دانشگاه قم پس از تلاشهای شهید آیتالله بهشتی و شهید باهنر در اواخر سال ۵۸ بر اساس تصویب شورای انقلاب اسلامی، زیر نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تحت عنوان «مدرسه عالی تربیتی و قضایی طلاب قم» تأسیس شد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کیانوش رضایی؛ داوطلبان کنکوری که اکنون در فکر انتخاب شهر و رشته برای تحصیل در مقطعی جدیدتر از زندگی خود هستند، نباید و نمیتوانند خود را از تحصیل در شهرهای دیگر محروم کنند؛ اما حتما برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی زندگی در شهری جدید، باید دقت بیشتری در انتخاب داشته باشند. دانش آموزان دیروز و دانشجویان فردا برای کاهش این آسیبها، نیازمند شناختی ولو اجمالی از دانشگاههای شهرهای مختلف کشورمان هستند.
خبرگزاری دانشجو در سلسله گزارشهای کدام شهر، کدام دانشگاه بدنبال معرفی دانشگاههای مهم و برجسته کشورمان است.
دانشگاه قم
در راستای نیل به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد در حوزههای قضایی، آموزشی و علمی، پس از تلاشهای بیوقفه شهید مظلوم آیتالله بهشتی و شهید باهنر، دانشگاه قم در اواخر سال ۱۳۵۸ بر اساس تصویب شورای انقلاب اسلامی، زیر نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تحت عنوان «مدرسه عالی تربیتی و قضایی طلاب قم» تأسیس شد.
این دانشگاه در سال ۱۳۵۹ رسماً اقدام به پذیرش دانشجو در دو رشته کارشناسی علوم قضایی و دبیری الهیات از بین طلاب دوره سطح حوزه علمیه نمود. در سال ۱۳۶۴ با تأیید شورایعالی انقلاب فرهنگی علاوه بر طلاب حوزههای علمیه، فارغالتحصیلان دروههای متوسطه نظام قدیم نیز از طریق کنکور سراسری پذیرفته شدند. در ادامه فعالیتهای آموزشی در سال ۱۳۶۷ طی مصوبه ای، مرکز تربیت مدرس دانشگاه قم با هدف تربیت اساتید شایسته و کارآمد برای تدریس معارف اسلامی در دانشگاهها، آغاز به کار نمود.
در تاریخ ۳۱/۳/۱۳۷۶ با تصویب شورای گسترش آموزش عالی مدرسه عالی تربیتی و قضایی طلاب به «دانشگاه قم» تغییر وضعیت داد و با ۶ رشته در مقطع کارشناسی، ۵ رشته در مقطع کارشناسی ارشد و یک رشته در مقطع دکتری تخصصی فعالیت خود را ادامه داد. اساسنامه جدید دانشگاه قم در جلسه مورخ ۲۵/۱۰/۱۳۷۸ شورای گسترش آموزش عالی، به تصویب نهایی رسید؛ و از آن پس دانشگاه قم در چارچوب مقررات وزارت علوم به فعالیت خود ادامه داد.
در مدت زمان کوتاهی تعداد رشتههای دانشگاه قم رشد چشمگیری داشت؛. بطوریکه از ۱۲ رشته در سال ۱۳۷۶ به ۳۰ رشته در سال ۱۳۸۰ رسیده است، که از این تعداد ۱۸ رشته در مقطع کارشناسی، ۷ رشته در مقطع کارشناسی ارشد و ۵ رشته در مقطع دکتری، بوده است.
هماکنون دانشگاه قم با ۷ دانشکده و مرکزآموزشی، ۳ مرکز پژوهشی و فناوری، ۳۴ گروه آموزشی و پژوهشی و ۷۷ رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی به فعالیتهای علمی، آموزشی و فرهنگی خود ادامه میدهد و در مسیر رشد کمی و کیفی گام برمیدارد.
معرفی دانشکدهها
دانشکده الهیات: دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم و چهار گروه علوم قرآن و حدیث، فلسفه وکلام اسلامی، فقه و مبانی حقوق و معارف در سال ۱۳۸۰ بطور رسمی آغاز بکار نمود و در حال حاضر این دانشکده متشکل از چهار رشته در مقطع کارشناسی و علاوه بر رشتههای مذکور دارای رشتههای شیعه شناسی و اخلاق و معارف در مقطع کارشناسی ارشد میباشد. تعداد اعضای هئیت علمی دانشکده ۳۵ نفر میباشد.
این دانشکده در مقطع دکترای رشته فقه و مبانی حقوق از سال تحصیلی ۸۹ - ۸۸ و در مقطع دکتری رشتههای علوم قرآن، تفسیر تطبیقی، فلسفه و کلام اسلامی و اخلاق از سال تحصیلی ۹۰ - ۸۹ و در رشته فلسفه گرایش کلام وکلام اسلامی از سال تحصیلی ۹۱ - ۹۰ پذیرش دانشجو داشته است.
دانشکده ادبیات و علوم انسانی: این دانشکده در ۶ گروه آموزشی «زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات عرب، تربیت بدنی و علوم ورزشی، علوم تربیتی و علم اطلاعات و دانش شناسی» با ۷۲ عضو هیات علمی مشغول به فعالیت میباشد.
دانشکده حقوق: این دانشکده از با سابقهترین مراکز آموزش عالی حقوق در کشور محسوب میشود و تا به امروز توانسته سهم بسیار مهمی در تربیت حقوق دانان، وکلا و اساتید ایفاء نماید. در حال حاضر آموزشهای حقوق در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در گرایشهای مختلف در این دانشکده دایر است.
روز شمار آغاز و تحول این دانشکده به قرار ذیل است:
سال ۱۳۵۹: پذیرش دانشجوی مرد در مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی به عنوان اولین رشته تحصیلی دانشگاه، همزمان با تأسیس دانشگاه قم سال ۱۳۶۱: تغییر نام رشته حقوق قضایی به علوم قضایی سال ۱۳۷۴: اولین دوره پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد رشتههای حقوق خصوصی و حقوق جزا و جرم شناسی با موافقت وزارت فرهنگ و آموزش عالی سال ۱۳۷۸: تغییر نام مجدد رشته علوم قضایی به کارشناسی حقوق سال ۱۳۸۲: پذیرش دانشجوی دختر در مقطع کارشناسی ارشد رشتههای حقوق خصوصی و حقوق جزا و جرم شناسی سال ۱۳۸۵: تأسیس دانشکده حقوق با سه گروه حقوق خصوصی/ حقوق جزا و جرم شناسی/ حقوق، با مجوز شورای گسترش آموزش سال ۱۳۸۶: آغاز به کار رسمی دانشکده حقوق با انتصاب آقای دکتر عادل ساریخانی به سمت ریاست دانشکده/ پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد- سال ۱۳۸۷: پذیرش دانشجوی دکتری در رشتههای حقوق خصوصی و حقوق جزا و جرم شناسی و حقوق مالکیت فکری سال ۱۳۸۹: پذیرش دانشجو در رشته حقوق بین الملل در مقطع کارشناسی ارشد سال ۱۳۹۲: پذیرش دانشجو در رشته حقوق عمومی در مقطع کارشناسی ارشد سال ۱۳۹۴: اخذ مجوز دوره دکتری حقوق عمومی و حقوق بین الملل
دانشکده حقوق دارای ۴۹ عضو هیات علمی بوده که هدایت دانشجویان این دانشکده را برعهده دارند.
منصور همتی وقاصلو، مجید علی احمدی، عید محمد هاشم زهی، سید حسین طباطبایی و محمد حسن ابراهیمی ۵ تن از شهدای این دانشکده هستند که همزمان با علم آموزی و تحصیل نیز در جبهههای حق علیه باطل آسمانی شدند.
دانشکده علوم پایه: چهارسال پس از راهاندازی رشتههای فیزیک و ریاضی در مقطع کارشناسی و با توجه به رشد تعداد دانشجویان این دو رشته و نیاز به راهاندازی سایر رشتههای حوزه علوم پایه در سال ۱۳۸۰ به پیشنهاد اعضای هیئت علمی و خواست ریاست فقید دانشگاه قم، دانشکده علوم پایه راه اندازی شد.
فیزیک، ریاضی، آمار، شیمی، زیست شناسی و علوم کامپیوتر از جمله گروههای آموزشی این دانشکده میباشد.
دانشکده فنی مهندسی: این دانشکده اولین و بزرگترین مرکز آموزش رشتههای فنی و مهندسی در استان قم بوده که در کمتر از دو دهه از آغاز به کار خود، رشد چشمگیری در توسعه کمی و کیفی داشته است. این دانشکده دارای دوره کارشناسی در رشته های: مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی عمران، مهندسی کامپیوتر، مهندسی معماری، مهندسی مکانیک و مهندسی شیمی میباشد.
دوره کارشناسی ارشد در رشته های: مهندسی برق گرایش کنترل، مهندسی صنایع گرایش صنایع و مهندسی عمران گرایش های مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی، ژئوتکنیک، سازه، سازه های دریایی، مهندسی فناوری اطلاعات گرایش تجارت الکترونیک. مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی و دوره دکتری در رشته های: مهندسی عمران گرایشهای مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، ژئوتکنیک، سازه و سازه های دریایی، · مهندسی فناوری اطلاعات گرایشهای تجارت الکترونیک، امنیت اطلاعات و سیستمهای چندرسانه ای در این دانشکده برقرار میباشد.
در حال حاضر سالانه حدود پانصد نفر در مقاطع مختلف رشتههای فنی و مهندسی در این دانشکده پذیرفته و تقریبا به همین تعداد از این دانشکده دانش آموخته و به حرفه مهندسی و یا به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر میپردازند.
دانشکده مدیریت و اقتصاد: دانشکده مدیریت و اقتصاد یکی از دانشکدههای نوپای دانشگاه قم است که در سال ۱۳۹۰ با توجه به نیازهای روزافزون استان به منظور آموزش و پرورش نیروی انسانی متعهد و متخصص در بخشهای خصوصی و دولتی به صورت یک دانشکده مستقل در دانشگاه قم تاسیس شده است. گفتنی است که قبل از تاریخ یاد شده گروههای حسابداری و مدیریت صنعتی در قالب دانشکده ادبیات و علوم انسانی در دانشگاه فعال بوده اند.
در حال حاضر دانشکده مدیریت و اقتصاد در سطح کارشناسی در گروههای تخصصی زیر در بخش برادران و خواهران فعال بوده و از رشتههای ذیل دانشجو میپذیرد: گروه اقتصاد اسلامی رشته علوم اقتصادی، گروه حسابداری رشته حسابداری و گروه مدیریت رشتههای مدیریت بازرگانی و مدیریت صنعتی
در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ در سطح کارشناسی ارشد نیز رشتههای فعال دانشکده به صورت زیر است: گروه اقتصاد اسلامی: رشته علوم اقتصادی با دو گرایش اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی، گروه حسابداری: رشته حسابداری، گروه مدیریت: رشته مدیریت بازرگانی با گرایشهای بازاریابی، کارآفرینی و مدیریت استراتژیک و رشته مدیریت صنعتی با گرایشهای تحقیق در عملیات، تولید و عملیات و مدیریت پروژه و از نیمسال اول تحصیلی سال ۹۷-۹۶ دانشکده پذیرای دانشجویان مقطع دکتری رشته اقتصاد اسلامی خواهد بود.
گرایشهای بانکداری اسلامی، کارآفرینی، مدیریت استراتژیک و مدیریت پروژه از ابتدای سال تحصیلی ۹۶-۹۷ پذیرش دانشجو خواهند داشت.
دانشگاه قم هم اکنون حدود ۱۰ هزار دانشجو دارد که نسبت تعداد دانشجویان دختر به پسر نصف به نصف است اما تعداد دانشجویان دختر بومی در این دانشگاه نسبت به تعداد دانشجویان بومی پسر بیشتر است.
وضعیت خوابگاهها
دانشگاه قم دارای ۶ خوابگاه ملکی دولتی است که ۳ خوابگاه به نامهای فاطمیه، کوثر و معصومیه مختص دانشجویان دختر و ۳ خوابگاه به نامهای الغدیر، شهیدان میرباقری و گل آور مختص دانشجویان پسر است.
خوابگاههای دانشجویان دختر ۱۳۵۰ نفر ظرفیت پذیرش دارد و خوابگاههای دانشجویان پسر نیز میزبان ۱۴۰۰ دانشجوی پسر است.
۳ خوابگاه خودگردان نیز وجود دارد که سرریز دانشجویان غیربومی خوابگاههای دولتی در این ۳ خوابگاه اسکان داده میشوند و جمعیت بیشتر این خوابگاهها را دانشجویان پسر به خود اختصاص دادهاند.
یکی از خوابگاهها حدود ۸۰۰ متر با دانشگاه فاصله دارد که دانشجویان میتوانند مسیر را پیاده طی کنند و خوابگاههای دیگر در فاصلهای واقع شدهاند که در صورت نبود ترافیک در مدت زمان کوتاه کمتر از ۱۰ دقیقه به دانشگاه خواهند رسید.
خوابگاههای دانشگاه قم طبق درجه بندی صندوق رفاه دانشجویان جزو خوابگاههای درجه ۲ و ۳ محسوب میشوند و امکاناتی از قبیل تخت خواب، کمد، حمام، آشپزخانه و امکانات رفاهی را شامل میشود.
بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی، جامعه اسلامی سه تشکل دانشگاه قم بوده و دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه کانونهای مهدویت، خط امام، هیات دانشگاه، کانون شهید صدر (ویژه اتباع خارجی) را در دست دارد.
کانون فیلم و عکس، کانون ادب و هنر، کانون ترنج (صنایع دستی)، کانون بوی زندگی (کمک به مناطق محروم)، کانون هلال احمر و کانون حجاب و عفاف نیز از جمله کانون های فرهنگی دانشگاه قم و همچنین انجمن عمران، انجمن مهندسی کامپیوتر، انجمن حقوق، انجمن اقتصاد، انجمن ادبیات از جمله انجمن های علمی این داشگاه محسوب میشوند.