گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، هرسال با آغاز فصل گرما بخش قابل توجهی از جنگلهای ایران در آتش میسوزد و تقریبا روزی نیست که خبری از آتش سوزی جنگلها و مراتع منتشر نشود. بخشی از این آتش سوزی ناشی از تاثیر گرمای خورشید بر شاخ و برگ خشک درختان است و بخشی هم به دلیل بی توجهی انسانها به محیط زیست.
از سال گذشته و در فصول بهار و تابستان تقریبا ۱۰۰ هزار هکتار از مراتع و جنگلهای دامنه زاگرس در آتش سوخته و خاکستر شده است. این مناطق بزرگترین بلوطستان دنیا، با قدمتی نزدیک به هزارسال است و انواع گیاهان، جانوران، خزندگان و پرندگان را در خود جای داده است که در حال حاضر، با این آتش سوزیها شاهد کوچ اجباری و یا نسل کشی انواع جانوران اعم از کفتار، گرک، گراز، روباه و جوجه پرندگانی که توان پرواز ندارند، هستیم.
متاسفانه جنگلهای رشته کوه زاگرس به عنوان یکی از مناطقی که در تامین آب ایران نقش مهمی دارد، هر ساله درگیر آتش سوزی با ابعاد متفاوت است.
جنگلهای بلوط منطقه زاگرس از استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران آغاز میشود و در قسمت غرب استانهای کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و در جنوب غرب ایران استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی میکند، به همین دلیل از اهمیت بالایی در کشور برخوردار است. لذا لازم است ابعاد حادثه در این جنگلها دقیق بررسی شود.
عبدالحسن صمدنژاد، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در این باره میگوید: آتش سوزی کوهمره سرخی در بخش میمند واقع در شهرستان فیروزآباد که حدود ٤ روز به طول انجامید و بیش از سه هزار هکتار از آن در آتش سوخت از بدترین موارد آتش سوزی امسال بود.
عبدالحسن صمدنژاد همچنین با بیان اینکه بیشترین تعدد آتش سوزیهای امسال را در نورآباد شهرستان ممسنی شاهد بودیم، میافزاید: اختلافات محلی و تخریب عرصه به قصد استفاده از اراضی برای کشت انجیر و انگور دیم آتش سوزیهای امسال در این منطقه را رقم زده است.
او با اشاره به اینکه تقریبا ٧٠ درصد از عوامل همه آتش سوزیهای امسال انسانی و عمدی بوده است، عنوان کرد: آخرین مورد آتش سوزیها مربوط به تنگ قدرت شهرستان پاسارگاد چهارشنبه ۲۶ خرداد بوده که یک ساعت بعد آتش اطفاء شد. همچنین یک مورد آتش سوزی دیگر در شهرستان بیضا گزارش شد که نیروهای ما در حال اطفاء آن هستند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس خواستار کمک نیروهای نظامی، قضایی، انتظامی و امنیتی برای جلوگیری از تخریب دخل و تصرف در اراضی شد.
صمدنژاد ادامه میدهد: از آنجا که در دنیا منابع پایه، منابع طبیعی است و اگر منابع طبیعی هم نباشد کشاورزی و غذا و ... نداریم، لذا میطلبد دولت توجه بیشتری در این شرایط که اداره کل منابع طبیعی استان فارس نه تنها دست تنهاست بلکه اعتباری هم ندارد تا لوازم مورد نیاز حضور در صحنه آتش سوزی و تجهیزات اطفاء حریق را خریداری کند، داشته باشد.
به گفته صمدنژاد میزان اعتبارات حریق پیشبینی شده برای استان فارس جوابگوی حتی یک شهرستان هم نیست، سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید در این باره ورود و اعتبارات ملی و استانی برای مهم به صورت ویژه پیشبینی کند.
به گفته یکی از فعلان محیط زیست فارس با اشاره به مهار آتش سوزی در جنگلهای استان میگوید: مردم مجبورند در گرمای تابستان، از کوههایی با ارتفاع ۳۰۰۰ متر از سطح دریا بالا بروند و با غلبه بر گرما و خستگی مسیر، با بیل و شاخه درخت آتش را خاموش کنند. آنها برای افزایش توان خود اقدام به واردات دستگاه دمنده، که هوای پرفشار را برای اطفای حریق بیرون میدهد، از کشور دیگر با منابع مالی خیرین کرده اند.
شنیدهها حاکی از این است که در سال گذشته ۷ تن از جوانان که برای مهار آتش به منطقه اعزام شده بودند به دلیل کمبود امکانات، در آتش گیر افتاده و جان خود را از دست دادند.
براساس گزارشی از اهالی مردم منطقه در سال گذشته در مناطق دشت دره واقع در ۶۰ کیلومتری جنوب غرب شیراز ۲ آتش سوزی، پسکوئک در شمال غرب شیراز، قلات در شمال شیراز، کلسون در شمال شیراز، خالر، کله قندی کوار، بین فیروزآباد و سیخ، دشت موک در منطقه فیروزآبادکه کارخانه سیمان در آن واقع است آتش سوزی رخ داده است. در ماه گذشته کوه دلو در کوهمره سرخی و نیز کوه مالِگاله در همسایگی کوهمره در مرز فیروزآباد در منطقه سیخ به مدت ۴۸ ساعت در آتش سوخت.
کامران اسلاملو، مسئول مدیریت بحران و مخاطرات زیست محیطی اداره کل محیط زیست فارس نیز در این باره میگوید: امسال به دلیل خشکسالی، شاهد آتش سوزیهای زودهنگام در مناطق تحت پوشش نسبت به سال گذشته هستیم.
کامران اسلاملو با بیان اینکه تعداد آتش سوزیهای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشتر بوده است، میافزاید: برپایی کارگاههای اطفاء حریق، ساماندهی و تجهیزات مناطق و تشکیل تیمهای ویژه و تخصصی واکنش سریع در اداره کل به صورت کشیکهای شبانه روزی از جمله راهکاریی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در مقابله با آتش سوزیهای امسال است.
او با تصریح بر این موضوع که هیچ بودجهای برای آتش سوزی به این اداره کل داده نشده است، خواستار اختصاص بودجه تعریف شده برای اطفاء حریق و خرید تجهیزات شد و میگوید: تمام تلاش مان برای خرید تجهیزات مورد نیاز به کار گرفتهایم.
مسئول مدیریت بحران و مخاطرات زیست محیطی اداره کل محیط زیست فارس ادامه داد میدهد: میانگین اطفاء حریق نیز کاهش یافته کمترین و در ساعات اولیه جلوی پیشروی آتش گرفته شده، اما در برخی مناطق به دلیل صعب العبور بودن و وزش باد شدید، مهار آتش به طول میانجامد.
به گفته اسلاملو دلیل بسیاری از آتشسوزیها خطای انسانی است که سهوا و عمدا رخ میدهد، از شهروندان خواست تا از روشن کردن آتش در مناطقی که دارای پوشش گیاهی است خودداری کنند.
براساس این گزارش، اخیرا از حوالی ساعت ۱۰ صبح روز یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۰، حدود ۷۰۰ هکتار از ارتفاعات جنگلی مالِگاله در منطقه سیخ، در آتش گرفته بود در نهایت با تلاش بی وقفه نیروهای امدادی متوقف و مهار شد.
تلاش گسترده نیروهای منابع طبیعی با وجود خستگیهای شدید مهار آتش در دیگر نقاط این استان همچنان ادامه دارد و این نیروها دوشادوش اکیپهای هنگ امداد طبیعت شهرستان شیراز، محیط زیست و گروههای مردمی شهرستان در منطقه شوراب وکوه دلو برای مهار آتش از جان گذشتگی میکنند.
شایان ذکر است، نیروهای منابع طبیعی و امدادی جهت نظارت و پایش دقیق و نیز جلوگیری از شعله ور شدن مجدد حریق و سرایت آن به دیگر نقاط تا ۲۴ ساعت بعد از عملیات اطفاءحریق در منطقه حضور داشتند.
جنگلها در آیینها و رسوم سنتی، تکریم و تقدیس میشدند، ولی متأسفانه امروزه عمدهترین قربانیان تمدن بشری و صنعتی شدن، هستند و همانطور که جمعیت انسان طی چند هزار سال گذشته افزایش یافتهاست جنگل زدایی و آلودگی جنگلها با روندی سریع پیش رفتهاست. آتش هم هرساله بسیاری از پوشش جنگلهای کشور ما را از بین میبرد و باید برای اینکه ششهای زمین در کشور ما بیش از این آسیب نبیند تدبیری اندیشید.