چه شاخص‌هایی برای تحقق نوآوری نیاز است؟

به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانشجو، کشور‌های پیشرفته و نیز کشور‌هایی که در مسیر توسعه قرار دارند و می‌خواهند سری از میان کشور‌های توانمند در بیاورند، بر ضرورت نوآوری و ایجاد لازمه‌های آن اذعان دارند. در نگاهی کلی ضرورت پیش نیاز‌هایی مانند حمایت‌های مالی، توسعه کسب و کار‌های خلاق و نوآور، سیاستگذاری‌های مبتنی بر نوآوری از لازمه‌های حرکت در این مسیر به شمار می‌رود.

نگاه علمی و تخصصی به موضوع نوآوری، شاخصه‌ها و مؤلفه‌هایی را برای آن بیان می‌کند که هرکدام در نوع خود، نیازمند کار جدی و برنامه‌ریزی‌های منسجم و البته کار اجرایی است. کار‌هایی که برخی از آن‌ها در ساحت کلان و سیاستگذاری و برخی دیگر در اقدامات اجرایی تعریف می‌شود.

گزارش شاخص جهانی نوآوری، در راستای ارائه تصویری روشن از وضعیت نوآوری کشور‌ها توسط سازمان ملل متحد منتشر می‌شود تا به بررسی و تحلیل ظرفیت و عملکرد نوآوری ۱۳۱ اقتصاد در سراسر جهان بپردازد.

این کشورها، بیش از ۹۰ درصد جمعیت جهان را که سهم بیش از ۹۵ درصدی تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص داده‌اند، شامل می‌شود.

اما این گزارش، برای تبیین و معرفی جایگاه کشور‌های جهان، معیار‌ها و شاخصه‌هایی دارد و به طور کلی بر ۷ رکن اصلی استوار است. این ارکان، خود چندین زیررکن و شاخصه را شامل می‌شوند.

این شاخص‌ها از پویایی برخوردار هستند و به صورت سالانه اصلاح و بازبینی می‌شوند تا کشور‌ها بر اساس تازه‌ترین معیار‌های نوآورانه مورد بررسی قرار بگیرند. اما به طور کلی نگاه این گزارش بر دو ستون ورودی‌ها و خروجی‌های نوآورانه استوار است.

در معیار ورودی‌ها که نشان دهنده توانایی اقتصاد یک کشور به منظور انجام فعالیت‌های نوآورانه است، ارکان نهادی، سرمایه انسانی و تحقیقات، زیرساخت‌ها، پیچیدگی بازار و پیچیدگی کسب و کار و در دسته خروجی‌ها که نتایج فعالیت‌های نوآورانه در اقتصاد یک کشور را نشان می‌دهد، دو رکن خروجی‌های دانشی و فناورانه و خروجی خلاقانه مورد بررسی قرار می‌گیرند.

امتیاز هر کشور در هر یک از ارکان هفتگانه، از طریق محاسبه میانگین ساده امتیاز زیررکن‌ها به دست می‌آید. امتیاز هر زیررکن نیز از میانگین امتیاز شاخص‌های آن به دست می‌آید.

ایران نیز در گزارش‌های چند سال اخیر شاخص جهانی نوآوری حضور داشته تا توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فناورانه کشورمان مورد بررسی قرار بگیرد.

گزارش شاخص جهانی که سال ۲۰۲۰ منتشر شد حاوی چند نکته جالب توجه بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به قرار گرفتن تهران در رتبه ۹ مناطق (خوشه‌های) برتر علم و فناوری در کشور‌های در حال توسعه و نوظهور و رتبه ۴۳ از ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری در سطح جهان، برای سومین سال پیاپی و ۳ رتبه بهبود در مقایسه با سال ۲۰۱۹ اشاره کرد.

برزیل، چین، هند، ایران، روسیه و ترکیه تنها کشور‌های در حال توسعه‌ای و نوظهوری هستند که در بین ۱۰۰ خوشه برتر علم و علم و فناوری جهان قرار گرفته‌اند.

تهران در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۰ با ۳ رتبه بهبود، بالاتر از شهر‌هایی مانند برلین، زوریخ، بنگلور، دهلی، لوزان، وین، استانبول، سائوپولو، آنکارا و بمبئی قرار گرفت.

این گزارش چند نکته را به کشور‌ها یادآوری کرد تا در مسیر نوآورانه خود از آن‌ها بهره بگیرند. از جمله تحلیل‌های گزارش شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۲۰ می‌توان به این نکته اشاره کرد که بحران شیوع بر نوآوری اثرگذار خواهد بود. با این حال، از آنجایی که نوآوری برای راهبرد‌های شرکتی و استراتژی‌های رشد اقتصادی ملی یک عامل کلیدی است، این امید وجود دارد که نوآوری به اندازه میزانی که اقتصاد سقوط کرده، افت نداشته باشد.

منابع مالی نوآوری در بحران فعلی کاهش می‌یابد؛ با این حال امید‌هایی وجود دارد که سرمایه‌گذاری خطرپذیر در برخی کشور‌ها با سرعت بیشتری بهبود یابد. اقتصاد‌های در حال توسعه نیز در میان کشور‌های برتر در ارکان نوآوری حضور داشته و کشورهایی، چون مالزی، ایران، ترکیه و سنگاپور جزو کشور‌هایی هستند که از ظرفیت نوآورانه بالایی برخوردارند.