رییس سابق کمیته توسعه دریا محور مجمع تشخیص مصلحت نظام:
حسن بیک محمدلو رئیس سابق کمیته توسعه دریا محور مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با برنامه شاخص خبرگزاری دانشجو درباره وضعیت ایران در استفاده از ظرفیت‌های دریایی کشور گفت: خروجی بخش اقتصادی و بخش‌های دیگر نشان می‌دهد که از ظرفیت‌های دریا استفاده نکردیم. البته بخش قدرت دریایی که به معنی حضور در آب‌های آزاد است، وضعیت مناسبی دارد. این بخش به نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط است که توانستند به خوبی آن را پیش ببرند.
بیک محمدلو با اشاره به اینکه در این حوزه متولی واحد و مشخصی وجود ندارد اظهار کرد: در حال حاضر حداقل چهارده دستگاه در این بخش نقش‌آفرینی می‌کنند اما در سال‌های مختلف هیچ برنامه جامع یا تقسیم کار ملی انجام نشده است. در حالی که کشور‌هایی که از این ظرفیت استفاده کردند، حداقل در سیاستگذاری به طور یکپارچه عمل کردند و این نکته بسیار مهمی است. در ایران بخاطر پراکندگی سازمانی که وجود دارد هر کسی از ظن خود تلاشی در این حوزه کرده است. بخش شیلات، گردشگری، حوزه‌ی کشتیرانی و بنادر هریک فعالیت‌هایی داشتند.
رئیس سابق کمیته توسعه دریا محور مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: تکلیفی که در متن سیاست و دستور رئیس جمهور وجود دارد، مشخص شدن یک برنامه جامع است. در متن سیاست فرصت یک ساله و در تکلیفی رئیس جمهور به معاون اول آقای مخبر دادند، طی مدت سه ماه این طرح جامع و به نوعی تقسیم کار ملی باید مشخص شود. ساختار کلی برنامه جامع بر اساس مدل‌های بین‌المللی مشخص است. البته باید اقتضائات کشور نیز در این برنامه لحاظ شود. حوزه دولت به معنای دولت یعنی کمیسیون‌های تخصصی و اداره‌کننده هیات وزیران باید این کار را انجام دهند.
بیک محمدلو همچنین درباره کشور‌های موفق در حوزه سیاستگذاری دریا ادامه داد:در حال حاضر نزدیک به ۳۵ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکایی‌ها از اقتصاد ساحلی آن‌ها برداشت می‌شود.
نبود نظام آماری در حوزه اقتصاد دریا
رئیس سابق کمیته توسعه دریا محور درباره آمار‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه اظهار کرد: آمارها، پایه برنامه‌ریزی هستند. وقتی آمار نباشد، برنامه‌ریزی هم دشوار است. در بخش سرمایه‌گذاری به دلیل نبودن نظام آماری مستقل، ارائه آمارها دقیق نیستند.
بیک محمدلو گفت: مقدمه بررسی وضعیت اقتصاد دریا و ساحل داشتن حسابداری اقماری بخش دریا است، در کشور‌های پیشرفته چنین موضوعی وجود دارد، اما در ایران فاقد آن هستیم. هرگونه اطلاعات و آماری که از سهم اقتصاد دریا در کشورمان عنوان می‌شود دقیق نیست چرا که در بخش ارائه آمار از گذشته ضعیف عمل کرده‌ایم. کشور‌های توسعه یافته برای محاسبه سهم اقتصاد دریا مناطق ساحلی را به طور دقیق مشخص می‌کنند، اما در ایران چنین در این رابطه اتفاقی رخ نداده است.
وی افزود: به عنوان مثال در حوزه‌ی بنادر، جذب سرمایه بیست هزار میلیارد تومانی وجود داشته است اما در بقیه بخش‌ها و به طور تجمعی نمی‌توان صحبت کرد. نکته‌ی قابل اتکا ایجاد مشوق‌ها است. یعنی برای اینکه یک فرد را به سرمایه‌گذایری ترغیب کنید، باید برای آن زمینه جلب و جذب فراهم شود که طبیعتا باید با مشوق‌ها حمایت‌ها همراه باشد. قوانین این حوزه نیز باید به‌روزرسانی شود.
بیک محمدلو درباره این موضوع که چه میزان تحریم‌ها در این حوزه موثر بوده است اظهار کرد: بحث تحریم‌ها حتما قابل لحاظ هست اما در داخل کشور به اندازه‌ای ظرفیت داریم که تاثیر آن را کاهش بدهد. گردشگری صنعتی نیست که تحریم شود و ما می‌توانیم صنایع بزرگ را به جای اینکه در مرکز شهر تاسیس کنیم، در کنار آب مستقر کنیم. رهبری درباره این موضوع فرموده بودند که ما بر خلاف کشور‌های دیگر هر جا به آب رسیدیم متوقف شدیم.
وی درباره هم‌پیوندی استان‌های ساحلی و غیرساحلی گفت: این هم‌پیوندی به این معنی است که بین استانی که مزیت رقابت در هر حوزه‌ای که به دریا مربوط است دارد با استان ساحلی کار مشترک تعریف شود تا ارزش افزوده ایجاد شود. به عنوان مثال به واسطه یک نهاد واسط و تسهیلگر بین استان مرکزی که صنایع بزرگی دارد و استان هرمزگان، در جهت ایجاد ارزش افزوده کار مشترک تعریف شود که منجر به توسعه‌ی دریا محور می‌شود. البته توسعه دریا محور به این معنی نیست که از بخش‌های دیگری مانند نفت یا کشاورزی غافل شویم.
جای خالی علم و فناوری و فرهنگ در توسعه دریا
بیک محمدلو درباره نقش علم و فناوری و فرهنگ در توسعه دریایی اظهار کرد: یکی از محورهای دیگر در بحث دریا که در کنار اقتصاد فرار می‌گیرد، علم و فناوری است. در حال حاضر در جهان بحث علم و فناوری دریا، از لبه‌های دانش است. به عنوان مثال همانطور که بحث فضا در جهان اهمیت دارد، بحث دریا، زیرسطح و روی سطح آن نیز مهم است.
وی افزود:یک زیرشاخه از بحث فناوری، دانش است. در حال حاضر رشته‌هایی که در علوم و فنون دریا داریم، قدیمی شده و استقبال از آن‌ها کم است. همچنین در این حوزه، رشته‌های جدیدی تعریف نکرده‌ایم. به عنوان مثال اقتصاد دریا، رشته مقطع کارشناسی ارشد است که ما هیچ تصوری از آن نداریم.
بیک محمدلو اضافه کرد: فرهنگ بخش دیگری است که در کنار اقتصاد نقش آفرینی می‌کند که وضعیت مناسبی در آن نداریم. سال گذشته مقام معظم رهبری در روز نیروی دریایی ارتش با فرماندهان دیدار کردند. در این دیدار به موضوع فرهنگ دریایی اشاره کردند فرمودند که یکی از دلایل مهمی که در بخش دریا پیشرفت نکرده‌ایم این است که مردم دریا را نمی‌شناسند و باید روی این موضوع کار شود.
وی در پایان درباره تعیین مساحت ساحل‌ها در ایران افزود: سهم اقتصاد استان‌های ساحلی از تولید ناخالص داخلی سی و چهار درصد است که، چون مساحت ساحل‌ها به درستی مشخص نشده است، نمی‌تواند به معنای درست شدن اوضاع این استان‌ها باشد. کشور‌های مختلف برای اینکه این موضوع را به درستی محاسبه کنند، مناطق ساحلی را مشخص می‌کنند. در متن سیاست‌های کلی مسئله تعیین ساحل به دقت مطرح شده است، اما اینکه دولت و مجلس باید در تعریف مناطق ساحل تلاش بکنند، نکته‌ی دیگری است. در متن سیاست‌ها کرانه، پس کرانه و جزایر نوشته شده است. کرانه که کنار آب است، پس‌کرانه محدوده‌ای که از خط ساحلی پشتیبانی می‌کند و جزایر که به صورت مستقل قابل توجه است.
ارسال نظرات