صدای اعتراض مردم جوشقان قالی را بشنوید / تخریب محیط زیست و بی‌اعتنایی شرکت‌های معدنی

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- اعظم ذوالفقاری منظری؛ * حدود یک ماه پیش، ویدئویی از امام جمعه جوشقان قالی در فضای مجازی منتشر شد که در آن وی به افتتاح معدنی جدید در کوه‌های اطراف این شهرستان اعتراض و مسئولان جوشقان قالی را تهدید کرد که اگر این معدن کار خود را آغاز کند، نماز جمعه را تعطیل خواهد کرد.

با این اقدام انقلابی حجت الاسلام غلامرضا سلیمانی، معدن افتتاح نشد و فرماندار هم قول همکاری با مردم داد و نماز جمعه تعطیل نشد؛ اما حواشی این معدن تمام نشد.

جوشقان قالی، شهری است که در دامنه کوه کرکس و در بخش قمصر کاشان قرار دارد. آب و هوای آن معتدل است؛ به گونه‌ای که از باغ‌های گل محمدی آن تا ۶۰ روز عطر محمدی به مشام می‌رسد. اما مناظر طبیعی جوشقان در حال تخریب است و بخش مهمی از اطراف جوشقان اکنون در اختیار پیمان کاران معادن قرار گرفته است.

فعالیت معادن در اطراف جوشقان در چند سال گذشته در نقاطی با فاصله چند کیلومتری از این شهر جریان داشت، اما طی چند سال اخیر به محدوده شهری بسیار نزدیک شده و طبیعت اطراف آن را دستخوش تغییر کرده است.

 

تعارضات در موافقت یا مخالفت با توسعه معادن!

مردم جوشقان در تیرماه امسال علیه گسترش فعالیت‌های معدنی در اطراف این شهر اعتراض کردند. معاون سیاسی امنیتی فرماندار کاشان در همان زمان با رسانه‌ها مصاحبه کرد و گفت: اعتراض برخی از شهروندان جوشقان قالی در خصوص فعالیت معدن سنگ با حضور اداره‌های مربوط، شورای اسلامی و شهردار آن شهر مورد بررسی قرار گرفت.

عباسعلی قپانی پور فعالیت صاحبان معدن را تحت چارچوب‌های قانونی دانست و گفت: پرداخت‌های آنان برای توسعه و آبادانی شهر در برخی مواد حتی فراتر از قانون است.

 

به گفته او، معترضان باید قانون را بشناسند و خواسته‌های خود را در چارچوب راهکار‌های قانونی مطالبه کنند.

 

اما اظهارات معاون سیاسی فرماندار کاشان، در تعارض با آن چیزی است که رئیس شورای شهر جوشقان می‌گوید. رمضانعلی صادق پور معتقد است که ساخت این معدن در طرح جامع شهری، در محدوده گردشگری شهر تعریف شده و به این صورت، معدن باعث تخریب محدوده گردشگری شهر به حساب می‌آید.

ورود صادق پور به مسئله معادن جوشقان در زمانی اتفاق افتاد که در فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی مردم جوشقان، تصویر نامه‌ای دستنویس منتسب به وی منتشر شد.

در این نامه که روی برگه‌ای با سربرگ شورای اسلامی شهر جوشقان، مهر این شورا و نام رمضانعلی صادق پور نوشته شده، خطاب به رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت اصفهان و مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری، راه و شهرسازی و محیط زیست، درخواست تعجیل در صدور پروانه اکتشاف معدن دارد.

 

در این نامه اینطور آمده است: «پیرامون فعالیت در حوزه استخراج سنگ‌های تزیینی به شماره درخواست ۹۰۰۹۷۶ در شهر جوشقان قالی و با توجه به فرمایشات و تأکیدات مقام معظم رهبری و دیگر مسئولان نظام مقدس جمهوری اسلامی مبنی بر ایجاد اشتغال و بحث اقتصاد مقاومتی و تولید و حمایت از تولیدکنندگان و کارآفرینان، خواهشمند است نسبت به تسهیل و تعجیل در صدور پروانه اکتشاف و انجام امور اداری و اخذ موافقت‌های مربوطه اقدام نموده، تا مقدمات اشتغال به کار کارگران معدنی بیکار و همچنین رانندگان شهر جهت حمل بار‌ها فراهم آمده و منبع درآمدی پایدار برای این عزیزان فراهم آید.»

این نامه در ۲۳ تیر در کانالی با عنوان جوشقان قالی و به آدرس t.me/joshaqaneqali منتشر شد و در تصویر آن تاریخ ۱۶ مهر ۹۷ و شماره ۱۱۵/۲۲۶ مشخص بود. پس از انتشار این نامه، این کانال تلگرامی نظرات برخی مخاطبان خود را منتشر کرد؛ نظراتی که حاکی از نارضایتی مردم جوشقان قالی از این موضوع را نمایش می‌داد.

اما کمتر از چند ساعت پس از انتشار این نامه، نامه‌ای دیگر با سربرگ شورای اسلامی شهر جوشقان قالی، تایپ شده منتشر شد که به تاریخ ۳۱ فروردین امسال صادر شده بود! 

 

در این نامه، رئیس شورای اسلامی شهر جوشقان قالی خطاب به مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان نوشته است: «از شروع سال جاری تاکنون به دلیل واگذاری معادن سنگه‌های تزیینی و لاشه در داخل حریم و اطراف شهر جوشقان قالی به ویژه در مناطقی که بر چشم انداز و طبیعت بکر شهر آسیب جدی رسانده، موجب اعتراض شدید مردمی در فضا‌های حقیقی و مجازی شده و پیگیری‌های مختلفی در جهت تعطیلی معادن بعضی از پیمانکاران صورت گرفته است»

در ادامه این نامه بیان شده است: «نامه شماره ۱۱۵/۲۲۶ مورخ ۱۶/۷/۹۷ شورای اسلامی جوشقان قالی به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان مبنی بر معرفی آقای ... به علت اینکه منطقه مذکور در طرح جامع در محدوده شهر با کاربری گردشگری قرار گرفته است، کان لم یکن تلقی می‌گردد و فاقد هر گونه اعتبار و ارزشی قاننوی لازم می‌باشد».

در کانال تلگرامی جوشقان قالی ذیل این نامه به نقل از صادق پور آمده است: «سلام شهروندان عزیز به دقت امضای هر دو نامه را ملاحظه فرموده و قضاوت کنید»

 

تفاوت فاحشی که بین امضای نامه اول و نامه دوم وجود دارد و نوع ادبیات غیرویرایش شده آن، سوالات زیادی را برای مردم جوشقان برانگیخته بود. به خصوص که در نامه اول اطلاعاتی درباره معدن نیامده بود و صرفا به ساخت یک معدن جدید اشاره شده بود.

گروهی از جوانان جوشقان قالی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند و متشکل از جوانان طلبه و دانشجو در این شهر هستند، به دنبال فعالیت‌های اجتماعی خود، به موضوع این معدن نیز ورود کردند.

 

امیرحسین گرگین، از فعالان فرهنگی جوشقان قالی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، وضعیت معادن در کوه‌های کرکس را تشریح می‌کند و می‌گوید: در معادن اطراف شهر ما برخی موارد مربوط به ضوابط محیط زیستی فعالیت های معدنی رعایت نمی شود. یکی از مسائلی که در ضوابط محیط زیستی فعالیت های معدنی مطرح می شود، این است که پس از اتمام کار معدن، باطله های سنگ را جمع و در مکان مناسبی دپو کنند. یا درصورت تخریب پوشش گیاهی به واسطه معدن، مسئولان حفر معدن باید پوشش گیاهی را ترمیم کنند.

گرگین به تخریب‌های زیست محیطی در مراتع اطراف جوشقان قالی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در کوه‌های اطراف شهر منابع طبیعی زیادی وجود ندارد و لازم است برای حفظ آن تلاش شود. اما هر ساله به تعداد معادن در این منطقه افزوده می‌شود و هر سال منابع طبیعی جوشقان قالی بیشتر از بین می‌رود.

به گفته این فعال اجتماعی جوشقان قالی، شغل سنتی مردم در این شهر و روستاهای اطراف آن دامداری است و همزمان با گسترش معادن از تعداد افراد پروانه دار مجاز دامداری کم می شود. طبق گزارش دامداران جوشقانی در یک سال فقط بیش از هزار رأس دام از پروانه دامداران منطقه کم شد.

وی مساله دیگری را که فعالیت این معادن در جوشقان ایجاد کرده، تخریب مناظر شهری عنوان می‌کند و می‌گوید: جوشقان قالی شهری کوهستانی در یک منطقه کویری است و جاذبه و مزیت اقتصادی آن گردشگری محسوب می‌شود. منطقه‌ای خوش آب و هوا است در منطقه کویری کاشان.

گرگین توضیح می‌دهد: در سال‌های اخیر سنگ جدیدی در چین و آمریکا مشتری پیدا کرده است که این سنگ در کوه‌های متصل به جوشقان قالی وجود دارد. به همین دلیل معدن کاران در این منطقه شروع به استخراج این سنگ کرده و مناظر شهر را تخریب می‌کنند.

وی به اعتراضات مردمی برای ایجاد این معادن اشاره می‌کند و می‌گوید: معادن این سنگ های تزیینی در چند صد متری مناطق مسکونی حفاری شده است. مردم در اعتراض به فعالیت برخی معادن متصل به شهر زنجیره انسانی تشکیل دادند و حتی در یک مورد امام جمعه جوشقان به مسئله ورود کرد و گفت که اگر معدنی افتتاح شود، نماز جمعه را تعطیل می کند.

 

حجت الاسلام غلامرضا ناظمی، امام جمعه موقت جوشقان قالی در گفتگو با خبرنگار ما به تشریح این موضوع می‌پردازد و می‌گوید: فعالیت معادن در اطراف جوشقان به حدود ۶۰ سال قبل مربوط می‌شود که یک معدن سنگ سفید مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، شرکت‌های متعددی وارد اکتشاف معادن کوه‌های اطراف جوشقان قالی شدند.

ناظمی ادامه می‌دهد: در چند سال اخیر یک شرکت به نام کاوش کویر سپاهان، از اداره منابع طبیعی و صنعت و معدن مجوزی برای توسعه معادن در جوشقان گرفت و پس از آن مقدار قابل توجهی از کوه‌های اطراف جوشقان را برای استخراج سنگ، مورد بهره برداری قرار دادند.

امام جمعه موقت جوشقان قالی به درخواست اهالی این شهر درخصوص ارائه سهمی از سود برداشت سنگ از این معادن به مردم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در سال ۸۲ قراردادی منعقد شد که امام جمعه هم پای آن قرارداد را امضا کردند و قرار شد که درصدی از درآمد این معادن صرف امورات شهر شود.

وی با اشاره به اینکه از آن زمان شرکت‌های معدنی اطراف جوشقان هزینه‌هایی برای مردم شهر اختصاص دادند، اما کافی نبود، بیان می‌کند: موضوعی که این روز‌ها درباره این معادن مطرح شده، این است که تعدادی از جوانان شهر وارد میدان شدند تا حق مردم را از معادن دریافت کنند.

ناظمی می‌گوید: من در یکی از خطبه‌های نمازجمعه به این موضوع اشاره کردم و گفتم که به دنبال ایجاد اغتشاش یا بی نظمی نیستیم و به صورت مسالمت آمیز می‌خواهیم بهره برداران از معادن، برای مردم شهر فکری کنند و درصدی از درآمد‌های خود را برای فعالیت‌های عمرانی و فرهنگی جوشقان قالی اختصاص دهند.

وی علت آغاز اعتراضات مردم به برخی فعالیت های معادن را، صدور مجوز شرکت کاوش کویر برای احداث معدن در قسمتی از کوه کرکس دانست که پیشانی شهر محسوب می‌شود. به گفته ناظمی این امر باعث شد حساسیت مردم نسبت به فعالیت معادن بیشتر شود.

امام جمعه موقت جوشقان قالی ادامه می‌دهد: مسئولان مربوطه جلسات متعددی برگزار کردند و حتی مسئولان امنیتی کاشان در این جلسات حضور داشتند تا سهمی از درآمد معدن را تعیین کنند که باید در شهر خرج کند.

وی با اشاره به اینکه هنوز میزان این سهم تعیین نشده است، بیان می‌کند: معدن جدید این شرکت در نزدیک‌ترین مکان به محل سکونت مردم ایجاد شده و به نظر می‌رسد که وزارت صمت هم در این زمینه حدودی را تعیین کرده است.

ناظمی گفته که برخی از مردم منطقه معتقدند یکی از کارمندان دادسرا در جوشقان قالی به صورت حقیقی در این موضوع دخالت می کند و می‌گویند که حتی این فرد به نفع معدن داران مساله را پیگیری کرده تا مجوز‌های تخریب یک کوه برای بهره برداری از سنگ آن هم صادر شود.

وی اشاره می‌کند: مردم یکی از محلات جوشقان قالی که نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری داشتند، با فعالیت‌های این فرد مخالفت کردند و کار به جایی رسید که مرد و زن در جایی که قرار بود معدن ایجاد شود، چادر زدند و شبانه روز در آنجا حضور داشتند.

 

امام جمعه موقت جوشقان قالی ادامه می‌دهد: این قضیه با حضور امام جمعه جوشقان قالی و تهدید به اینکه اگر معدن افتتاح شود، نماز جمعه را تعطیل می‌کند، جمع شد، اما آن فرد کارمند دادسرا از افرادی که در این قضیه به افتتاح معدن اعتراض کرده بودند، شکایت کرد و این افراد سریعا به پاسگاه احضار می‌شدند.

وی به بازداشت چند تن از جوانان این شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: کار به جایی رسید که این کارمند دادسرا، از چند جوان که در فضای مجازی فعال بودند، شکایت کرد که این افراد در گروه‌ها و کانال‌های خود حرف‌هایی علیه او منتشر کرده اند.

وی توضیح می‌دهد: با شکایت این فرد، این چند جوان بلافاصله احضار شدند و بازپرس مربوطه به بازداشت آنان صادر کرد. مردم شهر برای آزادی این جوانان وثیقه تهیه کردند و پس آز آزادی آنان را مورد استقبال گرم و پرشور قرار دادند.

وی بیان می‌کند: موضوع معادن اطراف جوشقان قالی موضوع مهمی است. جلساتی با مسئولان شهری و استانی و مسئولانی از وزارت صنعت و معدن برگزار شده و ما منتظر هستیم تا نتیجه گزارش کارشناسان این وزارتخانه را ببینیم.