چگونه می‌توان با پرورش عقرب درآمدزایی کرد؟/ کُشنده‌ای که نجات می‌دهد!

گروه دانشگاه خبرگزاری داشجو، مهدیه حسینی نسب؛ عقرب حشره‌ای کوچک و در ظاهر بسیار خطرناک است و وقتی اسم این حشره بند پا به میان می‌آید، اولین چیزی که در ذهن نقش می‌بندد، خطرناک بودن و سمی بودن آن است؛ اما این ساکنین صحرا‌های خشک و کوهستان‌ها غیر از این ظاهر خطرناک فواید بسیاری هم برای طبیعت و هم برای ما انسان ها دارند.

 

این موجودات دارای چنگال‌های خارداری هستند که در واقع قسمتی از دهان آن‌ها محسوب می‌شود و آن‌ها قادرند که ماده سمی خطرناکی از قسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند؛ اما این سم خطرناک در عین اینکه می تواند کشنده باشد و باعث مرگ یکی از ما شود، در عین حال می تواند نجات دهنده انسان ها هم باشد و بر همین اساس در چند سال اخیر زهر عقرب به یکی از پردرآمد‌ترین تجارت دنیا تبدیل شده است.

 

زهر عقرب گرانبهاترین مایع دنیاست که در جهان هر یک گرم آن برابر با ۸۰ میلیون تومان است، بر همین اساس این روز‌ها ما شاهد گسترش تجارت زهر عقرب هستیم؛ چراکه بسیار سودآور است.

این شغل یکی از نوپا‌ترین شغل‌هاست که درآمد میلیونی آن موجب شده تا جوانان اشتیاق بیشتری برای فعالیت در این حوزه داشته باشند. در ایران ۶۰ گونه عقرب وجود دارد و زهر ۴ نوع آن‌ها بسیار ارزشمند است و با توجه به اهمیت این موضوع سعی شده است که در کلاس‌های آموزشی به کارآموز از سراسر کشور چگونگی نحوه شناسایی، صید، پرورش و زهرگیری از عقرب به صورت عملی آموزش داده شود.

 

برخی شرکت‌ها با استفاده از کارشناسان و اساتید دانشگاه‌ها به برگزاری کلاس‌های پرورش عقرب رو‌ی آورده‌اند. این شرکت‌ها در گذشته مجوز پرورش و تولید سم مار را داشتند که با همین مجوز اقدام به آموزش‌ درآمدزایی از سم عقرب را کرده‌اند که هزینه هر دوره آموزش پرورش عقرب حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است.

در ایران مراکز آموزش پرورش عقرب درشهر‌هایی مانند شیراز، تهران، اهواز، تبریز، کرمان، یزد مشهد و اصفهان وجود دارد.

وحید بهروز، متولد شهرستان مراغه دارای مدرک لیسانس عمران از دانشگاه آزاد مراغه به همراه همسرش انیسه ولی از کسانی هستند که این طرح دانش‌بنیان را در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه در اتاقی به مساحت ۱۰ متر مربع پیاده کردند. آن‌ها با پرورش عقرب به دنبال تولید زهر این بندپا، به عنوان گران‌ترین مایه جهان هستند.

بهروز در مورد پرورش عقرب می‌گوید: در اینترنت مشغول سرچ بودم که به مطلبی در مورد گرانترین مایع دنیا برخورد کردم، نوشته بود «سم عقرب گرانترین مایع است». با تحقیقاتی که انجام دادم، متوجه شدم در ایران هم این کار انجام می‌شود؛ بنابراین تصمیم به پرورش عقرب گرفتم و برای اجرای این طرح، حدود یک سال بعد از انجام کار‌های تحقیقانی، دوره آموزشی را در شیراز گذراندم.

وی گفت: به دلیل بحث مالی که این شغل داشت، توجهم را جلب کرد و تصمیم به پرورش عقرب کردم. این طرح را از چند ماه پیش و با ۲۰۰ عقرب شروع کردم که در پایان دوره زهرگیری این تعداد به ۲۰ هزار عدد خواهد رسید.

بهروز معتقد است که سم عقرب با وجود اینکه کشنده است؛ اما در ساخت دارو‌های ضدسرطانی، ساخت آنتی بیوتیک و درمان درد‌های مفصلی، ایدز و MS و ساخت دارو‌ها کاربرد دارد و همچنین محققان در مورد استفاده این سم، در بحث آفت کشی مزارع کشاورزی به نتایج خوبی رسیده اند.

وی در مورد شرایط نگه داری این جانور می‌گوید: عقرب‌ها در جعبه و در اتاق کاملا ایمنی شده نگهداری می‌شود تا فرار نکنند، سیستم بدن عقرب به گونه‌ای است که روز‌ها می‌خوابد و شب‌ها فعالیت می‌کند؛ چرا که اگر عقرب در روز فرار کند، هیچ وقت در آفتاب نمی‌رود و همان جا پنهان می‌شود و شب بیرون می‌آید

وی گفت: اگر سم عقرب در هوای آزاد بماند، ۵ تا ۶ دقیقه از بین می‌رود. شرایط نگه داری سم عقرب خیلی مهم است؛ البته فعلا در حال تکثیر عقرب هستم؛ اما زمان بهربرداری باید در دمای پایین فریز شود و نیاز به یخچال‌های مخصوص دارد. سم فریز شده عقرب ۲۰ تا ۳۰ روز از بین می‌رود و به همین خاطر سم مایع را خشک می‌کنند.

بهروز در مورد تجارت سم عقرب می‌گوید: زهر عقرب در خارج از کشور خیلی قیمت بالایی دارد و هر آن نزدیک ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون است؛ اما متاسفانه در ایران هنوز شرکت یا اتحادیه‌ای ندارد.این سم دست دلال و واسطه‌ها افتاده که به قیمت بسیار پایین خریداری می‌کنند از طریق کشور‌های دیگر ترکیه به کشور‌هایی دیگر می‌فروشند.

این محقق دانشگاهی ادامه داد: در ایران از تولید کننده گرمی ۸۰ هزار تومان می‌خرند و در خارج از کشور گرمی تقریبا ۲۰۰ میلیون تومان می‌فروشند. اگر اتحادیه‌ای تشکیل شود که سم‌ها را جمع آوری کنند و با قیمت مناسب از تولید کنندگان خریداری کند. وضع بهتر می‌شود مشکلی که در پرورش عقرب وجود دارد فروش سم آن است که فعلا، چون کار نوپایی است هیچ اتحادیه ودستگاه نظارتی وجود ندارد و دست یک سری دلال و سودجویان افتاده است.

او با تجربیاتی که تاکنون توانسته است بدست بیاورد اکنون کارشناس دوره آموزشی پرورش عقرب در دانشگاه آزاد مراغه است.

 

وحید بهروز در این رابطه به ما می‌گوید: حال دانشگاه آزاد مراغه برای نخستین بار در شمال‌غرب کشور در دوره‌های آموزش پرورش عقرب، برگزار کرده است.

وی گفت: این کلاس‌ها با همکاری معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه و با مرکز رشد دانش بنیان این دانشگاه برگزار می‌شود.

بهروز بیان کرد: تا کنون دو دوره از این کارگاه‌ها در واحد مراغه با حضور تعداد ۳۶ نفر از علاقه‌مندان به پرورش عقرب برگزار شده که در ۲۵ و ۲۶ شهریورماه نیز دوره‌ای جدید برگزار می‌شود. پس از پایان هر دوره گواهینامه معتبر دانشگاهی کسب مهارت به نام شرکت‌کنندگان صادر شده می‌شود.

وی گفت: شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها از سراسر کشور بوده و همه علاقه‌مندان می‌توانند با کسب مهارت و دریافت گواهی پایان‌دوره و کسب مجوز از مبادی ذی‌ربط نسبت به راه‌اندازی مزرعه پرورش عقرب اقدام کنند.

بنا بر گزارش خبرگزاری دانشجو، تجارت زهر عقرب در دنیا یکی از پردرآمدترین تجارت‌هاست و استحصال و فروش زهر عقرب در فعالیت‌های درمانی و پزشکی کاربرد‌های فراوانی دارد و دانشگاه آزاد اسلامی مراغه، به عنوان یکی از مبتکران طرح دانش‌بنیان پرورش عقرب و استحصال زهر آن و تبدیل علم به ثروت و پیشقدم در کارآفرینی است.

لازم به ذکر است، عقرب‌ها در مناطق گرم زندگی می‌کنند و کشور ما نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک تعداد بسیار زیادی از این گونه را در خود جای داده است، اما افرادی هستند که برای کسب سود بیشتر، زندگی این گونه را به خطر انداخته‌اند.