پژوهشگر گیلانی با تحقیق روی مگس سرباز سیاه به کاهش گاز‌های گلخانه‌ای دست یافت

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امروزه افزایش جمعیت و تولید انبوه مواد و ضایعات آلی علاوه بر آلودگی آب‌های زیرزمینی، منجر به تولید گاز‌های گلخانه‌ای مخرب می‌شود.

دانشمندان با تحقیقات بر روی نوعی حشره خاص جهت کاهش ضایعات آلی و کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای هستند.

حسین علائی، دانش آموخته دانشگاه گیلان در رشته مهندسی ژنتیک و اصلاح نژاد دام در مقطع کارشناسی ارشد فردی است که با مطالعه بر روی راه‌های نوین تامین نهاده‌های دامی توانسته با دستیابی به تکنولوژی تبدیل زیستی، منبع جدید و پایدار پروتئینی درخوراک دام و طیور و آبزیان را معرفی می‌کند.

 

علائی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در رابطه با چگونگی دست یافتن به این تکنولوژی و مشکلات پیش روی تولید می‌پردازد.

دانشجو: لطفا در مورد دست یابی تکنولوژی تبدیل زیستی توضیح دهید
با مطالعات و بررسی توانستیم به گونه‌ای از حشرات به نام مگس سرباز سیاه دست بیابیم و آن را شناسایی کنیم و در محیط طبیعی گیلان تکثیر کنیم و یک منبع خوب و پایدار پروتئینی و سرشار از انرژی در خوراک دام و طیور و آبزیان استفاده کنیم.

تحلیل خطر مصرف این حشره در بسیاری از کشور‌های دنیا مخصوصا کشور‌های اروپایی و اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا بررسی شده و سلامت آن تایید شده و می‌تواند به عنوان جزو پروتئینی خوراک در تغذیه دام و طیور و آبزیان استفاده شود.

دانشجو: مگس سرباز سیاه در کاهش گاز‌های گلخانه‌ای چقدر تاثیر دارد؟
استفاده این حشره نزدیک به ۵۰ برابر باعث کاهش گاز‌های گلخانه‌ای می‌شود و میزان پروتئین این حشره در حالت لاروی ۴۰ الی ۴۵ درصد و چربی در حدود ۳۰ درصد دارد که این نکته بسیار مهمی است برای کسانی که به این مسئله واقف هستند و همانطور که می‌دانیم پروتئین جزو اساسی و جدایی ناپذیر از خوراک دام و طیور و آبزیان را تشکیل داده و هزینه اصلی تامین خوراک دام بحث پروتئین است که ما آن را از طریق تکنولوژی زیستی به کمک این حشره با استفاده از مواد با ارزش کم بدست می‌آوریم.

 

دانشجو: غذای اصلی این حشره چیست؟
غذای اصلی این حشره در دوران لاروی، پسماند‌های آلی مانند ضایعات میوه و تره بار، ضایعات مواد آلی خروجی کارخانه‌های صنایع تبدیل غذایی، کشتارگاه‌ها و ... می‌باشد که به راحتی برای این حشرات قابل مصرف بوده بدون آنکه آسیبی به محیط زیست برسد.

این حشره به تایید سازمان‌های بین المللی از قبیل: فائو که به خیلی از کشور‌ها مخصوصا کشور‌های در حال پیشرفت مثل ایران توصیه شده به جهت کاهش آلودگی‌ها زیست محیطی که ناشی از همان مواد و پسماند‌های آلی است و بحث کاهش گاز‌های گلخانه‌ای و ایجاد پروتئین بالا و هضم بالای ۸۵ درصد آن توصیه شده است.

این حشره توسط Efsa آژانس امنیت غذایی اتحادیه اروپا بررسی شده و به این نتیجه رسیدند که حشره‌ای مهاجم نیست و ناقل بیماری به انسان وحیوان نبوده و برای نباتات آفت حساب نمی‌شود.

دانشجو: سالانه چه میزان گاز گلخانه‌ای و چند تن گاز CO۲ تولید می‌شود؟
با محاسبات می‌شود برآورد کرد که سالانه چه میزان گاز گلخانه‌ای و چند تن گاز CO۲ تولید می‌شود و با مطالعاتی که صورت گرفته (استفاده از لارو مگس سرباز سیاه) بین ۴۲ تا ۵۰ برابر می‌توان میزان CO۲ را نسبت به روش‌های معمول کاهش داد.

دانشجو: آیا امکان استفاده لاور این حشره به عنوان هیدروپروتئین وجود دارد؟
بله. اطلاعاتی که ما داریم کشور‌های مختلف مطالعات بسیار زیادی انجام دادند و میلیون‌ها یورو برای بررسی این حشره هزینه کردند و گزارش‌های آن به صورت بین المللی ارائه شده است.

کشور‌های مختلف مانند آمریکا، کانادا، کشور‌های اتحادیه اروپا به این مسئله ورود جدی کردند و شرکت‌های مختلفی مانند Protix, Ynsect, Circular Organics, Enterra Feed و EnviroFlight را تاسیس کردند و هر فرد و شرکتی به این مباحث ورود کرد مورد تقدیر و حمایت دولت آن کشور از نظر مالی و امکانات و نیاز‌ها قرار گرفت.

 

دانشجو: دامنه گسترش این حشره چقدر است؟
دانشمندان حشره شناسی دامنه گسترش این حشره را از -۴۵ تا بالای ۴۵ عرض جغرافیایی دانستند و باید گفت: تولید این حشره از بومی بودن خارج شده و به صورت انبوه در سراسر جهان تکثیر می‌شود. سیکل زندگی این حشره مثل ما بقی حشرات است که دارای نکات فنی بوده که باید به کار گرفته شود.

 

دانشجو: لطفا در مورد روند تکثیر مگس سرباز سیاه توضیح دهید
با شناسایی و به دام انداختن این حشره در داخل کشور توانستیم تکثیر آن را شروع کنیم، ولی به خاطر مشکلات موجود در اخذ مجوز‌ها و سرمایه گذار تولید بسیار اندک و در حد تحقیقاتی است.

 

 

دانشجو: آیا سازمان دامپزشکی کشور در این زمینه حمایت کرده است؟
هنوز در داخل کشور سازمان‌های مرتبط با صدور مجوزها، هنوز دراین زمینه تصمیم قطعی نگرفتند و در حال بررسی هستند، زیرا از سال ۹۷ برای این مسئله به سازمان‌های مختلفی مراجعه می‌کنیم، ولی تا کنون جواب درستی داده نشده است.

رایزنی هارا با افرادی که علاقمند به سرمایه گذاری در این زمینه هستند صورت گرفته، ولی متاسفانه مشکل اصلی کار مجوز‌ها است و امیدوارم سازمان حفظ نباتات کشور، سازمان دامپزشکی کشور و سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با تولید انبوه این حشره تصمیم لازم را بگیرند تا بتوانیم واضح‌تر با سرمایه گذار‌ها صحبت کنیم.

دانشجو: شرایط اخذ مجوز برای تولید این حشره چگونه است؟
برای شروع اخذ مجوز‌ها در ابتدا به سازمان حفظ نباتات کشور مراجعه کردیم و مستندات لازم در رابطه با امنیت و سلامت این حشره و نحوه مصرف آن و مخاطرات محیط زیستی آن را مطرح کردیم و پس از جلسات مختلف با حضور افراد مختلف از سازمان دامپزشکی، گیاه پزشکی و وزرات بهداشت نظر خود را به صورت قطعی اعلام نکرده، ولی شنیده‌ها حاکی است که سازمان حفظ نباتات این حشره را بی خطر دانسته، ولی تا کنون علی رغم مکاتبات صورت گرفته به ما اعلام رسمی نکرده و در حال حاضر برای ادامه راه پر پیچ و خم کسب مجوز منتظر نظر سازمان دامپزشکی کشور هستیم.

اکثر سازمان‌های داخلی اعم از سازمان حفظ نباتات و سازمان دامپزشکی کشور این موضوع را منوط به مطابقت با قوانین اتحادیه اروپا کردند که با پیگیری و بررسی‌های ما و با تهیه مستندات قوانین اروپا و در اختیار قرار دادن این قانون به سازمان حفظ نباتات و بخصوص سازمان دامپزشکی، همچنان به دلایلی باز مخالفت اولیه و غیر رسمی خودشان را اعلام کرده اند.

دانشجو: اتحادیه اروپا برای پرورش مگس سرباز سیاه چه قوانین اتخاذ کرده است؟
این پژوهشگر در ادامه صحبت خود با اشاره به قوانین اتحادیه اروپا تصریح کرد: متاسفانه در صحبت‌های اخیر با کارشناسان سازمان دامپزشکی، با استناد به قوانین سال ۲۰۱۱ و ما قبل اتحادیه اروپا در مبحث پرورش این حشره و مصادیق مصرف آن، مخالف با مصرف پروتئین بدست آمده از این حشره در خوراک حیوانات مزرعه هستند. با بررسی و پیگیری‌هایی که صورت داده بودیم متوجه شدیم که اتحادیه اروپا مطالعه وسیعی با صرف میلیون‌ها یورو در سطح ۵ کشور انجام داده که نتایج آن منجر به تغییر قوانین اتحادیه اروپا در مباحث مربوط به تامین نهاده‌های دامی از حشرات در سال ۲۰۱۷ شد.

 

در سال ۲۰۱۷ تمامی قوانین گذشته از جمله ۲۰۱۱ اصلاح و یک سری الحاقیات به آن اضافه کردند و صراحتا مجوز استفاده از حشرات از جمله لارو مگس سرباز سیاه در تغذیه دام و طیور و آبزیان و در مجموع حیوانات مزرعه را دادند.

در سال ۲۰۱۷ اتحادیه اروپا قانونی را مصوب کرد که می‌شود از پروتئین حشرات در خوارکدام و طیور و آبزیان استفاده کرد.

 

 

دانشجو: به نظر شما عدم توجه سازمان دامپزشکی کشوربه قانون ۲۰۱۷ اتحادیه اروپا در چیست؟
متاسفانه به قانون ۲۰۱۱ اکتفا می‌کنند و قانون ۲۰۱۷ را مورد توجه قرار نمی‌دهند و علیرغم اصرار و پیگیری ما برای بررسی قانون ۸۹۳/۲۰۱۷ (EU) اتحادیه اروپا، سازمان دامپزشکی تمایلی را برای بررسی این قوانین نشان نداده و به قوانین گذشته رجوع می‌کنند.
امیدواریم که کارشناسان هر چه زودتر به این قوانین رجوع کنند و با اطمینان کامل درباره این موضوع نظر بدهند، البته تیم ما هم تمام تلاش خود را در ارائه مستندات و انتقال تجربیات خود به این بزرگواران بکار گرفته تا بتواند این موضوع را تبیین نماید.

در توضیح فضای سرمایه گذاری در این پروژه گفت: مسئله اصلی بحث مجوز‌ها است که همچنان بلاتکلیف است با این حال سرمایه گذار وجود دارد و می‌شود یک فارم حشره با سود دهی مناسب را تاسیس کرد و اگرشرایط ایمن در بحث تولید از قبیل: مجوز‌ها و طراحی الگوی مناسب جهت تولید صنعتی و دستورالعمل‌های مربوطه فراهم شود، مطمئنا سرمایه گذاران به این حیطه ورود خواهند کرد.

به دلیل اینکه کشور ما پرجمعیت است و تولید مواد آلی زیاد است، ما می‌توانیم از این تهدید به عنوان یک فرصت استفاده بکنیم و با استفاده از این حشره می‌توانیم مواد آلی را به پروتئین یا لاور خشک شده تبدیل کنیم و صادرات کنیم و می‌توانیم به کشور‌های حوزه بالکان صادرات کنیم و همین الان متقاضی از کشور‌های اروپایی و کشور‌های حوزه خلیج فارس جهت خرید این مواد وجود دارد.