ماجرای تصرف سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان مشهور به پیرو خط امام در ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ از رویدادهای مهم و تاثیرگذار در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب میشود که زمینهساز وقایع دیگری در ادامه این حرکت انقلابی بوده است.
رئیس سازمان بسیج مستضعفین در یادواره شهدای دانش آموز چهارمحال بختیاری: دو تا اتوبوس سرباز هندی آمدند و خرمشهر را در دوره رضاخان اشغال کردند. روستاها و شهرها و مناطق مختلف کشور و پایتخت ایران به اشغال متفقین در آمدند. اشغال گران انگلیسی در تهران و اشغالگران اتحاد جماهیر شوروی در شهرهای شمالی و انگلیسیها در جنوب کشور چه جنایاتی که انجام ندادند. محمدرضا پهلوی ۵ سال در دورهای که کشور اشغال بود پادشاه بود، اشغال خیلی سخت است. امروز فلسطینیان با اشغالگری مبارزه میکنند حتی خانههای آنها را ویران میکنند ولی تسلیم نمیشوند ولی محمدرضا پهلوی یک مصاحبه علیه اشغالگران انجام نداده یک جمله علیه اشغالگران نگفته، عجیب و درس آموز و عبرت آمیز نیست؟
این نمایش افزون بر برهنگی نکات جالب دیگری هم داشت. در جریان نشان دادن ازدواج مریم (سلاماللهعلیها)، ترانه «ای یار مبارک باد» خوانده میشد و مریم در شب عروسیاش شراب مینوشید.
پژوهشگر حوزه تاریخ سیاسی معاصر در برنامه سیاسی «گرا»: از لحاظ تاریخی، فرار محمدرضا پهلوی از کانون بحران سابقه دار است؛ درواقع شاه ۲۶ دی سال ۵۷ برای اولین بار از ایران فرار نکرد بلکه در مرداد ماه سال ۴۲ نیز ایران فرار کرده بود. محمدرضا پهلوی از لحاظ شخصیتی فردی خجالتی بود و روحیه گوشه گیر داشت. درحالی که پدرش رضاشاه در بحران تربیت شده بود و در عین حال که سواد آکادمیک نداشت، شخصیتی نظامی داشت. محمدرضا شخصیتی بحران گریز داشت و افرادی مانند اشرف پهلوی نیز در خاطرات خود بر این موضوع تاکید دارند؛ لذا در ۲۶ دی ۵۷، شاه گزینه دیگری غیر از فرار از کشور در دست نداشت. شاه تمامی گزینههای موجود برای ماندن را مانند حکومت نظامی توسط ارتش، کشتار ۱۷ شهریور، تغییر نخست وزیر و... را امتحان کرده بود؛ لذا راه دیگری غیر از فرار نداشت.
پژوهشگر حوزه تاریخ سیاسی معاصر در برنامه سیاسی «گرا»: امروز عدهای در مخالفت با جمهوری اسلامی میگویند جمهوری اسلامی بد است تا در نتیجه بگویند که پهلوی خوب بوده است. این مغالطه تاریخی هیچ منطق و پشتوانهای ندارد. باید از طرفداران پهلوی سوال کنیم، چرا محمدرضا شاه در طول ۳۷ سال پادشاهی، در مواردی که حتی به خونریزیهای گسترده منجر شد در ایران ماند و چرا برای جلوگیری از خونریزی بیشتر از ایران نرفت؟ خرداد سال ۴۲، بزرگترین خونریزی رژیم پهلوی اتفاق افتاد و کشتار وسیعی رخ داد. در خاطرات طرفداران پهلوی نیز آمده است که در خرداد آن سال اگر اسدالله اعلم نبود، تهران سقوط کرده بود. در ۳۰ تیرماه سال ۱۳۳۱ که هنوز امام خمینی (ره) فعالیت سیاسی خود را آغاز نکرده بود، کشتار عظیم در تهران رخ داد.
پژوهشگر حوزه تاریخ سیاسی معاصر در برنامه سیاسی «گرا»: برای پاسخ به این سوال که آیا شاه رفت یا فرار کرد باید ببینیم پهلوی چه کارهایی را انجام داد و چه کارهایی را انجام نداد. درواقع رژیم پهلوی اقداماتی را انجام داد که جامعه را به سمت انقلاب برد. انقلاب اسلامی ایران از دههها قبل شروع شده بود و در ۲۲ بهمن سال ۵۷ به پیروزی رسید. برای اینکه انقلاب به پیروزی برسد، فرآیند مبارزاتی چندساله اتفاق افتاده است. مدل حکمرانی و رفتار رژیم پهلوی، مرحله به مرحله طی چندین سال جامعه را به این نتیجه رساند که باید انقلاب بشود. اگر جامعه به این نتیجه نرسد، با بهترین رهبران هم نمیتوانیم انقلاب را رقم بزنیم. حکومت پهلوی در شخصیت محمدرضا پهلوی خلاصه میشود. برای پاسخ به این سوال که چرا انقلاب ۵۷ رخ داد، در وهله اول باید آثار رهبران انقلاب را بخوانیم.
محمدرضا پهلوی با فوزیه خواهر ملک فاروق پادشاه مصر ازدواج کرد. حاکمان مصر و ایران، هر دو تحت سلطه و نفوذ بریتانیا بودند و برخی صاحبنظران معتقدند این ازدواج با تشویق یا اصرار انگلیسیها صورت پذیرفت و در نهایت به طلاق رسید.
در یکی دو سالی که هیتلر برقآسا پیشروی و کل اروپا را فتح کرد و بهسوی شرق در قلب روسیه پیشروی کرد و تقریباً به مرزهای شمالی ایران و دریای خزر رسید، رضاشاه گمان کرد کار یکسره شده است.
بيژن عبدي گفت: ٩٠ درصد جامعه در زمان شاه از فرآیندهای ظاهری توسعه ای بی بهره بودند و بسیاری از مناطق کشور حتي از آب لوله کشی، برق، وسایل سرمایشی و خودرو هم محروم بود.