مناطق آزاد اقتصادی که قرار بود برای صادرات اقتصادی و منافع ملی کشور را تضمین کند حالا تبدیل به اصلیترین اتاقهای تاریک برای قاچاق و واردات بیرویه شده است. با این وجود برخی نمایندگان مجلس علاقه زیادی به آن دارند و بهعنوان برگ برنده سیاسی خودش مینگرند.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، کمیسیون اقتصادی در آخرین روزهای مجلس دهم به دنبال ایجاد دهها منطقه آزاد است. این پدیده اقتصادی را اگر در کنار ۹۰ نماینده ردصلاحیتشده بگذاریم که بیشتر آنها با دلایل اقتصادی عدم صلاحیت خود را دریافت کردهاند مشخص میشود که مجلسی که گذشت اساساً صلاحیت تصمیمهای اقتصادی بزرگ را ندارد. نگاهی به تلاشهای فراوان نمایندگان شکست خورده مجلس برای افزایش مناطق آزاد اقتصادی نیز این مسئله را تایید میکند.
مسئله عدم کارآمدی مناطق آزاد فعلی در راستای افزایش تولید ملی و رشد صادرات و تبدیل شدن این مناطق آزاد به بستری برای افزایش حجم واردات کشور برای اکثریت کارشناسان اقتصادی مسجل شده است. چرا که امروزه نزدیک به ۹۰ درصد واردات کشور از این مناطق و با استفاده از معافیتهای خاص مالیاتی و گمرکی مناطق آزاد صورت میگیرد.
حالا بعد از گذشت چند سال از لایحه دولت در افزایش تعداد مناطق آزاد اقتصادی و ایجاد ۴ منطقه آزاد دیگر شاهد هستیم که نمایندگان مجلس تعداد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را به ۲۰۰ عدد رساندهاند. این اصرار نمایندگان بهنظر میرسد بیشتر برای منافع اقتصادی و سیاسی شخصی مطرح باشد. چرا که تاکنون این مناطق چیزی جز خسارت برای اقتصاد کشور دستاورد دیگری نداشتهاند. همچنین باید به این مسئله توجه داشت که این لایحه بارها با ایرادات شورای نگهبان به مجلس عودت شده، اما نمایندگان حاضر به اصلاح عمده مسائل آن نیستند.
علی خضریان منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در اینباره میگوید: برخلاف هدف اولیه، صادرات از مناطق آزاد حدود ۱درصد کل صادرات کشور است و واردات آن نیز ۲ تا ۶ برابر صادرات آنها میباشد.
خضریان عدم شفافیت این مناطق را نیز یکی از مشکلات آن عنوان نموده و گفته است: در حالیکه عدم شفافیت شرکتهای دولتی که حدود دوسوم بودجه کشور را در اختیار دارند، همواره مناقشه برانگیز بوده و همان نظارت نصفه و نیمه را هم ندارند، مناطق آزاد تابع همان قوانین نیز نیستند و مجلس به جای اصلاح قانون و تلاش برای افزایش شفافیت، تعداد مناطق آزاد را ۲ برابر کرده است.
حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره مشکل مناطق آزاد میگوید: یکی از مشکلاتی که در مناطق آزاد وجود دارد این است که واردات در این مناطق، در سامانه گمرکی کشور ثبت نمیشود. این موضوع اثرات منفی زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه دارد و باید دقیق مورد بررسی قرار بگیرد.
روحاله ایزدخواه منتخب مردم تهران نیز قبلاً در مصاحبه با رجانیوز درخصوص منافع نمایندگان برای افزایش مناطق آزاد گفته بود: «یکبار دولت لایحهای برای ایجاد ۱۲ منطقه آزاد به مجلس داد، در تصمیمگیری تبدیل به ۸۰ منطقه آزاد شد، چرا؟ چون هر نمایندهای میگفت یکی هم به شهر ما بدهید، انگار نُقل و نبات است. متوجه نیستند که منطقه آزاد، عامل توسعه نیست، بلکه گاهی مانع توسعه میشود. کما اینکه در بسیاری از مناطق آزاد، فقط گرانی به منطقه تحمیل شده و سود دیگری برای مردم نداشته. بیشتر واردات است تا صادرات. قاچاق توسعه پیدا کرده. این مسائل را نماینده نمیفهمد و مدام میگوید تعدادش را زیاد کنید. قطعاً در این قضیه ساخت و پاخت و زد و بند هست. نماینده میخواهد بیلان کارش را مثبت جلوه بدهد و به مردم میگوید برایتان منطقه آزاد آوردهام و مردم بیچاره را با مشکلات منطقه آزاد سرگرم میکند. من به شکل تخصصی روی این بحثها کار کردهام و میدانم که فاجعه است. به اسم صادرات، بخش اعظم قاچاق از مناطق آزاد وارد کشور میشوند. چه منطقه آزادی؟ صورت قضیه را درست میکنند. مثلاً برنج پاکستانی را به سولههائی در منطقه آزاد چابهار میآورند، بستهبندی و اسمش میشود تولید داخل و داخل کشور میآید.»