دبیر شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور مطرح کرد؛
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، جمیله سادات علم الهدی، دبیر شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور شب گذشته در آیین اختتامیه گردهمایی مستعدان و نخبگان استان تهران در مشهد به پیامد‌های حاکمیت رویکرد اقتصادی بر علم و فناوری اشاره و تصریح کرد: در تفکر اسلامی، ارزش‌ها بر علم تقدم دارند و علم باید متناسب با ارزش‌ها شکل گیرد و این مهم در سایر کتب اسمانی نیز مورد تاکید است، با این وجود جریان کنونی علم به جای تکیه بر ارزش‌های فطری و دیانت، متکی بر ارزش‌های اقتصادی است بوده و گزاره‌های علم و فناوری بر این اساس قیمت گذاری می‌شوند.
** تغییر اولویت‌های دانشگاه‌ها در اثر حاکمیت رویکرد اقتصادی
وی با بیان اینکه جریان علم امروز متاثر از دو شیوه رایج اقتصاد یعنی اقتصاد دولتی و اقتصاد بازار آزاد و بر سر دوراهی است، اضافه کرد: در چنین شرایطی، دانشگاه‌ها هزینه تحقیقات را یا باید از دولت دریافت کنند و یا از بخش خصوصی و ذهن نخبگان هم درگیر این است که استخدام شوند یا خودشان شرکت راه اندازی کنند؟ البته اخیرا رویکرد دولتی به نفع بازار آزاد، به کمار رفته و اکنون رویکرد بازار آزاد تعیین کننده است. در هر صورت کشور‌های جهان سوم نیز به تبع کشور‌های پیشرفته درگیر مساله دولتی یا خصوصی بودن دانشگاه‌ها هستند و اینکه رشته‌هایی را در اولویت قرار دهند که دستاورد‌های اقتصادی و مشتری بیشتری دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در نتیجه رویکرد اقتصادی، اولویت‌های دانشگاه‌ها تغییر کرده است؛ رشته‌های علوم پایه، علوم انسانی و مهندسی به حاشیه رفته و رشته‌هایی که با نیاز بازار کار ببیشتر هماهنگ هستند مهم‌تر تلقی می‌شوند چنانکه در کنکورسراسری شاهد هستیم از رشته‌های پزشکی بیشتر استقبال می‌شود؛ یعنی حتی ملاک انتخاب رشته هم، اغلب ارزش‌های بازار ازاد است و ارزش افراد، دانشمندان و علوم برمبنای ارزش‌های بازار تعیین می‌شود. تداوم این روند می‌تواند به افزایش رقابت ناسالم افراد، گروه ها، رشته‌ها و شرکت‌ها و حتی ملت‌ها و ایجاد یا تشدید عداوت‌ها ونهایتا از هم گسیختگی اجتماعی منجر شود چرا که در چاچوب بازار، موفقیت هریک در گرو شکست دیگری می‌باشد.
** تنزل جایگاه علم به ابزاری برای رفاه
به گفته علم الهدی، در حال حاضر دانشگاه‌ها در رقابت شدید برای یافتن جایی در بازار ازاد هستند تا بتوانند خدماتشان را بفروشند. در واقع امروز رقابت‌های صنعتی، علم را که فضیلت بود، در خدمت خود گرفته و وسیله رسیدن به رفاه و اسایش قرار داده است، اما این تمام ماجرا نیست؛ وقتی در نتیجه پیشرفت تکنولوژی، زمان و انرژی انسان‌ها صرفه جویی و ذخیره شد، برای مصرف آن، اقتصاد مبتنی بر سرگرمی رشد می‌کند نه اقتصاد مبتنی بر علم و دانش.
** اقتصاد دانش بنیان با کدام اقتصاد و دانش؟
این نویسنده و پژوهشگر تاکید کرد: باید دقت داشت که اگر دنبال اقتصاد دانش بنیان هستیم، منظورمان از اقتصاد و دانش، کدام اقتصاد و دانش است؛ اقتصاد کنونی حاکم بر جهان، دانش بنیان هم که باشد، علم را تهدید کرده و در خدمت توسعه بازار وحفظ نظم آن است. همچنین دانشی که خودمشروعیت بخش و وابسته به سلیقه مصرف کننده باشد، به تدریج خادم بازاری می‌شود که خودسامان بخش است. در این شرایط بجای اینکه علما و دانشمندان، رهبران جامعه باشند، مصرف کنندگان که علم برایشان ملاک نیست، جامعه را راهبری می‌کنند؛ اینجاست که جنگ تمدنی به نقطه اصلی خود یعنی ارزش مطلق علم و حقیقت می‌رسد. بر این اساس، اقتصاد دانش بنیان در ایران هم در بعد اقتصادی و هم دانشی باید متفاوت از سایر نقاط جهان و مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی باشد.
ارسال نظرات