پرونده ویژه «بورس بازی»| بخش دهم؛
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سیدمهدی حاجی‌آبادی، علی رغم آنکه دولت گمان می‌کند، چون آمریکا از برجام خارج شده نمی‌تواند تحریم‌های شورای امنیت را بازگرداند، اما کارشناسان سیاسی و روابط بین الملل که متن توافق برجام را به خوبی مورد بررسی همه جانبه قرار داده اند بر این باورند که آمریکا مکانیزم ماشه را ذیل بند ٣۶ و ٣٧ برجام به گونه‌ای زیرکانه و مزورانه گنجانده که بتواند تحریم‌ها را علیه ایران بازگرداند. با اینکه دولت و برخی کارشناسان معتقدند دست آمریکا از بازگرداندن تحریم‌ها در مکانیزم ماشه بسته است، اما پیش از آنکه هر مساله دیگری به وقوع بپیوندد بهتر است دولت به جای خوش بینی محض برنامه‌هایی برای مقابله احتمالی با وضع تحریم‌های آتی در اقتصاد کشور داشته باشد، در غیر این صورت جهش نرخ ارز و ابر تورم و فشار‌های دیگر، نیمه باقی مانده از جان اقتصاد را می‌گیرد.
در این برهه حساس و پیچ تاریخی کشور که برای بخش اقتصاد شیب بیشتری از سایر بخش‌ها هم دارد همانطور که رهبر فرهیخته‌ی انقلاب در هفته دولت به آن اشاره کردند حفظ ارزش پول ملی و کنترل نقدینگی و ثبات بخشی به اقتصاد یک ضرورت با اولویت محسوب می‌شود.
در این برهه حساس و پیچ تاریخی کشور که برای بخش اقتصاد شیب بیشتری از سایر بخش‌ها هم دارد همانطور که رهبر فرهیخته‌ی انقلاب در هفته دولت به آن اشاره کردند حفظ ارزش پول ملی و کنترل نقدینگی و ثبات بخشی به اقتصاد یک ضرورت با اولویت محسوب می‌شود.
یکی از فرصت‌های اخیر کشور برای کنترل نقدینگی آن هم در شرایطی که روز به روز قدرت خرید پایین می‌آید و مردم به دنبال حفظ ارزش آن هستند جذاب شدن بازار سرمایه است که به طور متوسط روزانه حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان را به خود جذب می‌کند.
از طرفی بازار پر رونق بورس علاوه بر جذب نقدینگی با توجه عدم تحقق درآمد‌های نفتی ناشی از تحریم‌ها و عدم تحقق درآمد‌های مالیاتی ناشی از رکود کرونایی به محل اصلی کسب درآمد دولت و جبران کسری بودجه با فروش سهام شرکت‌های دولتی تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید:
جزئیات کامل ETF جدید دولتی / آنچه باید برای خرید «پالایشی یکم» یا «دارادوم» بدانید
بورس گرفتار آزمون خطا‌ی دولتمردان / بی‌برنامگی عامل تشدید اُفت شاخصپ
بورس تا چه زمانی روی بورس است؟پ
اینکه دولت از بورس حمایت کند یا نه بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد. ما در این گفتگو با دکتر میثم موسایی؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره این موضوع بحث کردیم که در صورت احتمالی بازگشت تحریم‌ها اولویت سیاست گذاری اقتصاد کشور چیست و نقش بورس در این میان تا چه اندازه می‌تواند در کاهش فشار‌های اقتصادی با جمع آوری نقدینگی از سایر بازار‌ها مهم باشد.
اگر تحریم‌های ایران در شورای امنیت بازگردد مهمترین و اولین سیاستی که باید توسط دولت در اقتصاد انجام شود از نظر شما چیست؟
در این که تحریم‌ها بالاخره بر روند اقتصادی کشور تاثیر سوء به جا می‌گذارد شکی نیست. در چنین شرایطی قاعدتا برای مقابله با تحریم‌ها داشتن آمادگی لازم بسیار حائز اهمیت است. اگر آنچه که دولت فعلی ایالات متحده آمریکا دنبال می‌کند محقق شود و به طور اتوماتیک تحریم‌های وضع شده شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران براساس مکانیزم ماشه فعال شود، به طور طبیعی حتی از نظر روانی تا اندازهای آسیب‌های مختلفی از جهات مختلفی به اقتصاد ایران وارد می‌کند، اما در عمل با توجه به اینکه تقریبا آمریکا در دو سال اخیر به صورت یک جانبه ایران را تحت فشار حداکثری تحریم‌ها قرار داده است، به نظر نمی‌رسد که در عمل وضع ما از این که هست بدتر شود. طبیعتا در چنین وضعیتی ایران باید تا آنجایی که امکان پذیر است با راه‌های دیپلماتیک سعی کند مانع بازگشت تحریم‌ها شود، در غیر این صورت باید آمادگی لازم را برای رویارویی با تحریم‌های بیشتر داشته باشیم چرا که مهمترین جایی که ممکن است به عنوان اولین سنگر دچار چالش شود، بازار ارز است. خوشبختانه بخشی از ارز‌های صادراتی برگشته است، یکی از پیشنهاداتی که می‌توان به بانک مرکزی داد این است که با هوشیاری بیشتری خصوصا در بازار ارز، بازار خرید و فروش نفتی ارز‌های خارجی، دخالت کند تا در این مدت بتواند تا اندازه ممکن ثبات را در بازار ارز حفظ کند.
بیشتر بخوانید:
لزوم مهمان‌نوازی دولت در بازار سرمایه / تعادل بورس نیازمند عرضه شرکت‌های خوب دولتی
سعدوندی: بازار سرمایه جلوی ابَرتورم را گرفت / آیا فعالیت و سرمایه‌گذاری در بورس دلالی است؟!
علت سرازیری نقدینگی به بورس و رشد سهام شرکت‌ها / آیا واقعا بازار سرمایه حباب دارد؟
در صورتی که بانک مرکزی از عهده این مساله بر بیاید سناریوی بعدی چیست؟ در غیر این صورت کدام بازار‌ها از عدم ثبات نرخ ارز تاثیر می‌پذیرند؟
اگر بانک مرکزی موفق به ثبات بازار ارز با یک قیمت مشخص شود تاثیر تحریم‌های اعمال شده در سایر بازار‌ها به حداقل خواهد رسید، اما اگر نتوانیم بازار ارز را کنترل کنیم یا به هر دلیل کنترل نشود و در واقع تدبیر لازم برای این منظور به کار گرفته نشود، طبیعتا این چالش و عدم تعادل به صورت اتوماتیک به سایر بازار‌ها سرایت می‌کند.
یگانه راه جلوگیری از تنش‌های یاد شده، کنترل بازار ارز و تا اندازهای هم ناامن کردن این بازار برای خریداران ارز است که حتی این سیاست بتواند بخشی از دلار‌هایی که مردم در خانه ذخیره کرده اند را به بازار برگرداند. این سیاست باعث می‌شود که قیمت ارز بیش از این افزایش نیابد و بازار‌ها دچار هیجان نشود. مساله مهمی که در این شرایط باید در دستور کار دولت قرار بگیرد اولویت دادن به حفظ و ثبات در بازار ارز است که باعث می‌شود سایر بازار‌ها آسیب کمتری ببینند.
در چنین شرایطی حتما رکود و بیکاری بیشتری دامن اقتصاد را می‌گیرد در این مرحله مهمترین اولویت‌های دولت چیست؟ آیا در این شرایط حمایت از بورس به نفع اقتصاد خواهد بود؟
دولت با توجه به مجموعه شرایط اقتصادی کشور می‌تواند چند موضوع را در اولویت خود قرار دهد. اولویت اول ثبات بازار ارز بود که اشاره شد. اولویت دوم این است که دولت حتما باید روند امیدوار کننده‌ای را در بازار سرمایه ایجاد کند، یعنی با حمایت از بورس کمک کند تا مردم نقدینگی خود را وارد بورس کنند و اولویت سوم اقتصاد، کنترل حجم عظیم نقدینگی ایجاد شده از طریق بورس است. در واقع دولت باید با اتخاذ سیاست‌های حمایتی کاری کند که ورود نقدینگی به بورس تداوم داشته باشد. درست است که ممکن است چنین موضوعی تبعاتی هم داشته باشد، اما در مجموع از همه سیاست‌های دیگری که دولت دنبال کرده کمترین آسیب و بیشترین مزیت را برای اقتصاد خواهد داشت. قاعدتا اقتصاددانان مسئول و کارشناسانی که مسوولیت اجتماعی دارند نبایستی علیه بورس سخن ناامید کننده و ساختار شکن بزنند، بورس با توجه به مقدورات فعلی اقتصاد ما روزنه قابل توجهی است که مردم هم سهامداری را یاد بگیرند و هم صبر و حوصله در این بازار داشته باشند و هم ارزش پس اندازهای خود را از این طریق حفظ کنند که ارزش افزوده‌ای هم برای اقتصاد به دنبال داشته باشد.
حمایت از بورس در شرایط تحریمی چه منافع و عواید اقتصادی خواهد داشت؟
حمایت از بورس حتما به نفع اقتصاد و به نفع ایجاد اشتغال است چرا که می‌تواند منابع لازم مالی را برای بنگاه‌ها و کارخانجات فراهم کند. دولت هم می‌تواند با فروش اموال خود بخش خصوصی را تقویت کند و بخش مهمی از کسری بودجه خود را از این طریق تامین کند. تامین کسری بودجه از این طریق فاقد تاثیر تورمی است، اگر هم داشته باشد جزئی است که به طرف تقاضا و بستگی به میل نهایی به مصرف کسانی که نقدینگی در اختیار آنهاست، با این توضیح دومین اولویت که در شرایط کنونی می‌تواند به اقتصاد و مقابله با تحریم‌ها کمک کند، تقویت بازار سرمایه و ایجاد وضع مقررات لازم برای ایجاد ثبات در این بازار و حفظ امید در بازار سرمایه است به گونه‌ای که مانع از بیدار شدن غول خفته نقدینگی شویم که ما را دچار ابَر تورم کند. قطعا این حجم از نقدینگی که در اقتصاد وجود دارد برای هر کشوری می‌تواند در شرایط تحریمی ابر تورم ایجاد کند. قاعدتا برای جلوگیری از ایجاد ابر تورم در این شرایط باید بازار سرمایه مورد توجه خاصی قرار بگیرد به این خاطر که شروع همه بحران‌های مالی دنیا از بازار‌های مالی بوده، لذا باید از چنین تجربیاتی برای کنترل بازار استفاده کنیم.
در چنین شرایطی حتما رکود و بیکاری بیشتری دامن اقتصاد را می‌گیرد در این مرحله مهمترین اولویت‌های دولت چیست؟ آیا در این شرایط حمایت از بورس به نفع اقتصاد خواهد بود؟
دولت با توجه به مجموعه شرایط اقتصادی کشور می‌تواند چند موضوع را در اولویت خود قرار دهد. اولویت اول ثبات بازار ارز بود که اشاره شد. اولویت دوم این است که دولت حتما باید روند امیدوار کننده‌ای را در بازار سرمایه ایجاد کند، یعنی با حمایت از بورس کمک کند تا مردم نقدینگی خود را وارد بورس کنند و اولویت سوم اقتصاد، کنترل حجم عظیم نقدینگی ایجاد شده از طریق بورس است. در واقع دولت باید با اتخاذ سیاست‌های حمایتی کاری کند که ورود نقدینگی به بورس تداوم داشته باشد. درست است که ممکن است چنین موضوعی تبعاتی هم داشته باشد، اما در مجموع از همه سیاست‌های دیگری که دولت دنبال کرده کمترین آسیب و بیشترین مزیت را برای اقتصاد خواهد داشت. قاعدتا اقتصاددانان مسئول و کارشناسانی که مسوولیت اجتماعی دارند نبایستی علیه بورس سخن ناامید کننده و ساختار شکن بزنند، بورس با توجه به مقدورات فعلی اقتصاد ما روزنه قابل توجهی است که مردم هم سهامداری را یاد بگیرند و هم صبر و حوصله در این بازار داشته باشند و هم ارزش پس اندازهای خود را از این طریق حفظ کنند که ارزش افزوده‌ای هم برای اقتصاد به دنبال داشته باشد.
حمایت از بورس در شرایط تحریمی چه منافع و عواید اقتصادی خواهد داشت؟
حمایت از بورس حتما به نفع اقتصاد و به نفع ایجاد اشتغال است چرا که می‌تواند منابع لازم مالی را برای بنگاه‌ها و کارخانجات فراهم کند. دولت هم می‌تواند با فروش اموال خود بخش خصوصی را تقویت کند و بخش مهمی از کسری بودجه خود را از این طریق تامین کند. تامین کسری بودجه از این طریق فاقد تاثیر تورمی است، اگر هم داشته باشد جزئی است که به طرف تقاضا و بستگی به میل نهایی به مصرف کسانی که نقدینگی در اختیار آنهاست، با این توضیح دومین اولویت که در شرایط کنونی می‌تواند به اقتصاد و مقابله با تحریم‌ها کمک کند، تقویت بازار سرمایه و ایجاد وضع مقررات لازم برای ایجاد ثبات در این بازار و حفظ امید در بازار سرمایه است به گونه‌ای که مانع از بیدار شدن غول خفته نقدینگی شویم که ما را دچار ابَر تورم کند. قطعا این حجم از نقدینگی که در اقتصاد وجود دارد برای هر کشوری می‌تواند در شرایط تحریمی ابر تورم ایجاد کند. قاعدتا برای جلوگیری از ایجاد ابر تورم در این شرایط باید بازار سرمایه مورد توجه خاصی قرار بگیرد به این خاطر که شروع همه بحران‌های مالی دنیا از بازار‌های مالی بوده، لذا باید از چنین تجربیاتی برای کنترل بازار استفاده کنیم.
ارسال نظرات