دانشجویان نفت؛ یک سال دیگر در آتش شیخ الوزراء/ همه چیز بیشتر شبیه شوخی بود!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-زینب امیدی، داستان دانشجویان صنعت نفت و بیژن زنگنه، برای خود سریالی شده آن هم از آن سریال‌های چند فصلی عریض و طویل که کارگردان بدون نتیجه گیری، پایان داستان را باز می‌گذارد و مخاطب گیج و مستاصل ازاینکه آخر داستان بالاخره چه شد! خرداد ۹۴ برای خیلی‌ها یک روز عادی بود، شبیه روز‌های دیگر زندگی. هیچ کس هم عین خیالش نبود که با سرنوشت کلی جوان بازی می‌شد. آن روز، اما چندان هم معمولی نبود.

 

 

لااقل برای دانشجو‌های دانشگاه صنعت نفت که ناگهان در تعلیق فرو رفتند. آن‌ها دیگر نه شغلی داشتند و نه فردایی. از کار بی‌کار شده بودند. تنها به این خاطر که جناب وزیر نفت ابلاغیه‌ای صادر کرده بود. یک دستور ناآشنا روی کاغذی ساده؛ جملات سیاهی که مثل پتک روی سر دانشجویان صنعت نفت فرود می‌آمد؛ «ممنوعیت هرگونه استخدام و جذب نیروی انسانی در تمامی دستگاه‌های تابعه وزارت نفت و بسط آن به دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاه صنعت نفت!»

اندر مصائب دانشجویان صنعت نفت
حالا پس از گذشت دو سال از آن روزها، مشخص شد وعده عبدالنبی هاشمی، رئیس دانشگاه نفت در خصوص اینکه «مصوبه وزارت نفت ظرف دو هفته آینده در خصوص برداشتن شرط معدل و استخدام تا ورودی ۹۴ برای جذب فارغ التحصیلان این دانشگاه ابلاغ می‌شود» صرفاً یک ترفند برای پایان تجمع‌ها و اعتصابات ده، دوازاده روزه دانشجویان و رهایی زنگنه از استیضاح بوده است. بیشتر بخوانید

صدور ابلاغیه وزیر نفت در مورخ ۱۹ خرداد ماه سال ۹۴، مبنی بر ممنوعیت هرگونه استخدام و جذب نیروی انسانی در تمامی دستگاه‌های تابعه وزارت نفت و بسط آن به دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاه صنعت نفت، علی رغم امتیازات و وعده‌های داده شده در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، سرنوشت فارغ التحصیلان و دانشجویان این دانشگاه را در هاله‌ای از ابهام فرو برد و تا به امروز آن‌ها را لنگ در هوا باقی نگاه داشته است. ابهاماتی که پس از گذشت بیش از دو سال نه تنها رفع نشده بلکه مشکلات فراوانی برای دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه به وجود آورده است.

دانشجویانی که طبق تعهد داده شده باید در اولویت استخدام قرار می‌گرفتند، اکنون و پس از فارغ التحصیلی با مشکل بیکاری و تبعات اجتماعی و خانوادگی حاصل از آن دست و پنجه نرم می‌کنند و همه این‌ها در حالی است که طبق اسناد و مدارک وزارت نفت با کمبود شدید نیرو مواجه است. وزیر نفت سال ۹۵ در صحن علنی مجلس از وجود ۱۰۰ هزار نیروی مازاد وزارت نفت خبر داده بود و هیچ‌گاه فکرش را هم نمی‌کرد کارکنان وزارتخانه اش به شدت به این خبر واکنش نشان دهند. زنگنه در بخشی از اظهارات خود درباره تغییرات در سیستم پرسنلی وزارت نفت گفته بود: «سیستم پرسنلی یکی از مشکلات این وزارتخانه است که متاسفانه سبب شده ۱۰۰ هزار نیروی اضافه در این وزارتخانه وجود داشته باشند و با تمام واگذاری‌های صورت گرفته همچنان ۸۰ هزار نفر نیروی مازاد در وزارت نفت وجود دارد.»

اظهارات زنگنه درباره مازاد بودن نیرو‌ها در حالی صورت گرفته که بسیاری از مدیران وزارت نفت از نیرو‌های بازنشسته هستند که با آمدن زنگنه به وزارت خانه، آن‌ها نیز دوباره مشغول به کار شده‌اند. پس از صحبت‌های آقای وزیر در مجلس حالا این کارکنان هستند که در نامه‌ای خشمگینانه پرده از اتفاقات جدیدی برمی‌دارند که نشان می‌دهد رفتار آقای وزیر با کارکنان خود هیچ‌گاه صمیمی نبوده است. زنگنه که ظاهرا رضایت چندانی به حضور دانشگاه نفت در وزارتخانه خود ندارد، معتقد است اگر دانشجویان وابسته به وزارت نفت شوند، رفتار کارمند گونه پیدا می‌کنند و از خلاقیت آن‌ها کاسته می‌شود. شروع ماجرا از دادن وعده بورسیه به دانشجویان ممتاز، برای ادامه تحصیل در دانشگاه صنعت نفت بود.

تابستان سال قبل دانشجویان صنعت نفت، با برپایی یکی از طولانی‌ترین تجمعات اعتراضی مقابل مجلس، موجب شدند پای زنگنه به خانه ملت باز شود. زنگنه با عقب‌نشینی ظاهری مدعی شد مساله بورسیه دانشجویان حل خواهد شد. اما زنگنه در سخنرانی روز پنج‌شنبه (۴ شهریورماه ۹۵) خود در حاشیه بازدید از منطقه گازی پارس جنوبی گفته است: «برای ایجاد تخصص‌های لازم در طرح‌های وزارت نفت، دانشجویان شهرستان عسلویه بورسیه می‌شوند». اما دانشجویان دانشگاه صنعت نفت و فعالین توئیتری پس از اعلام رای دیوان عدالت اداری مبنی بر محکومیت وزارت نفت و بیژن زنگنه، در توئیتر به این مساله واکنش نشان دادند.

‌
نمی‌دانم چرا صنعت نفتی‌ها هنوز در پیچ بلاتکلیفی هستند/ تعهدات مسئولین روی زمین مانده است
علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه کمیسیون آموزش مجلس در خصوص آخرین وضعیت دانشجویان دانشگاه صنعت نفت به خبرنگار ما می‌گوید: «در خصوص این دانشجویان باید این نکته را یادآور شوم که طبق قاعده‌های حقوقی و شرعی وقتی تعهدی نسبت به هر چیزی داده می‌شود در عمل شدن به آن الزام وجود دارد، این قاعده برای افراد از شخص رئیس جمهور گرفته تا مردم دیگر، ارگان‌ها و نهاد‌ها و... هیچ تفاوتی ندارد.

وی ادامه داد: هنگام ثبت نام کنکور، انتخاب رشته و دانشگاه به این داوطلبین تعهد داده شده که در صورت تحصیل در دانشگاه صنعت نفت در وزارت نفت استخدام خواهند شد و تخلف از این تعهد هیچ توجیهی ندارد. نمی‌دانم بر چه اساسی این دانشجویان را در پیچ بلاتکلیفی انداخته اند؟

سلیمی با اشاره به اینکه دانشجویان دانشگاه صنعت نفت معمولا از رتبه‌های تک رقمی و دو رقمی هستند خاطر نشان کرد: ما در کمیسیون آموزش برای تعیین تکلیف وضعیت این دانشجویان، جلسه‌ای را با حضور مسئولین برگزار کرده ایم؛ قول‌هایی هم داده شد، اما نمی‌دانم چرا تعهدات اولیه‌ای که به دانشجویان صنعت نفت داده شده بود هم چنان روی زمین مانده است.»

هم‌زمان با شروع جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم، مسئله استخدام نمایندگان در وزارت نفت به صدر رسانه‌های منتقد دولت راه یافت. بعضی‌ها معتقد بودند رسانه‌های منتقد برای تخریب زنگنه دروغ‌پردازی می‌کنند. لاریجانی رئیس مجلس، اما خیلی سریع واکنش نشان داد و تأکید کرد اگر متوجه شود ژنرال از نمایندگان فعلی کسی را به استخدام نفت درآورده است با وی برخورد می‌کند.

ماجرا به همین‌جا ختم نشد. نامه حمایت نمایندگان ادوار مجلس از وزیر پیشنهادی نفت منتشر شد. افراد امضاکننده یک وجه مشترک داشتند. «حقوق‌بگیر وزارت نفت» آزادراه بهارستان – طالقانی ترند شد و سروصدای توییتر نشین‌ها درآمد. فرزند یکی از نمایندگان به پژوهشگاه نفت رفت! این ماجرا که با واکنش‌های زیادی همراه بود به رسانه ملی هم کشیده شد. مجری از زنگنه درباره استخدام دختر یکی از نمایندگان در وزارت نفت سؤال می‌پرسد. ژنرال در پاسخ می‌گوید: این خانم PhD داشت! مجری در ادامه می‌پرسد اگر دختر نماینده هم نبود باز استخدام می‌شد. زنگنه جواب می‌دهد: ممکن بود بشود!

 

استخدام دختر نماینده مجلس با واکنش دانشجویان دانشگاه صنعت نفت مواجه شد و بیانیه‌ای صادر گردید. در بخشی از این بیانیه آمده است: «درحالی‌که بسیاری از دانش‌آموختگان مقطع دکترای رشته‌های نفتی در دانشگاه صنعت نفت و سایر دانشگاه‌های تراز اول کشور بیکار هستند، یک خانم دانش‌آموخته مقطع دکترای رشته شیمی‌فیزیک از دانشگاه آزاد، تنها بر اساس نظام شایسته‌سالاری و نه رانت جایگاه نمایندگی پدرش، حائز شرایط جذب در وزارت نفت شناخته‌شده است!»

وزیر نفت، اما معتقد است علت عدم استخدام، نیرو‌های مازادی است که در وزارت نفت حضور دارند. این در حالی است که آمار دقیقی از نیرو‌های مازاد وجود ندارد! برای بررسی بیشتر این ماجرا به سراغ تعدادی از دانشجویان صنعت نفت می‌رویم. کسانی که امروز احساس می‌کنند خانه امید و آرزو‌های خود را روی آب بنا کرده اند.

رب گوجه می‌فروشم!
یکی از این دانشجویان صنعت نفت در پیامی که به خبرنگار خبرگزاری دانشجو ارسال می‌کند روایت تلخی از گذران روزگارش می‌گوید: «منِ متاهل بورسیه بیکار دانشگاه نفت که الان دارم در بازار‌های هفتگی، رب گوجه می‌فروشم، خدا را شکر می‌کنم چشم به راه عنایت وزیر نفت در مجلس نیستم، من خدا را شکر می‌کنم که با دستفروشی‌ام، نان حلال سر سفره زن و بچه‌هایم می‌برم. من، نفر اول استان مازندران در سال ۷۲ در دبیرستان‌های استان مازندران بودم. بعد از فارغ‌التحصیلی‌ام در سال ۷۸ از دانشگاه شیراز در رشته مهندسی شیمی-پتروشیمی، ۱۰ سال در صنعت این کشور کار کردم؛ و بعد از آن در سال ۱۳۹۰ مانند یک جوان تازه‌نفس در رقابت کنکور سراسری فوق‌لیسانس رتبه ۱۳ کنکور را کسب کردم و بعد در این دوره در دانشگاه صنعت نفت وارد دانشکده نفت اهواز شدم و با نمره بیست پایان‌نامه‌ام، فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعت نفت شدم که در خرداد ۹۴ بیکار شدم.»

ما مدرکی نداریم که بتوانیم جای دیگر مشغول به کار شویم
میلاد جلیلیان، دانشجوی فارغ التحصیل دانشگاه صنعت نفت، دانشجوی دیگری است که پای درد و دل هایش می‌نشینیم. این دانشجو که در اعتراض به عدم رسیدگی به مشکلات دانشجویان صنعت نفت و منع استخدام آنها، در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد و در بهبوهه انتخابات رسانه‌ای شده بود.

او می‌گوید: متاسفانه زنگنه یک شبه تصمیمی را نه براساس قانون، بلکه براساس تصمیم شخصی گرفت؛ چون استخدام ما هیچ گونه منع قانونی ندارد و ما تمام مدارک لازم را برای استخدام داریم. برای پیگیری جزئیات و مدارکی به نمایندگان مجلس دادیم تا بتوانند برای سوال از وزیر نفت استفاده کنند، اما متاسفانه نمایندگان مجلس هیچ توجهی به مدارک و اسناد ما نداشتند.

جلیلیان اضافه کرد: در این دو سال با هرجایی اعم از مجلس، وزارت نفت و نهاد ریاست جمهوری صحبت کرده ایم، اما به جایی نرسیدیم. همه این نهاد‌ها قول حل شدن مشکل را می‌دهند، اما هنوز وضعیت ما تغییری نکرده است. دو سال از عمر ما دانشجویان تلف شده است و به ما خسارت وارد شده و هیچ کس هم به مشکل ما رسیدگی نکرده است. با گذشت دو سال از پایان تحصیلات، ما مدرکی نداریم که بتوانیم جای دیگر مشغول به کار شویم.

جلیلیان خاطرنشان کرد: هدف من از ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری حرکتی نمادین بود؛ تا بفهمانیم که ما دو سال است که مشکل داریم و بدون رسیدگی باقی مانده و آخرین اقدام ما شکایت از وزارت نفت به دیوان عدالت است. ما با این حرکت نشان دادیم که اگر رئیس جمهور نخواهد، هیچ مشکلی از مردم برطرف و یا هیچ کاری در کشور انجام نمی‌شود.

این دانشجوی فارغ التحصیل دانشگاه صنعت نفت گفت: مسئولان وزارت نفت خودشان می‌دانند که ما براساس قانون و به عنوان دانشجویان نخبه به این دانشگاه آمده ایم؛ اما نمی‌خواهند زیر بار این مسئولیت بروند و مجلس هم متاسفانه راه وزارت نفت را طی می‌کند.

شما در خانه ملت هستید نه دولت/ در حداقل‌های خواسته فرزندمان مانده‌ایم
همسر یکی از این دانشجویان در نامه‌ای خطاب به نمایندگان پیرامون این اظهارات وزیر نفت نوشت: «من همسرِ آقای (..) هستم که از بورسیه‌های دانشگاه نفت هستند که کار ۱۰ ساله‌شان را رها کرده بودند به امید و اعتماد به آنچه در دفترچه کنکور ذکر شده بود و روال استخدامی که وجود داشت و آمد و در دانشگاه نفت به‌عنوان دانشجوی بورسیه مشغول به تحصیل شد و هم‌اکنون بعد از دو سال از پایان فارغ‌التحصیلی‌اش از مقطع ارشد همچنان به‌خاطر ابلاغیه ۱۹ خرداد ۹۴ وزیر نفت به همراه سایر فارغ‌التحصیلان بیکار است. منتظر بودیم تا لطف و عنایت شما شامل حال ما و سایر فارغ‌التحصیلان شود، ولی حالا می‌شنوم که وزیر نفت برای شما کار جفت و جور کرده، اما بدانید بیکاری همسرم مشکلات معیشتی حادی برایمان به وجود آورده که زجر‌آورترین نتیجه‌اش، برآورده نشدن حداقل خواسته‌های بچه‌هایم است و من گله‌مندم از شما مسئولان این مملکت که چرا تا به حال پیگیر نشده‌اید.»

«جایگاه نخبه‌های کشور در کجای نظام است و آیا سهمش بیکاری و دیدن بدعهدی‌هاست؟! آیا سهم بچه‌های من، بیکاری پدرشان است؟ چرا بعضی از نماینده‌ها می‌گویند ما حریف وزیر نمی‌شویم؟ تا آنجا که من می‌دانم در مکانی که شما در آن مشغول هستید خانه ملت است نه خانه دولت، پس تا جایی که نیاز است شما نماینده‌ها باید مقتدرانه عمل کنید. شما مسئولان بدانید امانتداران ثروت ملی هستید تا آن‌ها را به نحو احسن به نسل آینده انتقال دهید؛ و این را بدانید نخبه‌های این کشور هم بخشی از این ثروت‌های ملی هستند. اگر شما این نخبه‌ها را حمایت نکنید، خیلی خوب می‌دانید که چه اثرات سوئی بر جامعه می‌گذارد. این پیام من را به وزیر نفت برسانید که من یک مادرم و اجازه نمی‌دهم کسی آینده بچه‌های من را به خطر بیندازد و مطمئن باشد تمام سعی‌ام را می‌کنم تا حق بچه‌هام را از وزیر نفت بگیرم.»
 

در آخر...
حاشیه‌های زنگنه و وزارت خانه متبوعش به این زودی‌ها تمام نمی‌شود. نیروی انسانی حالا به چالشی اساسی در وزارت نفت تبدیل‌شده. طبق آمار‌ها کارکنان صنعت نفت بیشترین حقوق و مزایا را در میان همه شرکت‌های دولتی دریافت می‌کنند. با این وجود عدم شفافیت در آمارها، نامه‌های سفارشی که گهگاه رسانه‌ای می‌شود، امضا‌های طلایی، برخورد‌های زننده با دانشجویان، همه و همه باعث از دست رفتن اعتماد‌ها به ژنرال می‌شود.