باید به محصولات کشاورزی سلامت محور نگاه کنیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مادربزرگ می گفت: «مادر؛ قدیما همه چیز عطر و بو داشت. مزه داشت. مثل الان نبود که یه‌سری میوه‌ها چارفصل باشه. مردم سالم‌تر بودن. کِی این مرضای الان رو داشتیم؟ اصلا کسی نمی‌دونست سرطان چی هست؛ اما الان خودت می بینی که، حتی جوون‌هام ازش در امون نیستن.»

به نظرم چهار زمان داریم؛ گذشته، حال، آینده و «قدیما». این زمان چهارم، متعلق به دورانی است که انسان زندگی شیرین‌ تری را تجربه کرده است. برای هر سن و سالی هم متفاوت است. حق با مادر بزرگ است. حداقل این را مطمئنم که غذا، میوه و سبزیجات در قدیما سالم‌تر به دست مردم می‌رسیده. منظورم از «قدیما»، سال‌های آنچنان دور نیست؛ شاید ده سال قبل. گفتم که، قدیما برای هر شخص متفاوت است.

از آشنایی مردم با مفهوم تراریخته چند سال بیشتر نمی‌گذرد و کیفیت غذا برای مردم اهمیتی دو چندان پیدا کرده است. اغلب محصولات تراریخته، ژن مقاوم به علف‌کش دارند که عاملی مهم در ابتلا انسان به سرطان است. سرعت و افزایش تولید، دشمن اصلی این روز‌های سلامت غذا هستند. دشمنی که روز به روز در راستای کاهش کیفیت غذا حرکت کرده است.

این معضل را سازمان جهانی غذا و دارو نیز حس کرده است. دغدغه‌ی اصلی شعار روز جهانی غذا نیز کاملا کیفی است و به افزایش کیفیت غذا اشاره دارد: «تغذیه‌ی بهتر، محیط زیست بهتر و زندگی بهتر.» این شعار درحالی است که، این سازمان همچنان متهم اصلی افزایش محصولات کشاورزی تراریخته در دنیاست.

سازمان جهانی غذا و دارو (FAO) به این نتیجه رسیده است که انسان قرن بیست و یکم، از مرحله تولید غذا عبور کرده است و باید به فکر کیفیت غذا باشد؛ هرچند که انسان‌ها و کودکانی باشند که از گرسنگی رنج می‌برند. جای دوری نرویم، احتمالا این شعار برای مردم یمن پس از ۷ سال جنگ و قطحی، یک شوخی تلخ باشد؛ بگذریم.

۲۴ مهر (۱۶ اکتبر) هرسال به عنوان روز جهانی غذا شناخته می شود؛ در همین راستا، مراسم روز جهانی غذا، با یک هفته تأخیر در سازمان تات برگزار شد. «تات» مخفف تحقیق، آموزش و ترویج کشاورزی است. سازمانی که بر اساس صحبت‌های خیام نکویی، رئیس سازمان تات، ۲۰۰۰ عضو هیئت علمی دارد. ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در این مراسم، درباره‌ی اهمیت سازمان تات اظهار کرد: «تات امید حوزه‌ی کشاورزی است. غذایی که امروز داریم، محصول تات است. هرچند که هر حرکتی قابل نقد است و به دنبال فتح سکو‌های بزرگتر هستیم.»

دی ماه سال ۱۴۰۰، خبر برگشت خوردن محصولات کشاورزی ایران از روسیه و ازبکستان نقل محافل شد. این خبر، هشداری برای سلامت محصولات کشاورزی به ویژه برای مردم بود، چرا که مصرف کننده‌ی اصلی این محصولات مردم هستند. در همین رابطه خیام نکویی، رئیس سازمان تات، از ایجاد برند سلامت تات خبر داد و گفت: «تلاش می‌کنیم تا پایان سال جاری برند تات وارد جامعه شده و سلامت محصولات از نظر کشاورزی تضمین شود. در حال حاضر با همکاری نیرو‌های مسلح پیش‌بینی شده است تا در فروشگاه‌های اتکا بخشی را به عنوان برند سلامت تات در نظر بگیرند و مردم از کیفیت بالای این محصولات اطمینان داشته باشند.»

وی همچنین با اشاره به اهمیت پیشگیری در حوزه‌ی درمان اظهارکرد: «در کشور‌هایی که تمرکز بر حوزه‌ی سلامت است، هزینه‌ی کمتری در حوزه‌ی درمان پرداخت می‌کنند. باید به محصولات کشاورزی، سلامت محور نگاه کنیم. مهم‌ترین عامل در این زمینه تولید کننده است.»

در رابطه با صادرات محصولات کشاورزی نیز علیرضا عباسی، نماینده‌ی مردم کرج اظهار کرد: «در حال حاضر ۶.۵ میلیارد دلار صادرات محصولات کشاورزی داریم. اگر در آینده به استاندارد‌های دنیا نرسیم دچار مشکل خواهیم شد.»
وی همچنین با اشاره به نقش روستاییان در تولید محصولات کشاورزی افزود: «امروز کاری کردیم که مهاجرت برای روستاییان به یک نیاز تبدیل شده است. باید این شرایط تغییر کند و مهاجرت برای روستاییان یک انتخاب باشد. مسئله روستا متولی کم ندارد، اما هیچکدام کار درست را انجام نمی‌دهند.»

امنیت غذایی، کلید واژه ای است که در چند ماه گذشته به علت جنگ اوکراین و روسیه بیشتر به گوش می‌خورد. برای درک اهمیت امنیت غذایی، کافی است به تاریخ خودمان نگاه کنیم. در صدسال گذشته هیچ کشوری به اندازه‌ی ما از امنیت غذایی ضربه نخورده است. در طی جنگ جهانی اول، کشور‌های درگیر جنگ، ۸.۵ میلیون تلفات نظامی دادند. این درحالی است که ایران به عنوان کشوری بی‌طرف، به علت هجوم نیرو‌های انگلستان و انتقال غذا از ایران به پایگاه انگلیس، بین ۸ تا ۱۰ میلیون کشته داده است؛ چیزی فراتر از یک نسل کشی.

عباس نکویی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در نوروز امسال و تاکید بر اهمیت امنیت غذایی گفت: «امسال مسئله‌ی امنیت غذایی شکوفا شده و این موضوع بحث درجه یک کشور است.» همچنین ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی نیز اظهار کرد: «رئیس جمهور به وزارت جهاد کشاورزی ماموریت داده است تا غذای با کیفیت، سالم و ارزان با منشأ داخلی تأمین کند؛ این همان امنیت غذایی پایدار است.»

شاهپور علایی مقدم، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور با اشاره به اهمیت کشاورزی گفت: «کشاورزی حلقه اولیه تأمین و قدم اول امنیت غذایی است. کشاورزی هم از نظر اقتصادی و هم از تولیدی پر ریسک محسوب می‌شود.» وی درباره‌ی عوامل خسارت‌زا در بخش کشاورزی افزود: «ایران کشوری خشک و نیمه خشک، با میانگین بارش کمتر از ۵۰۰ میلی‌متراست. فعالیت کشاورزی در چنین اقلیمی دشوار است و تهدید عوامل خسارت‌زا همواره وجود دارد در کشاورزی ۶۰۷ عامل خسارت‌¬زا داریم که ۴۰ مورد آن مربوط به سازمان نباتات است.»
وی افزود: «در حال حاضر ۱۲۵ میلیون تن تولید، از انواع محصولات داریم. سهم هر ایرانی از این تولیدات ۱۵۰۰ کیلوگرم است که این مقدار از میانگین جهانی ۳۰۰ گرم بالاتر است.»

در دنیایی که کشور‌های توسعه‌یافته در اوج بیماری کرونا، درگیر دزدیدن محموله‌ی ماسک‌های بهداشتی از یکدیگر بودند؛ برای تأمین سلامت و امنیت غذایی مردم به هیچ کشوری نمی‌توان اعتماد کرد. حتی ژاپن به عنوان بزرگترین واردکننده‌ی گندم از آمریکا، در سال ۲۰۱۵ واردات گندم از آمریکا را به علت مشاهده‌ی ژن‌های تراریخته ممنوع اعلام کرد. امنیت غذایی، مسئله ای است که اگر از بین برود، بازسازی و اصلاح آن سال‌ها زمان می برد و برای اصلاح آن باید بهای سنگینی پرداخت. باید دید برنامه‌های دولت سیزدهم برای تأمین امنیت غذایی پایدار تا چه حد موفق خواهد بود.