ایلام، اندرخم پتروشیمی‌های نیمه کاره / دست بی‌کفایتی بالاتر از دست‌های مسئولان!

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو_ حنانه جانمحمدی؛ * استان ایلام از قافله کلنگ زنی‌های پتروشیمی عقب نمانده و دو طرح نیمه تمام را روی دست گذاشته است. یکی پتروشیمی الفین ایلام و دیگری دهلران. یکی در یک قدمی افتتاح و دیگری بدون کمترین پیشرفتی رها و بلا استفاده. پتروشیمی الفین ایلام برای تاسیس به چند گام اضافه احتیاج دارد و با صرف هزینه ۵۰۰۰ میلیارد دردست فراموشی است و با وجود وعده‌های پی در پی هنوز عملیاتی نشده است. پتروشیمی دهلران با وجود اینکه از ابتدا به صورت کارشناسانه تعریف شده، اما سال هاست بدون اندک پیشرفتی رها شده است. منبع تامین خوراک این مجتمع باعث اهمیت آن است.

الفین سیزدهم ایلام طرحی ست که تنها چند گام تا بهره برداری نهایی فاصله دارد، اما این چند قدم سال هاست که در انتظارهمت و یاری مسئولان و مجریان این پروژه مانده است. آنچه این روز‌ها در مورد مجتمع پتروشیمی الفین شنیده می‌شود وعده‌هایی است که توسط مجریان طرح برای خالی نبودن عریضه اظهار می‌کنند؛ وگرنه هیچ کورسوی روشنی برای اتمام این پروژه وجود ندارد. البته بی توجهی و عدم دغدغه مندی فعالین اقتصادی و مردم محلی نسبت به بهره برداری این طرح آنقدر فاحش است که اگر ذره‌ای دقت و توان به خرج می‌دادند اکنون وضع به این صورت نبود.

 

احداث فاز دوم الفین ایلام از سال ۱۳۸۲ آغاز شد، اما تعلل و کم کاری افرادی که به هر نحوی درگیر این داستان هستند، باعث تغییر تاریخ بهره برداری این طرح شد. این درحای است که کارشناسان سرمایه استفاده شده برای ساخت الفین سیزدهم را یک میلیارد یورو (۵ هزار میلیارد تومان) تخمین می‌زنند.

 

 

دلایل متعددی مطرح است که لزوم راه اندازی الفین ایلام را تایید می‌کند. یکی از این علت ها، جبران کمبود خوارک است. اگر الفین سیزدهم زمان مناسب خود به بهره برداری می‌رسید، می‌توانست کمبود خوراک ایجاد شده در فاز اول را جبران کند. در حال حاضر با تأمین اتیلن مورد نیاز پتروشیمی ایلام از طریق خط لوله اتیلن غرب تنها ۲۶ تن در ساعت معادل ۶۰ درصد ظرفیت اسمی خود تولید دارد. می‌توان به استفاده بهتر از ظرفیت واحد‌های پتروشیمی، به عنوان علت دیگری یاد کرد. بسیاری از پتروشیمی‌های متصل به خط لوله اتیلن غرب به دلیل کمبود خوراک با تولیدی کمتر از ظرفیت کار می‌کنند و بخشی از این مشکل به خاطر بار سنگینی است که تعلل در افتتاح الفین سیزدهم بر شبکه وارد می‌کند.

علت دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، ساخت واحد‌های پایین دستی و بالا رفتن ظرفیت تولید محصولات تکمیلی است. با توجه به اینکه محصولات پتروشیمی الفین ایلام در ابتدای زنجیره ارزش قرار دارد، قابلیت ایجاد صنایع پایین دستی بیشتری در کشور مطرح می‌شود. متاسفانه بد عهدی‌های پی در پی متولیان امر، باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه گذاران نسبت به ورود در ساخت مجموعه‌های پایین دستی می‌شود. دلیل آخری که بر لزوم اجرای آین پروژه مهر تایید می‌زند، جلوگیری از هدر رفت منابع کشور است. در ازای فعالیت نکردن یک مجموعه که میلیار‌ها دلار خرج براشته، روزانه سرمایه زیادی از کف رفته و هزینه هنگفتی را روی دست دولت می‌گذارد.

نکته مهمی که می‌توان بر آن صحه گذاشت بحث تامین خوراک این مجموعه است. پالایشگاه ایلام که وظیفه تامین خوراک این پتروشیمی را به عهده دارد و میدان گازی تامین کننده خوراک این پالایشگاه اخیراً به خاطر عدم فعالیت این پروژه از افت برداشت قابل توجه‌ای رنج می‌برند. این افت برداشت ممکن است مستقیما بر خوراک پتروشیمی ایلام تاثیرگذار باشد؛ بنابراین مجریان طرح الفین سیزدهم باید از هم اکنون به فکر راهکاری جدی برای حل مشکل تأمین خوراک این واحد باشند تا از بروز بحران‌های احتمالی که درآینده گریبان گیر می‌شود جلوگیری کنند.

پتروشیمی دهلران طرحی مهم و کاربردی در زمینه پتروشیمی است که با وجود تعریف کارشناسانه سال‌ها بدون کمترین پیشرفتی در دست‌های دشت‌های ایلام رها شده است. دلیل اصلی و حائز اهمیت این پتروشیمی منبع تآمین خوراک آن است. این طرح در سال ۱۳۸۶ با هدف تولید اتیلن و پروپیلن کلنگ زنی شد و مثل بسیاری از پروژه‌های مشابه، بعد از گذشت یک دهه تنها ۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

خوراک مورد نیاز پتروشیمی دهلران از پالایشگاه گاز و گاز مایع NGL) ۳۱۰۰) تأمین می‌شود. به نوعی می‌توان گفت: کاسب گاز‌هایی که در گذشته سوزانده شده، می‌باشد؛ بنابراین با بهره برداری از پتروشیمی دهلران جمع‌آوری گاز‌های همراه نفت، خاموش کردن مشعل میادین نفتی و تکمیل زنجیره ارزش با استفاده از خوراک مشعل‌ها رخ می‌داد؛ در واقع گاز‌های که اکنون مثل خوره به جان طبیعت و محیط زیست افتاده به محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌شوند. در حال حاضر پیشرفت فیزیکی پروژه ان جی ال ۳۱۰۰ به ۲۰ درصد رسیده است؛ این در حالی است که پتروشیمی دهلران که مصرف کننده عمده محصول این پالایشگاه است، تقریباً بدون پیشرفت متوقف مانده است.

در بین طرح‌های نیمه کاره، پتروشیمی دهلران از معدود طرح‌هایی است که دارای تعریف درست و جانمایی کارشناسانه است. این پتروشیمی از نظر دسترسی به خوراک و آب در شرایط قابل قبولی قرار دارد. با توجه فاصله میدان نفتی تأمین کننده خوراک مورد احتیاج این پترشیمی که تنها ۴۵ کیلومتر با دهلران فاصله دارد، احداث آن در این ناحیه منطقی و عقلانی به نظر می‌آید. مشکل تامین آب هم گریبان گیر این طرح نیست، زیرا پتروشیمی دهلران در فاصله حدود دو کیلومتری سد دره دشت قرار دارد که امکان تامین آب این طرح را فراهم می‌کند.