گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ موضوع تأمین نیاز صنایع بزرگ کشور به یکی از بزرگترین دغدغه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تبدیل شده است. در همین ارتباط، صنایع در سه گروه دسته بندی شده اند و برای رفع نیاز‌های هر کدام راهکار‌هایی ارائه شده است.
برخی صنایع، تجهیزات و کالا‌هایی را وارد می‌کنند که در کشور و توسط شرکت‌های دانش بنیان در حال تولید است، ولی به دلیل عدم ارتباط بین صنایع و شرکت‌های دانش بنیان همچنان واردات انجام می‌شود و آن محصول به درستی در کشور مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با توجه به نیازسنجی دقیق این صنایع، جلساتی را بین شرکت‌های دانش بنیان و صنایع مختلف برقرار می‌کند و این معرفی ساده نهایتاً به همکاری طرفین منجر می‌شود.
برخی نیاز‌های صنایع در شرکت‌های دانش بنیان با همان دقتی که مورد نیاز صنایع است، ساخته نمی‌شود. نیاز است در این دسته از تولیدات، تحقیق و توسعه تکمیلی اتفاق بیفتد و شرکت دانش بنیان یک سری قابلیت‌ها به محصول خود اضافه کند. معاونت علمی در این بخش به عنوان ضامن خرید قطعی محصول وارد می‌شود و حتی هزینه‌هایی را برای تکمیل محصول پرداخت می‌کند تا با کیفیت مدنظر صنایع در دسترس آن‌ها قرار بگیرد.
دسته سوم، جزو سخت‌ترین نیازهاست و مربوط به صنایعی است که نیاز آن‌ها تا کنون در کشور توسط هیچ شرکت دانش بنیانی تولید نشده و همیشه به صورت واردات بوده است. این بخش مهم از اقتصاد دانش بنیان تحت عنوان تولید بار اول مطرح می‌شود که از اهمیت بسزایی برخوردار است. باید با استفاده از ظرفیت‌های داخلی به این بحث استراتژیک و پیچیده ورود کرد و با سناریوسازی برای تولیدات بومی به آن سامان داد. نظرات محمدباقر صدری را به عنوان یک کارشناس اقتصادی در این رابطه در ادامه می‌خوانید.
صدری ضمن تأیید این موضوع که گام برداشتن در راستای تولید تجهیزات راهبردی در داخل کشور یک امر ضروری است، تصریح کرد: دولت باید با قاطعیت در این زمینه گام بردارد و گزارش عملکردش را به مردم بدهد. متاسفانه دولت‌ها در کشور ما علاقه‌ای به ارائه گزارش کارهایشان به مردم ندارند. به طور کلی دولت‌هایی که تا الان بر سر کار آمده اند موفقیت چندانی در توسعه کشور و از جمله داخلی سازی تولید تجهیزات راهبردی نداشته اند.
وی در ادامه گفت: قوانین موجود می‌توانند پشتوانه محکمی برای صنعتگران در زمینه تولیدات بار اول باشند. اما شرطش این است که این قوانین در عمل به درستی اجرا شوند و ضمانت اجرایی داشته باشند. به طور مثال، ماده ۱۰ قانون جهش تولید دانش بنیان که در ارتباط با تولیدات بار اول و همکاری صنایع با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است، اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند اتفاقات خوبی را رقم بزند. صنعتگران به پشتوانه این قانون می‌توانند وارد عرصه تولید شوند و کشور را از نتیجه آن بهره‌مند کنند. متاسفانه در برخی مواد روابط شخصی حاکم است و منافع برخی افراد اجازه نمی‌دهد کار‌ها به درستی پیش برود و در راستای بومی سازی تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز کشور گام برداریم.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: قانون ترک تشریفات مناقصات برای تولیدات بار اول نیز از جمله دیگر قوانینی است که اگر به درستی اجرا شود می‌تواند حمایت خوبی از تولیدات داخلی به عمل بیاورد. اما متاسفانه مشکل ما در اجرایی کردن قوانین است. ما قوانین خوب زیادی در کشور داریم که وقتی به مرحله اجرا می‌رسند به مشکل می‌خورند. باید مراقبت لازم را به عمل بیاوریم که این قانون به نحو احسنت اجرا شود و حمایت عملی از تولیدات بار اول صورت بگیرد.
وی همچنین تأکید کرد: در زمینه تولیدات بار اول نیاز به رگولاتوری داریم که امور را سامان دهد. نهادی که از یک طرف نیاز صنایع را بشناسد و از سوی دیگر توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان را بداند. این طور نهاد‌ها در کشور موجود هستند که از آن جمله می‌توان به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اشاره کرد. اما مشکل اصلی اینجاست که اقدام عملی در این زمینه صورت نمی‌گیرد.
صدری در پایان اظهار داشت: همه چیز به این بستگی دارد که دولت عزمش را برای حمایت عملی از تولیدات بار اول جزم کند و از ظرفیت‌های موجود بهره ببرد. بخش زیادی از اقتصاد ما دولتی است و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی بزرگترین خریداران تجهیزات و ماشین آلات راهبردی هستند. مهم است که با سازوکار‌هایی همچون قانون ترک تشریفات مناقصه آن‌ها را به سوی حمایت از تولیدات بار اول سوق دهیم. یکی از راه‌های بومی سازی محصولات استراتژیک و راهبردی استفاده از ظرفیت تولید بار اول در قانون جهش تولید دانش بنیان است.