علت سرانه مطالعه پایین در بین اقشار جامعه و دانشجویان چیست؟/ فضای مجازی؛ آفتی که فرهنگ کتابخوانی را تهدید می‌کند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ سرانه پایین مطالعه در بین اقشار مختلف جامعه  بویژه دانشجویان دلایل متعددی دارد که نیاز به بررسی و ارائه راهکارهایی از سوی کارشناسان فرهنگی و مسئولان برای حل این مساله دارد.

فرهنگ کتاب و کتاب خوانی، آن چنان در بین مردم جامعه و دانشجویان مغفول واقع شده است که بسیاری از مواقع ، مردم فضای مجازی را جایگزین فرهنگ کتابخوانی کرده‌اند. 

فضای مجازی آفتی که فرهنگ کتابخوانی را تهدید می‌کنند

دبیر سابق کانون کتاب دانشگاه بجنورد در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو،  در این رابطه می‌گوید که کتاب خواندن یکی از ابزار‌های موثر در جهت رشد فردی و اجتماعی است که متاسفانه از آن غفلت شده است. از عموم مردم به خصوص از دانشجویان که قشر تحصیل کرده جامعه محسوب می‌شوند، انتظار می‌رود که با کتاب سروکار بیشتری داشته باشند، اما در واقعیت در کشور ما اهمیتی به کتاب داده نمی‌شود و دانشجویان فقط به کتاب‌های درسی می‌پردازند که به نظرمن این وضعیت یکی از آفت‌های اصلی شبکه‌های مجازی است.

جعفرنژاد خاطرنشان کرد: علی رغم وجود رسانه‌های جمعی، ما در کار فرهنگی و در زمینه کتاب و کتابخوانی ضعف شدیدی داریم. نمی‌توانیم یک سری جملات انگیزشی درباره مطالعه را به دانشجو بگوییم و بعد انتظار داشته باشیم که آن‌ها کتابخوان شوند. برای اینکه دانشجویان و به طورکل افراد جامعه را به سمت کتاب و مطالعه سوق دهیم باید پیامد‌های عینی آن را نشان دهیم.

این دانشجوی فعال دانشجویی خاطرنشان کرد: برای ترویج فرهنگ کتابخوانی ابتدا باید اصول مطالعه درست را آموزش دهیم و سپس به معرفی کتاب‌های خوب به افراد بپردازیم. کتاب غذای روح است پس باید کتاب‌هایی متناسب با روحیات افراد به آن‌ها معرفی کنیم تا به کتاب خواندن تشویق شوند.

ترویج فرهنگ کتاب خوانی، کار جمعی است
وی افزود: در زمینه‌ی فرهنگ سازی کتابخوانی باید به این نکته توجه شود که ترویج این فرهنگ کار جمعی و همگانی است، به این معنی که از تمام ارگان‌های کشور انتظار می‌رود که به بحث کتابخوانی توجه ویژه‌ای نشان دهند؛ که اگر در واقعیت عملی شود اول خود ارگان‌ها و سپس در کل جامعه پیامد‌های آن به وضوح نمایان می‌شود و رشد و توسعه‌ی چشمگیری اتفاق خواهد افتاد.

جعفرنژاد در پایان با اشاره به برخی آمار‌ها بیان داشت: کشور‌های درحال توسعه نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، اما کمتر از ۳۰ درصد کتاب‌های مصرفی جهان را تولید می‌کنند و کمتر از این نسبت نیز به کتابخوانی مشغول هستند، این در شرایطی است که کشور‌های پیشرفته که حدود ۲۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، ۷۰ درصد کتاب‌های مصرفی جهان را تولید می‌کنند. همین آمار نشان دهنده‌ی این موضوع است که دانش و اطلاعات قدرتی است تا کشور‌ها بتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند.

معلمان و اساتید؛ مسئول اصلی ترویج فرهنگ سازی مطالعه 
اما چه افرادی در ترویج فرهنگ کتاب خوانی نقش بسزایی دارند؟ این هفته، بازار برگزاری نمایشگاه کتاب در دانشگاه‌ها داغ بود و در همین راستا، نمایشگاه کتابی در دانشگاه علوم پزشکی بجنورد برگزار شد. مهدی رضایی، دبیر کانون کتاب این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، گفت: به مناسبت هفته کتاب نمایشگاهی را دایر کردیم و از آن جایی که دانشجویان دغدغه‌ کتب درسی را بیشتر دارند، اولین ویژگی نمایشگاه این بود که اصلا این نمایشگاه کتاب‌های درسی ندارد و بنا داریم اگر استقبال مناسبی صورت بگیرد، به صورت پیوسته هفته‌ای یک روز این نمایشگاه مشغول به فعالیت باشد.

رضایی ادامه داد: کتاب‌های ما در چند دسته‌ی روانشناسی، روانشناختی، انگیزشی، رمان‌ها و نمایشنامه‌ها تقسیم می‌شود و تا کنون فروش در نمایشگاه بیشتر از حد توقع بوده؛ که نشانه‌های خوبی دارد.

دبیر کانون کتاب دانشگاه علوم پزشکی بجنورد خاطرنشان کرد: به نظر من حدود۵۰ درصد از دانشجویان کتاب می‌خوانند و از این بین حدود۲۰درصدشان یک محتوای خاص مانند شعر و ادب و یا فلسفه مطالعه می‌کنند. معتقدم میل به مطالعه نسبت به گذشته افزایش یافته است. برای مطالعه کردن نیاز است که یک حس نیاز در فرد به وجود بیاید. باید فکر استدلالی دانشجویان بیدار شود و آن موقع این حس نیاز ایجاد می‌شود و به دنبال مطالعه می‌روند.

وی در ادامه به متولیان افزایش سطح مطالعه اشاره کرد و افزود: قبل از آن که یک کانون و یا تشکل مسئول باشد، معلمان و اساتید مسئول اصلی هستند. آن‌ها باید طوری تدریس کنند که دانشجو و دانش آموز مجبور شوند که برای پاسخ دادن به سئوال‌های ذهنی خود، به سمت مطالعه بروند. نوک پیکان اساتید هستند. هرچند وظیفه‌ی یک استاد آن است که درس بدهد و برود، اما جزو وظایف اخلاقی اوست که به این زمینه ورود کند تا در ذهن مخاطب خود سئوالات متفاوتی ایجاد کند.

رضایی در پایان بیان داشت: جوانان اکنون، پدران و مادران ده سال آینده هستند و می‌دانید که کودکان از پدر و مادر خود بیشترین تاثیر را می‌پذیرند؛ لذا باید روی جوانان سرمایه گذاری بیشتری شود تا فرهنگ مطالعه رشد کند.

هر چند به نظر می‌رسد کتاب حال خوبی در جامعه ندارد، اما می‌شود با مقداری فعالیت و فرهنگ سازی درست و منطقی، به مرور وضعیت را بهتر کرد تا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد بالاتر رفتن سطح عمومی مطالعه در جامعه باشیم.