عامل ۱۲ درصد مرگ‌ها در استان یزد آلودگی هوا است

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، حسن اکبری صبح امروز در نشست با اصحاب رسانه استان یزد، با اشاره به وضعیت محیط زیست استان گفت: یزد چهارمین استان صنعتی و دومین استان معدنی کشور است به گونه‌ای که ۳ هزار و ۵۰۰ واحد صنعتی و بیش از ۸۰۰ واحد معدنی در استان وجود دارند که با احتساب دیگر واحد‌های کشاورزی، صنفی و... ۱۰ هزار واحد تولیدی، صنفی، کشاورزی، صنعتی، معدنی، خدماتی و... دارای پتانسیل آلودگی در استان یزد هستند.

وی ادامه داد: نوع صنایعی که از گذشته در یزد مستقر شدند متناسب با شرایط استان نبودند، فعالیت بیش از ۱۰۰ واحد کاشی و ۳۵ واحد فولادی در استان یزد غالباً پتانسیل آلودگی گرد و غبار یا ذرات معلق را دارند که همان آلودگی است که با آن چالش داریم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینکه توسعه صنعتی و معدنی استان یزد بیش از این به نفع استان یزد نیست، ادامه داد: طبیعت استان ظرفیت زیستی بیش از ۴ هزار واحد صنعتی معدنی را ندارد چرا که نه آب کافی وجود دارد و نه ظرفیت خاک و هوای استان بیش از این جواب می‌دهد و حتماً ما باید در توسعه استان تجدیدنظر بکنیم.

وی افزود: متأسفانه واحد‌هایی در استان یزد داریم که غالباً تکنولوژی قدیمی و فرسوده‌ای دارند برای نمونه ما ۱۶۰ واحد صنعتی تولید آجر و ۱۴۵ واحد صنفی تولید آجر در استان داریم که تولید آلودگی از این واحد‌ها اجتناب‌ناپذیر است، علاوه بر ظرفیت تولید آلودگی استان بیش از حدود ۷۰ درصد جمعیت استان هم در همین محور دشت یزد-اردکان و مهریز-عقدا مستقر شده‌اند که نزدیک به ۸۰ درصد سرمایه سنگین استان را در خود جای داده‌اند.

اکبری عنوان کرد: استان یزد حدود ۳.۹ میلیون هکتار عرصه طبیعی دارد که پتانسیل تولید گرد و غبار دارند و کانون‌های فرسایش بادی به حساب می‌آیند و در واقع به صورت طبیعی سالانه حدود ۳۰۰ هزار تن گرد و غبار در هوای استان یزد تولید می‌شود که باید به آلودگی صنایع و معادن استان اضافه کرد.

وی گفت: شرایط آلودگی استان در حالی است که یزد جزو کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود به گونه‌ای که میانگین بارندگی سالانه استان ۸۷ میلی‌متر است و این میزان بارش حدود یک چهارم میانگین بارندگی دنیاست که عددی بسیار پایین است البته علاوه بر میزان این بارندگی توزیع آن و زمان آن نیز مناسب نیست که ممکن است برای استان آسیب‌زا باشد.

اکبری عنوان کرد: گذشتگان ما که این عرصه و استان را برای زندگی و حیات خود انتخاب کردند با سخت‌کوشی یک سازگاری را با شرایط حاصل کردند و با معماری خاص، ایجاد قنات و ... توانستند این سازگاری را ایجاد کنند، اما ما با تخریب اجزای طبیعی، افزایش فرسایش و افزایش و توسعه صنعت و... این سازگاری را به هم زدیم بنابراین ایجاب می‌کند که ما در نحوه توسعه و چیدمان توسعه تجدیدنظر کنیم.

وی افزود: تجدیدنظر در توسعه صنعتی استان از تقریباً سه سال پیش آغاز شده است و دیگر در محور دشت یزد اردکان شاهد صنعت سنگین جدیدی نبودیم و این روند در دولت جدید هم با جدیت ادامه دارد و نظارت و پایش جدی بر آلایندگی صنایع وجود دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد ادامه داد: هشت دستگاه دوربین نظارتی در محور دشت اردکان نصب شده که به صورت شبانه‌روزی صنایع را پایش می‌کنند و بیش از ۷۰ واحد کاشی و حدود ۲۰ واحد فولاد‌ی زیر پوشش دوربین‌ها هستند و در صورت تخلف به آنها اخطار داده می‌شود و مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌های بعدی ما قرار می‌گیرند.

اکبری افزود: حدود ۷۰۰ واحد صنعتی در استان یزد در زمینه آلایندگی خوداظهاری دارند و به صورت فصلی خروجی دودکش آنها بررسی می‌شود و بر مبنای آن تصمیم‌گیری می‌شود، همچنین یک هزار و ۵۰۰ بازدید سرزده و شبانه از صنایع استان انجام شده که منتج به یک هزار اخطار شده که در نهایت ۲۰۰ واحد صنعتی استان در لیست صنایع آلاینده قرار گرفته‌اند.

وی گفت: از ابتدای سال حدود ۶۰ واحد صنعتی آلاینده به مراجع قضایی معرفی شدند و ۲۷ واحد آلاینده که به اخطار‌ها بی‌توجه بودند پلمب شدند که در این زمینه در هفته اخیر پنج واحد تولید آسفالت و شن و ماسه در استان یزد تا زمان رفع آلودگی پلمب شدند.

اکبری عنوان کرد: ۳۰ گود زباله استان یا مرکز دفع زباله‌های عادی توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌های استان یزد وجود دارد که البته گود زباله شهری یزد به نسبت مناسبت‌تر و استانداردتر از مابقی گود‌های زباله استان است و متأسفانه شهرداری‌ها عادت کردند زباله‌ها را جمع آوری کنند و به خارج شهر بفرستند که رویه نادرستی است و چنانچه بی‌توجهی به اخطار‌ها ادامه یابد شهرداری‌های و دهیاری‌های متخلف به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.

وی ادامه داد: شهرداری‌ها از سال ۹۰ مکلف بودند که زباله‌ها را تفکیک شده جمع‌آوری کنند، اما با گذشت بیش از ۱۲ سال هنوز زباله‌ها مخلوط جمع‌آوری می‌شوند و دفن آنها از وضعیت خوبی برخوردار نیست؛ همچنین حدود یک میلیون تن پسماند صنعتی و ویژه در استان تولید می‌شود که بخش عمده‌ای از آن سربار واحد‌های فولادی است که قابل بازیافت هست.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد در خصوص پسماند‌های ویژه در استان یزد عنوان کرد: تقریباً اکثر بیمارستان‌های استان یزد دستگاه بی خطرسازی دارند و مرتباً توسط آزمایشگاه‌های مرتبط بررسی می‌شوند، اما در این زمینه باید بیشتر به مراکز تخصصی خارج از بیمارستان‌ها مانند درمانگاه‌های بزرگ پرداخته شود البته استان در پسماند‌های پزشکی وضع بهتری دارد و بی‌خطرسازی برای آنها صورت می‌گیرد.

وی گفت: ۱۱ واحد صنعتی بزرگ در استان یزد دارای سیستم پایش آنلاین هستند که متصل به شبکه پایش محیط زیست استان است و مرتب پایش آلایندگی آنها انجام می‌شود، در نیروگاه‌ها استان یزد غالباً سوخت مازوت مصرف نمی‌شود و این نقطه قوتی برای استان محسوب می‌شود.

اکبری گفت: استان یزد علیرغم استانی خشک است و درگیر آلودگی است، اما زیبایی‌های بی‌نظیر دارد و جزو استان‌های خوب کشور از نظر زیستی است و از زیستگاه‌های جنگلی بکر زاگرس در جنوبی‌ترین نقطه استان در باغ شادی خاتم تا زیستگاه‌های کوهستانی ارزشمندی مثل شیرکوه دارد و همچنین دارای گونه‌های جانوری و گیاهی ارزشمندی است.

وی با بیان اینکه ۱.۵ درصد خاک استان جزو مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست است، گفت: انوع گربه‌سانان، چندین رأس گورخر، وجود بیش از ۹۰۰ گونه گیاهی که ۲۲ گونه آن خاص استان یزد است از جمله ویژگی‌های زیستگاه‌های استان یزد است.

اکبری با بیان اینکه به شدت نگران وضعیت طبیعت استان از توسعه معدنی هستیم، گفت: توسعه معدنی بنیان بوم شناسی استان را به هم می‌ریزد و با وجود اینکه نگاه تصمیم‌سازان به توسعه صنعتی در استان تغییر کرده است، اما معادن در کل استان پراکنده هستند و هنگام استقرار به جز در مناطق چهارگانه هیچ استعلامی از محیط زیست گرفته نمی‌شود.

وی افزود: معادن پراکنده هستند و جاده‌های دسترسی طولانی برای آنها ایجاد می‌شود و اینها تبدیل کانون گرد و غبار و آلودگی هوا می‌شوند و تا چند صد متری اطراف این جاده پوشش گیاهی نابود می‌شود و امنیت بسیاری از زیستگاه‌ها و بسیاری از گونه‌های انسان‌گریز از بین می‌رود و در نتیجه در توسعه معدنی یک آسیب پنهانی و تدریجی داریم که اگر توجه نشود در نهایت بوم شناسی استان فرو می‌ریزد و قابل جبران نخواهد بود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد عنوان کرد: طبیعتاً مشکلی با وجود معادن استراتژیکی که نقش اساسی در اشتغال و اقتصاد استان داشته باشند و در زیستگاه‌های خیلی حساس هم نباشند نداریم، اما تعداد قابل توجهی معادن مانند معادن سنگ تزئینی در استان وجود دارند که اکثرا افراد غیر بومی در آن مشغول هستند و نقش چندانی در اشتغال و اقتصاد استان هم ندارند که بدترین توسعه معدنی به حساب می‌آیند.

وی ادامه داد: ۸۵۰ معدن در استان پروانه بهره‌برداری دارند که تعداد قابل توجهی از اینها یا کار می‌کنند یا به صورت فصلی فعالیت دارند، کل اشتغال معادن در استان ۱۵ هزار نفر است که ۱۰ هزار نفر آنها در معادن بزرگ استان فعالیت دارند و مابقی آنها در دیگر معادن فعالیت دارند که نقش چندانی در اقتصاد ندارند، اما در افزایش کانون‌های فرسایش گرد و غبار و کاهش کیفیت چشم انداز‌های طبیعی که مهم‌ترین سرمایه استان در رونق گردشگری است و آسیب به ذخایر زیستی و ژنی استان به ویژه گونه‌های در معرض خطر بسیار موثرند و به طور کلی تعادل اکولوژیک استان را به هم می‌زنند و آسیب‌های آنها غیرقابل جبران است.

اکبری با بیان اینکه آب مهم‌ترین مولفه طبیعی استان و مهم‌ترین قربانی توسعه در استان یزد آب است، گفت: استان یزد هم اکنون بیش از ۹ میلیارد مترمکعب کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی دارد یعنی ۹ میلیارد مترمکعب سهم آب آیندگان را مصرف کردیم این در حالی است که کل مصرف آب استان یزد یک میلیارد نمی‌رسد و هم اکنون سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون متر مکعب اضافه برداشت داریم.

وی با بیان اینکه مدیریت مصرف آب از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: اینکه به دنبال منابع جدید آب برای استان باشیم، اما مدیریت مصرف آب نداشته باشیم منابع جدید آب هم بیاوریم وضعیت ما بهتر نمی‌شود، ضمن اینکه سرانه مصرف آب شرب نیز در استان یزد بالاست و باید در این زمینه تجدیدنظر کنیم و مدیریت بهتر مصرف آب را داشته باشیم.

اکبری با اشاره به بحران فرونشست در استان یزد نیز گفت: به واسطه برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی در دشت یزد اردکان به شدت با فرونشست مواجه هستیم و سالانه تا ۱۴ سانتی‌متر دراین دشت فرونشست داریم که موجب از بین رفتن زیرساخت‌های ما در جاده و صنایع ما می‌شوند، ضمن اینکه افت سفر‌های آب زیرزمینی گیاهان وابسته به آب زیرزمینی را خشک می‌کنند و در واقع طبیعت، محیط زیست و تمام اجزای محیطی ما در حوزه کشاورزی، شرب، صنعت و... به آب وابسته است.

وی گفت: بیش از ۳۰۰ واحد صنعتی در استان یزد پرآبخواه هستیم البته هم در قانون برنامه هفتم و هم جزو سیاست‌های اصلی استان یزد آمده است که صنایع استان به سمت آب‌های نامتعارف بروند به گونه‌ای که برداشت از آب زیرزمینی کمتر شود.