نوسازی بافت‌های فرسوده خراسان جنوبی گرفتار در پیچ و خم تسهیلات

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، محلات فرسوده شهری در طرح هدف بازآفرینی شهری، غیرمقاوم و برای قشر جامعه آسیب‌پذیر هستند، لذا به موجب ماده ۱۶ قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و با هدف جلب همکاری و مشارکت تمامی دستگاه‌های ذیربط در فرآیند بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های هدف، برنامه‌های احیا، بهسازی و نوسازی شهری تحت عنوان سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری در کشور تصویب شده است.

طرح بازآفرینی پایدار شهری جزو وظایف حاکمیتی است که باید برای جلوگیری از خسارات احتمالی در حوادث غیرقابل پیش بینی همانند آتش سوزی و زلزله با ایجاد مشوق و حمایت‌های لازم، مردم را تشویق به نوسازی این منازل کنند.

خراسان جنوبی یکی از استان‌های کم برخوردار کشور از نظر زیرساخت‌ها و امکانات است که در بیشتر شهر‌های این استان بافت فرسوده وجود دارد به طوری که بیش از ۳۳ درصد جمعیت استان در یک هزار و ۷۳ هکتار بافت فرسوده سکونت دارند.

بیشترین جمعیت ساکن در بافت‌های فرسوده مربوطه به مرکز استان و شمال شهر بیرجند است، همان منطقه‌ای که رئیس جمهور در اولین سفر استانی خود به خراسان جنوبی به این محله (کاظمیه بیرجند) رفت و از نزدیک با مردم این محله گفتگو کرد. علاوه بر این محله چند محله با بافت فرسوده دیگر هم در بیرجند وجود دارد که بدلیل ارزانی اجاره بهاء خانواده‌های کم برخوردار زیادی را در دل خود جای داده است.

ارزان‌تر بودن اجاره بهاء در بافت‌های فرسوده و سنتی بودن خانه و تعداد زیاد اتاق در هر منزل، باعث شده تا شاهد درصد قابل توجهی از جمعیت شهر‌ها در این بافت‌ها باشیم، کوچه‌ها تنگ با پستی و بلندی‌های زیاد که گا‌ها به جز یک ماشین سواری وسیله دیگری قادر به رفتن داخل این کوچه‌ها نیست و در صورت وقوع زمین لرزه با توجه به گنبدی و خشت و گلی بودن بیشتر خانه در این بافت ها، احتمال خسارت در آن‌ها فراوان است.

اعتبارات تخصیص یافته به موضوع بهسازی بافت‌های فرسوده به خراسان جنوبی در سال ۹۸ حدود ۸.۵ میلیارد تومان، سال ۹۹ حدود ۱۲.۸ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۰ بعد از سفر رییس جمهور به استان حدود دو برابر و به ۲۲.۷ میلیارد تومان افزایش یافته که دارای نرخ رشد ۷۷ درصدی نسبت به سال ۹۹ است.

به گفته مسئولان استانی، تاکنون ۳۰ میلیارد تومان از اعتبار سفر سال گذشته رییس جمهور در خصوص بهسازی بافت فرسوده شهری، جذب شده است و در صورت همراهی مردم این اعتبارات بیشتر هم جذب خواهد شد.

برای پیشبرد این هدف علاوه بر همکاری دستگاه‌های اجرایی از جمله شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها باید برنامه جامع مدیریت بازآفرینی شهری و نقشه راه در استان تهیه و مصوب شود تا براساس آن برنامه‌ها پیش رود و با توجه به اعتبارات و مشوق‌هایی که دولت در خصوص بازآفرینی شهری دیده است، شاهد نوسازی بافت‌های فرسوده باشیم

عدم استقبال مردم از تسهیلات بافت فرسوده شهری 

«وحید داعی»، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در این خصوص با اشاره به وجود ۹ شهر دارای محلات هدف بافت فرسوده با یک‌هزار و ۷۰ هکتار محله هدف بازآفرینی شهری در خراسان جنوبی گفت: برآورد‌های ما حاکی از این است که حدود یک سوم جمعیت شهر‌ها در همین محلات فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی ساکن هستند.

او افزود: احیای محلات فرسوده جزء ضروریاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد، تسهیلات اداره کل راه و شهرسازی برای نوسازی منازل در این بافت ها، به ازای هر منزل مسکونی ۳۵۰ میلیون تومان است که در قالب بازسازی واحد‌های فرسوده در نظر گرفته شده است.

داعی با بیان اینکه سال گذشته ۷۶۰ فقره تسهیلات سهمیه ابلاغی راه و شهرسازی برای بافت‌های فرسوده بوده است، اظهارداشت: از این تعداد تنها ۲۲۰ فقره تسهیلات استفاده شده است و مردم استقبال خوبی از این تسهیلات ندارد.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی ادامه داد: کنار این سهمیه ابلاغی تسهیلات، بسته تشویقی هم ابلاغ شد و کار‌های تشویقی هم برای این طرح در نظر گرفته شده است که از مردم می‌خواهیم برای استفاده از این بسته‌های تشویقی مراجعه داشته باشند، چراکه ظرفیت برای تخصیص تسهیلات در استان وجود دارد.

داعی با بیان اینکه سهمیه تسهیلات داریم، اما مردم می‌گویند نرخ سود بالایی دارد، لذا از تسهیلات بازسازی استقبال نمی‌کنند، گفت: از مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان تسهیلات، ۱۵۰ میلیون تومان حق دولت صفر درصد و ۱۵۰ میلیون تومان سهم بانک است که با کارمزد ۲۳ درصد است که در مجموع این تسهیلات با کارمزد ۱۱ درصد است.

وی تصریح کرد: هشت پروژه همانند خانه محله، کتابخانه و غیره، با اعتباری بالغ بر ۳۰ میلیارد تومان توسط راه و شهرسازی در دست اجرا است تا بتوانیم در محلات فرسوده شهر خدمات زیربنایی را ارتقاء دهیم.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی خواستار حمایت مردم از طرح و تسهیلات بازسازی بافت‌های فرسوده شد و گفت: ابزار تشویقی و تسهیلات این طرح خوب است و مردم می‌توانند از اینر فرصت ایجاد شده برای بازسازی منازل استفاده ببرند.

سکونت ۳۳ درصد جمعیت خراسان جنوبی در بافت فرسوده

«علیرضا الله‌پور»، رئیس اداره برنامه‌ریزی مسکن و بازآفرینی شهری خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو با بیان اینکه سهم استان خراسان جنوبی از تسهیلات نوسازی و بهسازی مسکن برای سال جاری ۶۷۸ فقره بوده که به استان ابلاغ شده است، گفت: سهم شهرستان‌ها از این تسهیلات مشخص است که به ۹ شهر دارای محلات هدف بازآفرینی شهری، این تسهیلات تعلق خواهد گرفت.

الله‌پور با بیان اینکه به هر تعدادی که تسهیلات ثبت نام کنند می‌توانیم تسهیلات پرداخت کنیم، گفت: متاسفانه در خراسان جنوبی به خاطر سود بالای تسهیلات استقبال کم است و ساکنان این محلات به خاطر مشکلات مالی که دارند نمی‌توانند سود ۱۸ درصد بانک را پرداخت کنند.

به گفته وی؛ خراسان جنوبی استانی مرزی است و بر اساس مصوبه هیئت دولت نرخ سود تسهیلات اگر به ۴ درصد برسد، ابزار تشویقی برای متقاضیان خواهد بود، که اگر در وزارتخانه و هیئت دولت مصوب و عملیاتی شود قطعا استقبال بیشتری از طرح بازسازی بافت‌های فرسوده در استان خواهد شد.

رئیس اداره برنامه‌ریزی مسکن و بازآفرینی شهری خراسان جنوبی گفت: پیگیری‌های لازم برای تسهیلات ارزان قیمت، از طریق استانداری و اداره کل راه شهرسازی انجام شده است.

الله‌پور ادامه داد: در محله خیرآباد و محله ۱۷ شهریور دو دفتر داریم که در همه زمینه‌ها از جمله تسهیلات و آموزش ساکنین با ما همکاری داشته اند که فعالیت ان‌ها کمرنگ‌تر شده است و من بعد نیز پیگیری‌های لازم برای آموزش مردم در دستور کار قرار خواهیم داد.

رئیس اداره برنامه‌ریزی مسکن و بازآفرینی شهری خراسان جنوبی تصریح کرد: در خراسان جنوبی یک هزار و ۷۳ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد شهری و سکونتگاه غیر رسمی داریم که ۶۵۴ هکتار آن برای بیرجند است که ۳۳.۵ درصد ساکنین مرکز استان در محلات فرسوده ساکن هستند.

برنامه جامع اقدام مشترک دستگاه‌های اجرایی در حال تهیه است

به گفته این مقام مسئول برنامه جامع اقدام مشترک بین راه و شهرسازی و دستگاه‌های اجرایی دیگر در حال تهیه است و توسط شهرداری‌ها به عنوان دبیر اجرایی ستاد بازآفرینی شهری و فرمانداری‌ها تهیه می‌شود و این نقشه راهی برای پروژه‌های اجرایی در بافت‌های فرسوده است که به اداره کل راه و شهرسازی ارسال و اجرا می‌شود.

وی گفت: همچنین برنامه‌های آموزشی از جمله قالی بافی، گلیم بافی، کامپیوتر و غیره، برای زنان سرپرست خانوار در این محلات برگزار و بعد از دریافت گواهینامه به شرکت‌ها معرفی می‌شود و اشتغال خانگی ایجاد می‌شود، این مهم با همکاری اداره کل راه و شهرسازی، فنی و حرفه‌ای و شهرداری در دستور کار است.

بالابودن سود تسهیلات، پایین بودن مبلغ تسهیلات با توجه به بالا رفتن قیمت مواد اولیه ساختمانی، عدم در نظر گرفتن وام بلاعوض و از همه مهمتر سخت بودن ساخت و ساز و بالا بودن هزینه ساخت و ساز و سختی در آواربرداری و احداث بنای جدید بدلیل تنگ بودن کوچه‌ها و بسیاری مشکلات دیگر باعث شده تا کمتر شاهد علاقه ساکنان این بافت‌ها به بازسازی منازل باشیم.

حضور ۳۳ درصد جمعیت خراسان جنوبی در این بافت‌های فرسوده ضرورت دارد که دولت هرچه زودتر به فکر چاره‌ای برای، ایجاد علاقه در مردم برای بهسازی و بازسازی منازل این محلات و "علاج واقعه پیش از وقوع" باشد تا در آینده شاهد مشکلات بیشتر فرهنگی و اجتماعی در این محلات نباشیم.