طرح نیروی انسانی وزارت بهداشت که با هدف برآورده کردن نیازهای بهداشتی درمانی جامعه و ارتقای صلاحیتهای بالینی متخصصین بهداشت و درمان اجرا میشود، امروزه دچار شرایطی شده که کار را برای نیروهای طرحی سخت و طاقت فرسا کرده است.
کمبود پزشک ان متخصص در ایران بهویژه در مناطق محروم و روستایی به یک بحران جدی تبدیل شده است. با سرانه تنها ۶ پزشک به ازای هر ۱۰,۰۰۰ نفر، ایران از بسیاری از کشورهای همسایه عقبتر است.
تا سال ۱۴۳۰ و کمتر از ۳۰ سال بعد، تعداد افراد بالای ۶۵ سال در کشور، ۳۰ درصد جمعیت و معادل ۲۷ میلیون نفر است که ایران در آن زمان با «ابر بحران سالمندی» مواجه خواهد شد.
سرانه پایین پزشک نسبت به سایر کشورها و عدم دسترسی مردم مناطق محروم به پزشک، خبر از بحران کمبود پزشک در کشور میدهد. افزایش ظرفیت پزشکی یکی از راه های برون رفت از این بحران است که به نظر میرسد وزارت بهداشت از آن شانه خالی میکند.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس سرانه پزشک متخصص را پایبنتر از استانداردها دانست و تاکید کرد که نمایندگان درصد افزایش ظرفیت را اصلاح خواهند کرد.
کمبود پزشک باعث مهاجرت بیماران به سمت تهران و کلان شهرهای کشور شده است. این جا به جایی هزینههای زیادی همچون درمان، اقامت و تردد به خانوادهها تحمیل کرده است. از طرفی دیگر موجب ترافیک درمانی در کلان شهرها شده است.
فاطمه محمدبیگی، نماینده مجلس در نشست دانشجویی بررسی برنامه هفتم توسعه در حوزه سلامت: وقتی درس پزشک عمومی تمام میشود، یک طرح خدمت در مناطق محروم سه برابر مدت تحصیل برای او گذاشته میشود و یک زندان نامرئی دورش ایجاد میشود. در طرح عدالت آموزشی البته این میزان به ۱/۷ برابر اصلاح شد. مقرارات پذیرش دستیاری بسیار دست و پا گیر است؛ و انتظار داریم این پزشک نمونه هم بماند و تشکیل خانواده بدهد، اما حقوقش را هم کامل ندهیم و اجازه ندهیم آزمون دستیاری بدهد! اگر تعداد متخصصین افزایش پیدا کند ارائه خدمات به مردم ارزانتر، در دسترستر و با عدالت بیشتر همراه خواهد بود. در مطبهایی که جمعیت از یک ظهر ایستاده تا دوازده شب نوبتش برسد، کرامت بیمار و پزشک حفظ نمیشود.
مدت زیادی است که مشکل دسترسی ناعادلانه به پزشک متخصص در استانهای مختلف کشور در حوزه بهداشت و درمان مطرح است. معضلی که عاملی شده تا بانوان ایرانی در حدود ۴۱۰ شهرستان کشور با مشکل دسترسی به پزشک زن روبرو باشند.
تاکنون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمار جدید و رسمی از تعداد پزشکان فعال کشور ارائه نداده است. این در حالی است که بسیاری از پزشکان، در مراکز زیرمجموعهی این وزارتخانه فعالیت دارند.
در روزگاری که مردم محروم مناطق دور افتاده به شدت از تجربه تلخ کمبود پزشک به ویژه پزشک متخصص در رنج بودند طرح خدمت پزشکی روزنههای امیدی برای رفع این معظل تلخ محسوب میشد. روزنه نوری که به واسطه برخی ضعفهای زیرساختی مبدل به تاریکی شد.
دسترسی آسان به پزشک، کنترل موفق بحران کرونا، درآمد ناشی از توریسم سلامت، اعزام پزشک به سراسر جهان و... همگی خبر از موفقیت نظام سلامت کوبا میدهند. نظامی که به اذعان ناظران بین المللی میتواند الگویی برای سایر کشورهای جهان باشد.
فتحالله توسلی گفت: کمبود پزشک متخصص در شهرستانهای ما بسیار زیاد است. کسی که در شهرستان زندگی میکند حق دارد از خدمات بهداشتی درمانی به موقع استفاده کند و قرار نیست فقط افراد ساکن مرکز استان یا مرکز کشور همه خدمات را داشته باشند.
براساس آمار رسمی، میزان حضور پزشکان در استانهای مرزی، مانند سیستان و بلوچستان ۵.۶ درصد پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است؛ درحالی که در آماری مشابه ۳۸.۵ درصد پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر در حال ارائه خدمت به شهروندان پایتخت نشینند.
سرانه پایین پزشک به نسبت معدل جهانی، رتبه غیرقابل قبول کشور در عرضه پزشک به نسبت کشورهای منطقه، دسترسی سخت و بعضا ناممکن به پزشک در مناطق محروم و حتی شهرهای نسبتا بزرگ، همه و همه خبر از بحران کمبود پزشک و ضرورت افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی میدهد.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی گفت: شاخصهای سلامت در مناطق محروم و توسعه یافته گاهاً به صورت فاجعهبار و نجومی با یکدیگر تفاوت دارند. امیدواریم رئیس جمهور این تفاوتها را پیگیری و حل و فصل کند.