شهدای ناشناس کربلا؛ حجاج بن مسروق، موذن مسیر مکه تا کربلا

حجاج بن مسروق جعفی

حَجّاج بْن مَسْروق مَذْحِجی جُعْفی از یاران امام علی (ع) و از شهدای کربلا. وقتی امام حسین (ع) از مدینه به سمت مکه حرکت کرد، او نیز از کوفه به مکه رفت و به کاروان امام پیوست. برخی منابع او را مؤذن امام در مسیر حرکت از مکه تا کربلا خوانده‌اند. در منزلگاه قصر بنی مقاتل، امام او را به خیمه عبیدالله بن حر جعفی فرستاد تا از وی برای یاری امام دعوت کند.

حجاج بن مسروق بن مالک بن کثیف بن عتبه بن کلاع جعفی از قبیله مذحج است. شیخ مفید نام او را حجاج بن مسرور ضبط کرده است.

 

سرگذشت

او از شیعیان کوفه و از اصحاب امام علی (ع) بود. وقتی امام حسین (ع) از مدینه به سمت مکه حرکت کرد، او نیز از کوفه به مکه رفت و به کاروان امام پیوست. در منزل ذو حسم که کاروان امام با سپاه کوفه به فرماندهی حر بن یزید ریاحی برخورد کرد، هنگام ظهر امام به حجاج بن مسروق فرمود: اذان بگوید. وقتی کاروان به منزل قصر بنی مقاتل رسید، امام حسین (ع) خیمه‌ای برافراشته دید. پرسید این خیمه برای کیست؟ گفتند برای عبیدالله بن حر جعفی است. امام حجاج بن مسروق را نزد او فرستاد تا از وی برای یاری امام دعوت کند، ولی او دعوت امام را نپذیرفت.

 

شهادت

حجاج، در روز عاشورا از امام حسین (ع) اجازه گرفت و به میدان رفت. پس از مدتی در حالی که بدنش آغشته به خون بود بازگشت و خطاب به امام این شعر را خواند:

فدتک نفسی هادیا مهدیا الیوم ألقی جدّک النبیا
ثمّ أباک ذی الندی علیا ذاک الذی نعرفه الوصیا

جانم به قربانت که هدایت کننده و هدایت شده‌ای؛ امروز جدّت پیامبر را ملاقات خواهم کرد
و سپس پدرت علی را: آن انسان بزرگواری که او را وصی پیامبر می‌دانم.
سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۱.

امام به او فرمود: «آری، من نیز پس از تو آن‌ها را ملاقات خواهم کرد.» حجاج به میدان باز گشت و جنگید تا به شهادت رسید. در زیارت ناحیه و زیارت رجبیه امام حسین (ع) آمده است: «السَّلَامُ عَلَی الْحَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقِ الْجُعْفی»