گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، شهرستان نیریز استان فارس در جنوب دریاچه بختگان قرار دارد که این شهرستان زمانی جزو سرسبزترین مناطق کشور بوده است. مساحت پوشش گیاهی در نیریز درگذشته بیش از یک میلیون هکتار بوده، ولی با تقسیمات جدید منطقه این مساحت هم اکنون ۷۵۰ هزار هکتار است.
پوشش گیاهی به ویژه مراتع و درختان در این منطقه به حدی قابل توجه است که در برخی از کتب تاریخی، نیریز به دلیل داشتن شرایط منحصر به فرد و مراتع زیاد به «شربتخانه استان فارس» شهرت یافته است. در این منطقه درختانی مانند بنه، بادام کوهی، گونهای مختلف و… یافت میشود. به گفته اهالی این منطقه، مرتعداری و کشاورزی شغل آبا و اجدادی آنهاست و بیشتر مردم منطقه هم اکنون از این طریق کسب روزی میکنند.
مردم نی ریز فارس امروز از اینکه ۷۰ درصد مراتع شان به جهت احداث شهرک صنعتی و ... از بین رفته است نگرانند و معتقدند که ۳۰ درصد باقیمانده هم سهم معدن و بخش خصوصی شده است.
در این منطقه آلایندگیهایی که بواسطه وجود صنایع ایجاد شده، مضرات زیادی را برای پوششهای گیاهی، خاک، کوه، زمین و مردم به همراه داشته است. وجود شهرک صنعتی چند ده هکتاری، احداث ایستگاه برق، ایستگاه گاز، کارگاه دفن و دفع زباله و گودفاضلاب، «ده فاضل و جعفر آباد» نی ریز فارس را تبدیل قربانگاهی برای زیست گیاهان و حیوانات بدل کرده است.
شنیدهها حاکی از این است که در جوار شهرستان نی ریز فارس واحدهای سنگبری متعددی ایجاد شده و معادن مختلف در مجموع باعث تخریب پوشش گیاهی شدهاند. این اکتشافات باعث شده در این منطقه، کوهها خراشیده شوند و ماشینهای سنگین که در حال کار در منطقه هستند به پوشش گیاهی آسیب رسانده و باعث تخریب محیط زیست و جانوران منطقه شوند.
دراین راستا، حجت الاسلام سیدجواد فقیه، امام جمعه نیریز با اشاره به تخریب محیط زیست توسط برخی از کارخانههای فعال در منطقه میگوید: بهطور مثال کارخانه سیمان خاکستری در کنار شهرستان قرار گرفته که مدتی پیش به خاطر شرایط بدی که برای مردم ایجاد کرده بود به حکم دادستانی تعطیل شد و با وجود مخالفتهایی که وجود داشت، این کارخانه ایجاد شد و حدود ۱۱۵ نفر مشغول به کار شدند، اما متأسفانه با شاغل شدن این تعداد از افراد در کارخانه سیمان، حدود ۶۰۰ مرتعدار بیکار شدند.
امام جمعه نیریز با اشاره به سخنان رئیس قوه قضائیه که بارقه امیدی را در دل همه علاقهمندان به موضوع ایجاد کرد، میگوید: ما از مسئولان دادگستری شهرستان نیریز توقع داریم که مدافع محیط زیست باشند. برخی اوقات همکاریهای لازم به بهانه داشتن مجوز توسط بهره برداران صورت نمیگیرد به عنوان مثال در منطقه ده فاضل که نزدیک شهرستان است، کارخانهای در حال تولید رینگ خودرو است و ایستگاه گاز و ایستگاه برق و شهرک صنعتی نیز در این منطقه فعال هستند.
وی با اشاره به معادنی که قرار بود در این منطقه راهاندازی شوند، ادامه میدهد: همه اینها در حالی است که چندین گونه از گیاهی در این منطقه در حال انقراض است. علاوه بر این، زباله و فاضلابهای مرکز شهرستان نیز به این منطقه ریخته میشود که منظره بسیار بدی ایجاد کرده که امیدواریم با توجه به فرمایشات آیت الله رئیسی، این مجوزها باطل شود.
مهدی مزارعی، دبیر مرکز مطالبه گری و آرمان خواهی بسیج دانشجویی استان فارس در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به وضعیت اسفبار دهفاضل نیریز فارس میگوید: مطالبه این روزهای مردم ده فاضل در واقع دیده شدن حق مسلم آنهاست که با شروع به کار اکتشاف و بهره برداری از معادن این منطقه پایمال شده است.
وی ادامه میدهد: امروز به هر طریقی و از هر مجرایی، مجوزهای اکتشاف و بهرهبرداری برای عدهای خاص صادر شده و بالطبع شروع به کار معادن تبعاتی نظیر از بین رفتن بافت و پوشش گیاهی منطقه و تخریب محیط زیست را دارد که از آن گریزی نیست و حق مردم منطقه محروم ده فاضل که سالهای سال است قانونا و کتبا مجوز چرای دامهای خود را در این منطقه دارند توسط برخی از مسئولین نادیده گرفته شده است.
دبیر مرکز مطالبهگری و آرمانخواهی بسیج دانشجویی استان فارس تاکید میکند: مصیبت جدی این روزهای ده فاضل آنجایی است که در قبال اعتراضات مسالمت آمیز و حق طلبانه مردم بومی، برخوردهای قهری و سلبی نظیر بازداشت با مردم میشود.
وی ادامه میدهد: به نظر میرسد حال که مردم نسبت به حق قانونی خود در مواجهه با احداث معادن اعتراضی دارند بهترین روش و منش اسلامی و البته انسانی نشستن پای صحبتهای این مردم شریف و نه دستگیری و برخوردی ناصواب است.
مزارعی با بیان اینکه یکی از نکات جالب توجه و شاید نواقص قانونی که محل ایراد و بروز چنین مسائلی است، ساختار سلیقهای است، میافزاید: چنین ساختاری ممکن است موجب فساد و ایجاد برخی حواشی شود.
این فعال دانشجویی تاکید میکند: حتی زمانی که مجموعههای خصوصی که به دنبال کسب مجوز بهره برداری از معادن هستند با نظر مخالف مجموعههای نظارتی از جمله منابع طبیعی و یا محیط زیست مواجه میشوند، میتوانند از طریق کمیتهای به نام کمیته تعامل، راه را برای خود هموار ساخته و به نوعی قانونی مجموعههای نظارتی را کنار بزنند.
مزارعی میگوید: جریان دانشجویی که هنوز از شوک اتفاقات هفت تپه و انتهای عجیب و غریب آن بیرون نیامده حال باید شاهد بروزمسالهای جدید در استان فارس باشد.
جواد رنجبر بخشدار مرکزی شهرستان نیریز در این رابطه با ارائه توضیحاتی درباره فعالیتهای صنعتی و معدنی صورت گرفته در محدوده روستای دهفاضل از توابع این شهرستان واقع در شرق استان فارس میگوید: انجام هرگونه فعالیت و اقدامی، اولویت ما تامین منافع مردم است، لذا سعی کردیم با حضور در جمع مردم از نزدیک در جریان مطالبات و خواستههای آنها قرار گیریم.
رنجبر معتقد است اختصاص زمین برای سایت دفع زباله، ایستگاه گاز، برق و شهرک صنعتی تهدیدی برای چرای دام روستائیان محسوب نمیشود چرا که مراتع گستردهای در اختیار آنها است.
به گفته وی با توجه به خشکسالیهای اخیر و آسیبهایی که به کشاورزی وارد شد، حرکت شهرستان به سمت صنعتی شدن با هدف ایجاد فرصتهای شغلی در دستور کار قرار گرفت که ایجاد شهرک صنعتی گاهی در جهت تحقق همین هدف بود.
بخشدار مرکزی شهرستان نیریز میافزاید: در بحث معادن هم بحث ایجاد اشتغال نیز دنبال میشود و حتی سرمایهگذاران این حوزه برای کمک به ایجاد اشتغال، رونق شهرستان و توسعه روستایی قول همکاری و مساعدت دادهاند.
وی میگوید: تمام زمینهای اختصاص یافته به فعالیتهای فوق از زمینهای منابع طبیعی است و با توجه به گستردگی منطقه، روستائیان نباید دغدغه چرای دام داشته باشند. زمینی هم که برای ایجاد سایت دفع زباله در نظر گرفته شده تنها زمینی است که شهرداری و برخی دستگاههای دولتی توانستند به این امر اختصاص دهند به گونههای که آسیبی از این بابت متوجه منابع و آبهای زیرزمینی نشود و امکان اختصاص زمین در هیچ نقطه دیگری ممکن نبود.
مناطقی در نیریز وجود دارد که شرایط چهار فصل دارند، ولی با وجود این وضعیت منحصر به فرد، همت و دلسوزی مورد نیاز برای جلوگیری از تخریب محیط زیست را در بعضی از مسئولان دیده نمی شود.