تلفن ثابت در سال ۱۲۶۹ وارد ایران شد و امسال در سال ۱۳۹۶ که سی و نه سال از پیروزی انقلاب اسلامی میگذرد، بیش از ۳۰ میلیون خط تلفن ثابت برای جمعیت ۸۰ میلیونی ایران فعال است و از صد نفر ۳۸.۸۱ نفر تلفن ثابت دارند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تلفن ثابت برای نخستین بار در سال ۱۲۶۹ هجری خورشیدی یعنی حدود چهارده سال پس از اختراع تلفن (در سال ۱۸۷۶ میلادی) در تهران بین دو ایستگاه ماشین دودی و شهر ری راهاندازی شد و این آغاز ورود فناوری ارتباطات به کشور بود.
*ورود تلفن به ایران
از آغاز ورود فناوری ارتباطات تلفنی به کشور، عرضه خدمات تلفنی در اختیار بخش خصوصی بود. در مرداد ماه ۱۳۰۸ به موجب مصوبهای، این امور به وزارت پست، تلگراف و تلفن واگذار شد و سهام شرکتهای خصوصی توسط دولت خریداری و «شرکت سهامی تلفن ایران» تأسیس شد. پس از شهریور ۱۳۲۰ و همزمان با خروج متفقین از کشور، دولت خطوط جدید تلفن را که توسط آنها در ایران تأسیس شده بود، خرید. در سال ۱۳۴۵، نخستین کارخانه تولید تجهیزات مخابراتی در کشور تأسیس شد.
*وضعیت مجوز اپراتوری تلفن ثابت در ایران
از سال ۱۳۰۸ هجری خورشیدی، متولی ارایه خدمات تلفن ثابت در کشور، بخش دولتی و وزارت پست، تلگراف و تلفن (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعلی) بوده است. در برنامه سوم توسعه و در راستای سیاست آزادسازی خدمات مخابراتی، به شش شرکت خصوصی مجوز ارایه خدمات تلفن ثابت، در مجموع به میزان ۲ میلیون شماره اعطا شد که به دلیل ابهامهای موجود در ضوابط و آییننامهها و مشکلات اجرایی بخش خصوصی در واگذار تلفن ثابت به مردم چندان موفق نبود.
در بازنگری پروانههای متعدد اینترنت در کشور، پروانهای نام اپراتوری ارتباطات ثابت (fcp) شکل گرفت که این شرکتها در کنار سایر خدمات خود امکان واگذاری تلفن ثابت را نیز در کشور دارند؛ بنابراین اکنون بازار تلفن ثابت در کشور در اختیار شرکت مخابرات ایران و شرکتهای خصوصی است.
*وضعیت تلفن ثابت قبل و بعد از پیروزی انقلاب
در سال ۱۳۵۷ و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد ۸۰۵ هزار خط تلفن در کشور دایر بود و ضریب نفوذ تلفن (تعداد تلفن به ازای ۱۰۰ نفر جمعیت) برابر ۲.۳۴ درصد بود.
آخرین گزارش از وضعیت ارتباطات داخلی کشور (CT) توسط دفتر بررسیهای فنی اقتصادی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه شده که وضعیت تلفن ثابت تا پایان خرداد ۹۶ را ۳۸.۸۱ درصد اعلام کرده است.
* فراز و نشیبهای واگذاری تلفن ثابت در ایران همان طور که در نمودار بالا مشاهده میشود شیب رشد ضریب نفوذ تلفن ثابت در سالهایی کندتر از قبل شده است. به ویژه در سالهای اخیر شیب منحنی ملایمتر شده است.
در این بازه زمانی که اغلب با اعمال تحریمهای ظالمانه علیه ملت ایران همزمان است، توسعه تلفن ثابت در کشور کند شد. همچنان که کاظم ابراهیمی مدیرعامل وقت شرکت مخابرات ایران در گفتوگو با فارس اعلام کرد: متاسفانه هماکنون به دلیل کاهش درآمد، توسعه تلفن ثابت تقریبا متوقف شده است و از این بابت از مردم عذر میخواهیم. وی اظهار داشت: عمده مشکل مخابرات ایران در بخش تلفن ثابت درآمد پایین است. مخابرات به اجبار باید برنامههای توسعهای را انجام دهد؛ اما توسعه لحظهای نیست و باید از محل درآمد باشد، بنابر این در حالی که از نظر پروانهای مکلف به توسعه هستیم، اما مشکل اصلی تامین نقدینگی است. ابراهیمی با بیان اینکه افزایش درآمدهای شرکت مخابرات با افزایش هزینههای این شرکت همخوانی ندارد، توضیح داد: اگر هزینهها کاهش یابد تعرفه موجود خوب است، اما شاهد افزایش شدید هزینهها در بخشهای آب، برق، گاز، مالیات حفاری و بخشهای دیگر هستیم.
گلایه مخابرات از مشکل نقدینگی و تعرفه پایین مدتی بعد با موافقت دولت با افزایش تعرفهها در ازای تعهد مخابرات در توسعه زیرساخت پاسخ داده شد.
*آمار تلفنهای ثابت به تفکیک مخابرات و شرکتهای خصوصی
جدول زیر آمار تلفنهای ثابت مخابرات مخابرات به تفکیک شهری و روستایی و آمار تلفنهای شرکتهای خصوصی را نشان میدهد.
در همین زمان شرکتهای خصوصی تلفن ثابت نیز بخشی از سهم بازار تلفن ثابت را در اختیار دارند. ۴ شرکت خصوصی روی هم ۳۶۲۲۰۴۷۵ عدد خط تلفن ثابت نصب کردهاند که ۳۰۸۶۱۹۰۸ عدد از آنها دایر شده است.
در مجموع آمار شرکت مخابرات و شرکتهای خصوصی، ضریب نفوذ تلفن ثابت در کشور ۳۸.۸۱ درصد است.
*وضعیت ارتباطات در روستاها در عمر ۳۹ ساله انقلاب اسلامی
در سال ۵۷ تعداد روستاهای دارای ارتباط ۳۱۲ روستا بود که تاکنون توسط شرکت مخابرات ایران و یک شرکت خصوصی به ۵۵۱۳۵ روستا ارتباط داده شده است. این دو شرکت همچنین به ۴۸۹۵۸ روستا تلفن خانگی دادهاند.
همچنین به ۱۵۱۱۹۹۳ مشترک روستایی نیز سرویس WLL روستایی داده شده است. سرویس WLL سرویسی است که در مناطقی که امکان کشیدن سیم و بستر سازی فیزیکی برای رساندن تلفن مقدور نیست سرویس تلفن بی سیم به جای تلفن روی سیم با شرایط تلفن ثابت ارایه میشود.
تعداد روستاهای دارای اینترنت پرسرعت ۲۷۷۳۹ عدد شده است.
*آمار تلفنهای همگانی از انقلاب تاکنون
در سال ۵۷ تعداد ۴۲۹۴ دستگاه تلفن همگانی در کشور وجود داشت که طبق آخرین آمار تعداد تلفنهای همگانی به ۱۱۳.۸۰۷ دستگاه رسیده است.
*تسهیل ثبتنام دریافت خط تلفن ثابت
اخیرا سامانهی ثبت نام اینترنتی تلفن ثابت برای تسهیل ثبت نام تلفن ثابت در سایت مخابرات راهاندازی شده که رگولاتوری بر این سامانه نظارت میکند.
پیش از این ثبتنام خطوط تلفن ثابت به صورت پیشثبتنام و بدون واریز وجه انجام میشد و متقاضیان با ارائه فرم پیش ثبتنام در نوبت واگذاری قرار میگرفتند که با این سامانه نیازهای واقعی مشترکان به تلفن ثابت احصا میشود و بر اساس نیازهای واقعی نظارت رگولاتوری بر نحوه واگذاری سرویس تلفن ثابت توسط مخابرات افزایش مییابد.
متقاضیان دریافت تلفن ثابت علاوه بر مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت و دفاتر امور مشترکین، میتوانند بهصورت غیر حضوری و اینترنتی نیز ثبت نام کنند.
شرکت مخابرات ایران موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ درخواست تقاضای مشترکان، خط تلفن ثابت تقاضا شده را دایر کند و به مشترک تحویل دهد.