاد می‌کند،‌گفت: صراحتاً می‌گویم که نشر آلوده، مطبوعات آلوده، سینمای آلوده، تئاتر آلوده، و از همه مهمتر فضای مجازی ناسالم که حتی کارهای خوب فرهنگی-هنری را هم خنثی می‌کند، خانواده ایرانی را در معرض سقوط قرار داده است و باید دید بی تفاوتی در قبال فضاهای فرهنگی کشور به نام آزادی و در جهت اهداف سیاسی- جناحی، چه هزینه‌های جبران ناپذیری را به نهاد خانواده وارد کرده است و چقدر تداوم این هزینه ها قابل تحمل است؟

* دولت هیچ برنامه تحول آفرینی در زمینه ازدواج پایدار ندارد

وی گفت: از طرف دیگر نهال ازدواج پایدار که شکوفا کننده نهاد خانواده است، سالهاست به شدت رنجور شده و در شرایطی که دولت هیچ برنامه تحول آفرینی در این زمینه ندارد و تشکل‌های مردمی نیز از ورود همه جانبه به این میدان پرهیز دارند، امیدی به تقویت این نهال وجود ندارد. هر چند مسائل فرهنگی در بحث ازدواج غلبه محسوسی دارد اما چیزی که در سال‌های اخیر مشکل ازدواج را پیچیده‌تر کرده اقتصاد راکد و معضل رو به رشد بیکاری است.

* ارزش مادی و معنوی همسری و مادری با هیچ نوع خدمت اجتماعی برابری نمی‌کند

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا ادامه داد: چیزی که بعضی از زنان جوان به آن توجه ندارند این واقعیت است که اسلام به شرط رعایت حجاب و عفاف و به شرط در نظر گرفتن عدالت جنسیتی، هیخ مخالفتی با مشارکت اجتماعی زنان ندارد اما ارزش ایفای نقش مادری و همسری زن در خانواده از جهت فایده و ثمر، با هیچ نوع خدمت اجتماعی قابل مقایسه نیست.

* زنان خانه‌دار از جهت برخورداری از  شخصیت اجتماعی دچار مظلومیتند

وی بیان کرد: البته امروز بسیاری از زنان خانه‌دار از جهت برخورداری از شخصیت اجتماعی دچار مظلومیت هستند. متاسفانه، تحمیل فرهنگ و سبک زندگی غربی، زنان خانه دار را مبتلا به خود کم بینی کرده است و بخشی از جامعه هم به این خودکم بینی دامن می‌زند. باید روزی برسد که شخصیت اجتماعی زن خانه‌دار به مراتب از سایر بانوان بیشتر باشد و زن به خانه‌دار بودن خود و به سهم بی بدیلی که در سازندگی جامعه و تولید سرمایه ملی دارد کاملا افتخار کند.

* مردان بی اخلاق و تمامیت‌خواه یکی از عوامل تخریب خانواده‌اند

حجةالاسلام غلامی گفت:‌ زن در خانواده به هیچ وجه خدمتکار همسر و فرزندان نیست و چنین تلقی از نقش زن در خانواده حتما با احکام و ارزش‌های اسلامی مغایرت دارد. اینکه روی نقش محوری زن در خانواده تاکید می‌شود، به مفهوم آن نیست که نسبت به نادیده گرفتن حقوق زنان از سوی مردان جوازی صادر شده است؛ خیر، مردان بی اخلاق و تمامیت‌خواه سرجمع هم وزن سایر عوامل مخرب در فروپاشی نهاد خانواده مسئولند. لذا اصلاح و ارتقاء نقش مردان در صیانت از خانواده باید جدی گرفته شود.

* امر به معروف و نهی از منکر در نهاد خانواده باید نهادینه شود

رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا ادامه داد: یکی از عالی‌ترین وجوه امر به معروف و نهی از منکر در نهاد خانواده اتفاق می‌افتد، آنجایی که قرآن کریم می‌فرماید : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِیكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ. اگر در خانواده بر اساس ولایتی که اعضاء آن بر حسب مراتب بر هم دارند امر به معروف و نهی از منکر نباشد، نه تنها خانواده از آسیب‌ها در امان نخواهد بود بلکه از حرکت کردن در مسیر رشد و کمال نیز محروم خواهد شد.

* محبت، گذشت و احترام متقابل در خانواده نقش اعجازگر دارد

وی عنوان کرد: در عین حال آن عنصر اعجازگری که قوام خانواده به آن بستگی دارد، عنصر محبت، گذشت و احترام متقابل است که باید به عنوان یک عامل کلیدی در پاسداری از نهاد خانواده دائما مورد تاکید باشد. اتفاقا دنیاپرستی و اصالت نفع و سود، بیشترین لطمه را به همین عنصر اعجازگر زده و اعضاء خانواده را در حد یک وسیله یا کالای اقتصادی تنزل داده است.

* برخی از سر خصومت، به دنبال سیاه نمایی درباره خانواده‌های متشرع هستند

حجةالاسلام غلامی بیان کرد: یک واقعیتی که این روزها متاسفانه توسط برخی حتی در رسانه‌ها در حال وارونه‌سازی است، این است که تدین، اهتمام به شریعت اسلامی و اخلاق الهی، مولد همه آن خوبی هایی است که ما آن را در نهاد خانواده جستجو می‌کنیم و این ظلم بزرگی است که شرایط از هم پاشیده خانواده‌های نامتشرع را به خانواده های متدین نسبت م‌ دهند و از هیچ کاری برای سیاه نمایی علیه خانواده و به طور خاص زن مسلمان دریغ ندارند.

* تحجر و روشنفکری غربزده دو روی یک سکه‌اند

وی افزود: در شرایط کنونی به شکل‌گیری یک نهضت بیداری و خودباوری در بین دختران و بانوان ایرانی نیازمندیم. باید در برابر جریان مسخ انسان و به ویژه مسخ زن، و دور کردن او از حقیقت و گوهر وجودی‌اش به وسیله روشنگری مبارزه کرد. توجه داشته باشید، تحجر و روشنفکری اباحه‌گر، دو روی یک سکه هستند و هر دوی این‌ها به یک اندازه در عقلانیت اسلامی مذموم شمرده می‌شوند. لذا در پیگیری مسائل زنان، باید همان قدر که نسبت به روشنفکری غرب‌زده و اباحه‌گر حساس بود، باید به تحجر و دگم اندیشی نیز حساس بود و باب تفکرات مترقی و راهگشای اسلام به روی جامعه اسلامی را مسدود نکرد.